Bilgi Sosyolojisi Ve Hermeneutik

Bilgi sosyolojisi, bilginin sosyal koÅŸullarÄnÄ ve etkilerini inceleyen bir sosyoloji dalÄdÄr. Hermeneutik ise metinleri, sÃylemleri ve sembolleri anlamlandÄrmak iÃin kullanÄlan bir yorumlama yÃntemidir. Bu makalede, bilgi sosyolojisi ve hermeneutik arasÄndaki iliÅŸkiyi, Mannheim, Gadamer, Foucault ve Derrida gibi dÃÅŸÃnÃrlerin katkÄlarÄyla ele alacaÄŸÄz.

Mannheim'Än Hermeneutik Bilgi Sosyolojisi

Mannheim, bilginin toplumsal ve tarihsel baÄŸlama gÃre deÄŸiÅŸtiÄŸini ve nesnel olmadÄÄŸÄnÄ savunmuÅŸtur. Bilginin yorumu ve anlamÄ, bilgi Ãretenlerin ideolojik konumlarÄna, ÃÄkarlarÄna ve perspektiflerine baÄŸlÄdÄr. Bu nedenle, bilgi sosyolojisi, bilginin toplumsal yapÄsÄnÄ ve iÅŸlevselliÄŸini ortaya ÃÄkarmak iÃin hermeneutik bir yaklaÅŸÄma ihtiyaÃ duyar. Mannheim, hermeneutik bilgi sosyolojisini, anti-temel arayÄcÄ dÃÅŸÃnce olarak tanÄmlamÄÅŸtÄr. Bu dÃÅŸÃnce, bilginin temelini aramak yerine, bilginin oluÅŸum sÃrecini ve etkileÅŸimini analiz eder.

DOWNLOAD

Gadamer'in HermeneutiÄŸi ve Sosyal Bilimlerin Metodolojisi

Gadamer, hermeneutiÄŸi, insan bilimlerinin metodolojisi olarak ÃnermiÅŸtir. Gadamer'e gÃre, insan bilimleri, doÄŸa bilimlerinden farklÄ olarak, nesneleri deÄŸil, anlamlarÄ inceler. Anlamlar ise dil aracÄlÄÄŸÄyla ortaya ÃÄkar. Dil, sadece bir iletiÅŸim aracÄ deÄŸil, aynÄ zamanda hakikat ve gerÃeklik ile ontolojik bir baÄŸlantÄ kurandÄr. Gadamer, hermeneutik tecrÃbenin doÄŸasÄnÄ sanat ve oyun kavramlarÄyla aÃÄklamÄÅŸtÄr. Sanat eseri, yaratÄcÄsÄnÄn Ãznel niyetinden baÄŸÄmsÄz olarak kendi anlamÄnÄ taÅŸÄr. Oyun ise katÄlÄmcÄlarÄn kurallara uymasÄyla gerÃekleÅŸir. Hermeneutik tecrÃbe de benzer ÅŸekilde, metnin kendi anlamÄnÄ ortaya koyduÄŸu ve yorumlayÄcÄnÄn metne uymasÄ gerektiÄŸi bir sÃreÃtir.

Objektivizm ve Nihilizmin Ãtesi

Foucault, Derrida gibi dÃÅŸÃnÃrler, AydÄnlanma dÃneminin bilgi anlayÄÅŸÄnÄ eleÅŸtirmiÅŸ ve hÃmanizmin Ãtesine geÃmiÅŸtir. Foucault, bilginin iktidarla iliÅŸkili olduÄŸunu ve belli bir epistemolojik dÃzende ÃretildiÄŸini ileri sÃrmÃÅŸtÃr. Foucault'ya gÃre, bilgi sosyolojisi, bilginin nasÄl oluÅŸturulduÄŸunu, nasÄl deÄŸiÅŸtirildiÄŸini ve nasÄl kullanÄldÄÄŸÄnÄ gÃstermelidir. Derrida ise dekonstrÃksiyon yÃntemiyle, metinlerdeki anlamÄn sabit olmadÄÄŸÄnÄ ve sÃrekli kaydÄÄŸÄnÄ gÃstermiÅŸtir. Derrida'ya gÃre, bilgi sosyolojisi, metinlerdeki ikili karÅŸÄtlÄklarÄ sorgulamalÄ ve gizli kalan anlamlarÄ ortaya ÃÄkarmalÄdÄr.

Kaynaklar

: Hekman, S. (2003). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik. Ästanbul: AyrÄntÄ YayÄnlarÄ.

: Gadamer, H. G. (2013). Hakikat ve YÃntem. Ankara: Phoenix YayÄnevi.

: Ãelik, C. (2003). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik. Bilimname: DÃÅŸÃnce Platformu, 1(1), 1-24.

a104e7fe7e