Factsheet vlieghinder Baarn
Aantal leden Actiecomité Vlieghinder Baarn
Het Actiecomité Vlieghinder Baarn heeft momenteel 144 leden.
De afgelopen jaren is de hinder die het vliegverkeer van Schiphol in Baarn veroorzaakt steeds verder toegenomen. In het gebruiksjaar[1] 2017 zijn er 680 klachten ingediend bij het bewonersaanspreekpunt Schiphol door 22 inwoners van Baarn, waarvan er 38 betrekking hadden op de nachtperiode van 23:00 tot 07:00 uur.
Op 1 augustus 2018 stonden er sinds 1 november 2017 7.787 meldingen afkomstig van inwoners van Baarn over hinder veroorzaakt door het vliegverkeer van en naar Schiphol geregistreerd bij het Bewoners Aanpreekpunt Schiphol (BAS), waarvan 1.307 in juli 2018 geregistreerde klachten.
Dat is in drie kwart van het gebruiksjaar (dat loopt van 1 november t/m 31 oktober).
Als het aantal klachten zich zo door blijft ontwikkelen, dan worden er in het gebruiksjaar 2018 10.382 klachten over vlieghinder ingediend door inwoners van Baarn. Dat is 15 keer zo veel als vorig jaar.
Aantal vliegtuigen en vlieghoogte
De ervaren hinder wordt grotendeels veroorzaakt door het geluid van het vliegverkeer, dat grotendeels op tussen de 2 en 4 km hoogte over Baarn vliegt, maar soms (435 keer per jaar) ook lager dan 1000 m.
De gewogen gemiddelde vlieghoogte boven Baarn in het gebruiksjaar 2017 was 3.376 meter.
Dat is 70 meter lager dan in 2016.
Het aantal nachtvluchten in het gebruiksjaar 2016 was 2.140.
Het aantal vliegtuigbewegingen boven Baarn is de afgelopen jaren zeer sterk toegenomen.
Oorzaken van de toename van de hinder van het vliegverkeer boven Baarn
Dat de vlieghinder in Baarn de afgelopen jaren is toegenomen heeft drie oorzaken:
1. Door de opheffing van het militaire luchtruim rond de vliegbasis Soesterberg in 2008
is er extra ruimte ontstaan voor civiel luchtverkeer boven Baarn.
Hierop heeft een aanpassing plaatsgevonden van de luchtverkeerwegen van en naar Schiphol als gevolg van de herindeling van het luchtruim Amsterdam-Ruhr-Frankfurt (AMRUFRA).
Sindsdien komen er vijf vertrekroutes van Schiphol boven Baarn bij elkaar.
2. De door de EU in het kader van het Single European Sky programma beoogde integratie van het Europese luchtruim met dat van Schiphol is nog steeds niet uitgevoerd.
Dat komt doordat luchtverkeersleiding Nederland weigert te fuseren met Eurocontrol.
Hierdoor is het hoge luchtruim uitsluitend beschikbaar voor het doorgaande Europese vliegverkeer dat geleid wordt door Eurocontrol. Als gevolg hiervan wordt het vliegverkeer van en naar Schiphol door LVNL door het ondergelegen lagere luchtruim geleid.
Met hogere brandstofkosten, meer milieuvervuiling, een grotere bijdrage aan de klimaatverandering en meer geluidhinder als gevolg.
De gemiddelde vlieghoogte van het vanaf Schiphol opstijgende vliegverkeer boven Baarn is 3411 meter.
3. Het vliegverkeer van en naar Schiphol is de afgelopen jaren zeer sterk gegroeid.
Met name door de toename van vakantievluchten op de luchthaven. Dit is in strijd met het selectiviteitsbeleid dat in het Aldersakkoord met de luchthaven en de luchtvaart-maatschappijen is afgesproken. Hierdoor wordt er ook meer gebruik gemaakt van niet-preferente start- en landingsbanen, met extra geluidhinder in de omgeving van Schiphol als gevolg. Door het grote aantal vliegbewegingen worden de geluidnormen die in het luchthavenverkeersbesluit Schiphol zijn vastgelegd, al drie jaar achtereen overschreden.
De inspectie treedt hier op last van de minister van Infrastructuur en Waterstaat echter niet tegen op, vooruitlopend op de invoering van het nieuwe normen en handhavingsstelsel, waarbij de huidige handhavingspunten rond Schiphol komen te vervallen. Baarn ligt onder de zogenaamde Arnhem-route naar het Oosten, waar 3.000 vliegtuigen per maand gebruik van maken.[2] Door de combinatie van het vliegverkeer van andere routes vliegt er op een willekeurige zomerdag iedere drie minuten een vliegtuig over Baarn. Hierdoor is er tegenwoordig, met name in de zomer, nagenoeg constant het irritante geluid van straaljagers in het lommerrijke vorstelijke Baarn te horen. Weliswaar is er met Schiphol een maximum van 500.000 vliegtuigbewegingen per jaar afgesproken, maar het kabinet heeft in het regeerakkoord vastgelegd dat deze sturing op aantallen in deze kabinetsperiode wordt losgelaten.
