- ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ Ν. ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΡ. ΦΛΩΡΙΝΗΣ Θαυμαστὴ ἡ πορεία τῆς μακρᾶς ζωῆς του (Α´ ΜΕΡΟΣ)

τοῦ Βασιλείου Χ. Στεργιούλη, θεολόγου

Πένθιμα ἠχοῦν οἱ καμπάνες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπῶν καὶ Ἑορδαίας. Ἀναγγέλλουν τὸ μήνυμα τῆς ἐκδημίας ἀπὸ τὸ μάταιο αὐτὸ κόσμο τοῦ πρώην Μητροπολίτη της, κυροῦ Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτη. Καὶ τὰ μέσα ἐνημέρωσης τὸ ἀναμεταδίδουν στὶς ἐσχατιὲς τῆς γῆς. Πληροφοροῦν τὸν κόσμο, ὅτι ἔγειρε νὰ ἀναπαυθεῖ ἀπὸ τοὺς κόπους του γιὰ τὸ Χριστό, τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν Ἑλλάδα ὁ μεγάλος, κατὰ κοινὴ ὁμολογία καὶ παραδοχή, ἀγωνιστὴς καὶ ἰδεολόγος κληρικός, ὁ Αὐγουστῖνος Καντιώτης.Ἔφυγε ὁ μαχητής. «Ἐπλήρωσε τὸ κοινὸν χρέος», κατὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἔκφραση, ὁ ἀγωνιστὴς τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἔκλεισε γιὰ στερνὴ φορὰ τὰ σπινθηροβόλα μάτια του, ποὺ διαπερνοῦσαν σὰν ἀκτῖνες Ραῖντγκεν τὸ συνομιλητή του, ὁ ὑπεραιωνόβιος (104 ἐτῶν) κληρικός. Ὁ ἀκέραιος, ὁ ἀνεπίληπτος, ὁ ἀκατάβλητος. Ὁ βετερᾶνος τοῦ ἄμβωνα καὶ πρύτανης τῶν ἱεροκηρύκων. Αὐτὸς ποὺ σαγήνευε τὰ πλήθη μὲ τὸν πύρινο προφητικό του λόγο. Ἔφυγε ὁ ἀκάματος ἱεράρχης καὶ ἀδιαμφισβήτητος ἐκκλησιαστικὸς ἡγέτης. Αὐτός, ποὺ τίμησε ὅσο λίγοι τὸ ράσο. Καὶ εἶχε καταστεῖ στὴν συνείδηση τοῦ λαοῦ σύμβολο, κανόνας καὶ ἐκφραστὴς τῆς λαμπροφόρας Ὀρθοδοξίας μας.Ἄφησε τὴν τελευταία του πνοὴ ὁ «μικρὸς τὸ δέμας», ἀλλὰ ἀπροσμέτρητου πνευματικοῦ ἀναστήματος εὐκλεὴς Ἱεράρχης, ποὺ εἶχε κάνει πράξη του τὸ λόγο τοῦ ἀρχαίου ἀπολογητῆ: «pugnamus per honore Ecclesiae» (=μαχόμεθα γιὰ τὴν τιμὴ τῆς Ἐκκλησίας). Αὐτός, ποὺ εἶχε καταστεῖ ὁ εἰσαγγελέας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Κοινωνίας. Ἤλεγξε πατριάρχες καὶ μητροπολῖτες, βασιλεῖς καὶ κυβερνῆτες καὶ κάθε δημόσιο πρόσωπο, ποὺ ἀσεβοῦσε καὶ προκαλοῦσε τὸ κοινὸ αἴσθημα. Δὲν ἔδωσε «ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς καὶ τοῖς βλεφάροις του νυσταγμὸν καὶ ἀνάπαυσιν τοῖς κροτάφοις του» κατὰ τὸ ψαλμικὸν γιὰ τὴν ἀνόρθωση τῆς Κοινωνίας καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀγωνίσθηκε γιὰ μιὰ Ἐκκλησία «ἐλευθέρα καὶ ζῶσα». Ἐκκλησία σεβαστὴ στοὺς φίλους της καὶ φοβερὴ στοὺς ἐχθρούς της. Ἐκκλησία ὑπερασπιζόμενη τὰ δίκαια τοῦ λαοῦ καὶ ὄχι «γκαρσόνι» ὅπως συνήθως ἔλεγε, καὶ ὑπηρέτρια τῶν θελήσεων τῶν ἰσχυρῶν.Ὁλόκληρη ἡ πορεία τῆς μακρᾶς ζωῆς τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχη ὑπῆρξε θαυμαστή. Ἀπὸ τὴ γέννησή του (Ἀπρίλιος τοῦ 1907), ὡς τὴ μακαρία κοίμησή του (Αὔγουστος 2010). Φανέρωσε τὰ προσόντα του ἀπὸ μικρὸ παιδί. Ἀπὸ τὴν ἡλικία τῶν δέκα χρόνων. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἔκφραση συγχωριανῆς του, κατοίκου τοῦ χωριοῦ Λεῦκες Πάρου, σύγχρονης τῆς μητέρας του: «Ὁ Αὐγουστῖνος, παιδάκι μ᾿, ἤτανε σφραγισμένος ἀπὸ μικρός…Σφραγισμένος! Εἶχε τὴ σφραγίδα τῆς δωρεᾶς…». Ἔδειξε τὶς ἱκανότητές του ὡς μαθητὴς τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου τοῦ χωριοῦ του, ὡς μαθητὴς τοῦ Σχολαρχείου στὴν Παροικιά, τὴν πρωτεύουσα τῆς Πάρου καὶ ὡς μαθητὴς στὸ ἱστορικὸ Γυμνάσιο τῆς Σύρου, ὅπου πρώτευσε σὲ ὅλες τὶς τάξεις καὶ ἔλαβε τὸ Κοσκορόζειο βραβεῖο.

