Trang phục Nhật bình là một loại triều phục truyền thống của phụ nữ hoàng tộc triều Nguyễn, đặc biệt dành cho các phi tần, công chúa và nữ hoàng. Đây là một trong những kiểu áo mang tính biểu tượng và trang trọng nhất trong văn hóa trang phục cung đình Việt Nam.
🏯 Nguồn gốc và ý nghĩa tên gọi
"Nhật bình" có nghĩa là "mặt trời bình yên", thể hiện mong ước thái bình, yên ổn.
Loại trang phục này được ảnh hưởng từ phong cách trang phục triều Minh (Trung Hoa), sau đó được cải biến để phù hợp với văn hóa Việt Nam.
👘 Đặc điểm nổi bật
Kiểu dáng:
Áo cổ vuông (cổ nhật bình) – đặc trưng nhận diện dễ nhất.
Ống tay rộng, suông, thân áo dài, có thể mặc cùng váy hoặc quần.
Thường có nhiều lớp: áo lót trong, áo chính và thắt lưng.
Chất liệu & màu sắc:
Làm bằng lụa cao cấp, gấm, vóc – sang trọng và mịn màng.
Màu sắc đa dạng, thường là vàng, đỏ, xanh, tím, thể hiện cấp bậc.
Họa tiết thêu tỉ mỉ: rồng, phượng, hoa văn mây, sóng nước, tượng trưng cho vương quyền và sự cao quý.
Phụ kiện đi kèm:
Thắt lưng dệt hoa văn (cân đai).
Trang sức: vòng cổ, vòng tay, trâm cài tóc.
Giày thêu, mấn đội đầu hoặc khăn vấn kiểu cung đình.
👑 Ai được mặc Nhật bình?
Hoàng hậu, phi tần và công chúa trong các dịp lễ, nghi thức quan trọng như:
Lễ Tế Giao, Tết Nguyên đán, cưới hỏi, ban thưởng...
Cũng được xem là một dấu hiệu phân biệt đẳng cấp trong hoàng cung.
🕰️ Sự phục hưng hiện đại
Ngày nay, Nhật bình đang được phục dựng và tái hiện trong các sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lễ cưới truyền thống, hoặc qua phim ảnh, cosplay.
Nhiều nhà thiết kế hiện đại đã biến tấu Nhật bình thành trang phục dạ hội, biểu diễn hoặc thời trang cao cấp mang âm hưởng hoàng tộc Việt.
👑 Ai được mặc Nhật bình?
Hoàng hậu, phi tần và công chúa trong các dịp lễ, nghi thức quan trọng như:
Lễ Tế Giao, Tết Nguyên đán, cưới hỏi, ban thưởng...
Cũng được xem là một dấu hiệu phân biệt đẳng cấp trong hoàng cung.
🕰️ Sự phục hưng hiện đại
Ngày nay, Nhật bình đang được phục dựng và tái hiện trong các sự kiện văn hóa, nghệ thuật, lễ cưới truyền thống, hoặc qua phim ảnh, cosplay.
Nhiều nhà thiết kế hiện đại đã biến tấu Nhật bình thành trang phục dạ hội, biểu diễn hoặc thời trang cao cấp mang âm hưởng hoàng tộc Việt.