Als gevolg van het toegenomen vliegverkeer zijn in het gebruiksjaar 2017 de volgende hoeveelheden stoffen boven Baarn vrijgekomen
- CO2 2 kiloton
- H2O 0,8 kiloton
- CO 1 kiloton
- NOx 18,7 ton
- SO2 632 kilo
- CxHy 258 kilo
- roet 12 kilo
Op de gezondheidsknelpunten kaart van de provincie Utrecht is te zien, dat de gemeente Baarn sinds 2015 volledig in de 44-49 dB Lden vliegtuiglawaai contour ligt.
De hinder die de inwoners van Baarn ondervinden beperkt zich niet tot het geluid van de overkomende vliegtuigen. De vliegtuigen stoten ook grote hoeveelheden ultrafijnstof uit.
Eén vliegtuig stoot tijdens het opstijgen evenveel ultrafijnstof uit als een miljoen vrachtwagens. Het kenmerk van ultrafijnstof is dat het door het hele lichaam verspreidt, waarbij het schade aanricht aan bloedvaten, hart en zenuwstelsel. Mogelijk is het zelfs kankerverwekkend.
Dat geldt zeker voor het benzeen, dat samen met andere aromaten vrijkomt bij de verbranding van kerosine. Het roet dat daarbij eveneens vrijkomt vervuilt niet alleen onze ramen, vensterbanken en tuinmeubelen, het vervuilt ook de bodem met zware metalen. De stikstofoxiden die uit de straalmotoren van de vliegtuigen komen, dragen bij aan de opwarming van de atmosfeer. De koolstofdioxide en waterdamp die bij de verbranding van (bio)kerosine vrijkomen, dragen eveneens bij aan de opwarming van de aarde. De luchtvaart in Nederland is hierdoor verantwoordelijk voor 19% van de totale klimaatimpact van alle economische activiteiten in Nederland. Bron: Omgevingsraad Schiphol
Een deel van de stikstofoxiden komt bovendien als ammoniak of nitraat op de bodem van onze natuurgebieden terecht, waar het een eutrofiërend effect heeft met als gevolg dat de biodiversiteit afneemt. Tenslotte brengt het drukke vliegverkeer boven Baarn ook veiligheidsrisico’s met zich mee. Denk maar aan het ongeluk met het El Al vliegtuig dat tijdens de Bijlmerramp vele tientallen dodelijke slachtoffers veroorzaakte. De vliegtuigmotor die van dat toestel afbrak, viel toen niet ver van Baarn in het Gooimeer.
Maar ook zonder dat externe risico is het vliegverkeer schadelijk voor de volksgezondheid. De stress die mensen ondervinden van het voortdurende onvermijdelijke vliegtuiglawaai kan leiden tot hart- en vaataandoeningen, suikerziekte en beroertes.
Een oplossing voor deze problemen kan gevonden worden in het verminderen van het vliegverkeer en het verhogen van de vliegroutes boven Baarn. Dat kan geregeld worden bij de herziening van het luchtruim die de komende jaren wordt voorbereid en in 2023 zijn beslag moet krijgen.
Een strenger selectiviteitsbeleid kan met Schiphol overeengekomen worden in de omgevingsraad. Het actiecomité Vlieghinder Baarn pleit er dan ook voor dat de gemeente Baarn voor de belangen van zijn inwoners opkomt en haar stem laat horen in de omgevingsraad. In eerste instantie door haar wensen kenbaar te maken aan mevrouw Pennarts, gedeputeerde van de provincie Utrecht en lid van de OmgevingsRaad Schiphol.
In de nabije toekomst zou de gemeente Baarn ook zelf bestuurlijk in omgevingsraad vertegenwoordigd kunnen worden, als uit de MER voor Schiphol die binnenkort gepubliceerd wordt blijkt, dat Baarn binnen de 48 dB Lden contour zal komen te liggen, als de voorziene uitbreiding van Schiphol in 2021 zijn beslag krijgt. Dit zou overigens ook kunnen blijken uit de actualisering van de vliegverkeergeluidskaart van de provincie Utrecht, die dringend noodzakelijk is vanwege het sinds de publicatie van die geluidkaart sterk toegenomen aantal vliegtuigbewegingen boven Baarn.
Een andere mogelijkheid is dat de regering besluit, al dan niet daartoe opgeroepen door de tweede kamer, om alle gemeenten waar hinder ondervonden wordt van het vliegverkeer van en naar Schiphol bestuurlijk en/of middels bewonersplatforms in de omgevingsraad Schiphol te vertegenwoordigen.
Eén en ander zal besloten worden bij de vaststelling van de Nota luchtvaart, die in 2019 is voorzien. Het actiecomité Vlieghinder Baarn verzoekt wethouder De Koning om de belangen van de inwoners van Baarn in dit proces te behartigen door het standpunt van de gemeente over de gewenste ontwikkeling van de luchtvaart boven Baarn over te brengen aan de minister voor Infrastructuur en Waterstaat.
Het plaatsen van meetpunten voor geluid, (ultra)fijnstof, ozon en NOx in Baarn zou helpen om de standpunten van de gemeente te onderbouwen met objectief gemeten cijfers.
[1] Een gebruiksjaar loopt van 1 november tot en met 31 oktober[2] In juli 2018 is het aantal vliegtuigen dat in een maand over Baarn vliegt gestegen naar 3.217
