ภูมิปัญญาท้องถิ่นคือ หลักความรู้อันเกิดจากความสามารถประสบการณ์ และความเฉลียวฉลาดในการประดิษฐ์คิดค้นของคนในท้องถิ่น โดยเป็นผลมาจากการสั่งสมประสบการณ์ที่ผ่านกระบานการเรียนรู้ เลือกสรร พัฒนาและถ่ายทอดสืบต่อกันมาจากบรรพบุรุษจนถึงคนรุ่นปัจจุบัน เพื่อใช้ประโยชน์ในการดำเนินชีวิต

ธรรมชาติเป็นสิ่งที่มีมาก่อนมนุษย์ เมื่อมนุษย์เข้ามาอยู่อาศัยอยู่ร่วมกับธรรมชาติ จึงก่อให้เกิดการสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการดำเนินชีวิต การปรับตัวของมนุษย์ เพื่อให้เข้ากับสภาพแวดล้อมธรรมชาติ จึงก่อให้เกิดภูมิปัญญาต่าง ๆ เช่น การเอาสมุนไพรมาใช้ในการป้องกันและรักษาโรค การสร้างที่อยู่อาศัย การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากธรรมชาติอย่างสมดุล และยั่งยืน เช่น การทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยน้ำสกัดชีวภาพเพื่อใช้ทำการเกษตรปลอดสารพิษ การเลี้ยงตัวไหมเพื่อน้ำมาทอผ้า ภูมิปัญญาท้องถิ่นจึงช่วยให้คนในท้องถิ่น สามารถพึ่งพาตนเองได้ โดยไม่ทำลายสภาพแวดล้อมธรรมชาติ และไม่ส่งผลกระทบต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม

นายทองปอน กุสุโมทย์ เป็นปราชญ์และภูมิปัญญาท้องถิ่น มาตั้งแต่ 2552 โดยได้รับการสนับสนุนจากงบกรมการพัฒนาชุมชน ในปี 2559 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจาก กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.) ร่วมกับ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในจังหวัดอุทัยธานี (กอ.รมน.) และศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอหนองฉาง โดยได้เข้าร่วมเป็นวิทยากรผู้เผยแพร่หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ และนำมาถ่ายทอดให้กับประชาชนและผู้สนใจได้นำไปปฏิบัติใช้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดำริแห่งนี้ ยังเป็นสถานที่แหล่งรู้การจัดการเรียนการสอนและการจัดกิจกรรมให้แก่ผู้เรียนและผู้มาศึกษาดูงาน เพื่อนำหลักแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาจัดกระบวนการเรียนรู้ให้เป็นฐานการเรียนรู้ และส่งเสริมในประชาชนในชุมชนดำเนินตามรอยพ่อ และอยู่อย่างพอเพียง และเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิต และเป็นภูมิปัญญาต้นแบบให้กับคนในชุมชน และเป็นศูนย์ส่งเสริมเกษตรกรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จังหวัดอุทัยธานีจนถึงปัจจุบัน