Ἀλλὰ καὶ στὴ θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἀπὸ τὴν ὁποῖα ἀποφοίτησε μὲ ἄριστα. Καὶ εἶχε πανεπιστημιακοὺς δασκάλους τοὺς περιώνυμους καθηγητὲς Π. Τρεμπέλα, Π. Μπρατσιώτη, Χρῆστο Ἀνδροῦτσο κ.ἄ. Ὁ τελευταῖος μάλιστα ὑπῆρξε ὁ μεγαλύτερος τῶν Ἑλλήνων φιλοσόφων καὶ θεολόγων.

Ἀλλὰ ἐναργέστατα φανέρωσε ὅλη τὴ δυναμική του προσωπικότητα ὡς κληρικός. Ἀφότου δηλαδὴ χειροτονήθηκε διάκονος ἀπὸ τὸ Μητροπολίτη Αἰτωλοακαρνανίας Ἱερόθεο (1935) ὣς τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὸ θρόνο τῆς Μητροπόλεως Φλωρίνης (2000).

Ἐκεῖνο ποὺ τὸν χαρακτήριζε ἦταν ἡ σωματικὴ ἱκανότητα καὶ ἀντοχή. Προσόντα σπάνια. Κοιμόταν ἐλάχιστα. Καί, ἂν χρειαζόταν, ξενυχτοῦσε, γιὰ νὰ διαβάσει ἢ νὰ συγγράψει. Δὲ φρόντιζε καθόλου τὴν τροφή του. Ταξίδευε ὧρες ὁλόκληρες ἀπὸ Ἀθήνα στὴ Βόρειο Ἑλλάδα μὲ τὰ ἀργὰ σὲ σύγκριση μὲ τὰ σημερινὰ συγκοινωνιακὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 μὲ ἕνα μόνο καφὲ ποὺ ἔπαιρνε σταθμεύοντας κάποιες ὧρες στὴν πόλη μας, καὶ αὐτὸν συνοδευόμενο ἀπὸ ἕνα μικρὸ κομμάτι ψωμὶ σχήματος ἀντίδωρου. Πέρασε ὅλη του τὴ ζωὴ μὲ διαρκεῖς ἀγῶνες. Μὲ περιπέτειες, ὣς τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὸ θρόνο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φλωρίνης. Καὶ παρόλα αὐτὰ ἔζησε 104 χρόνια. Ὑπεραιωνόβιος, στ᾿ ἀλήθεια, μὲ ἑβδομήντα χρόνια προσφορᾶς στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν Κοινωνία!

Τὸν χαρακτήριζαν ἐπίσης καὶ ἔκτακτα πνευματικὰ καὶ διανοητικὰ χαρίσματα. Εἶχε μεγάλη ὀξύνοια καὶ εὐστροφία. Διέθετε ἰσχυρὴ μνήμη καὶ ἦταν πολὺ μελετηρός, ὡς τὸ βαθύ του γῆρας. Μποροῦσε νὰ διαβάσει ἕνα βιβλίο καὶ νὰ τὸ θυμᾶται γιὰ πάντα. Ὄχι ἁπλῶς στὶς γενικὲς γραμμές, ἀλλὰ καὶ στὶς λεπτομέρειές του. Ἔτσι ἐξηγεῖται τὸ ὅτι ἀρίστευσε σὲ ὅλα τὰ στάδια τῶν σπουδῶν του.

Ἦταν ἄριστος χειριστὴς τοῦ λόγου. Ὁμιλοῦσε εὔγλωττα, ἁπλᾶ, παραστατικά. Τόσο, ποὺ συνήρπαζε τὶς ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν. Ὁ λόγος του τοὺς συνέπαιρνε. Ἦταν ἀληθινὴ μυσταγωγία! Εἶχε τόση ἐπίδραση στὸ ἀκροατήριο, ὥστε νὰ τὸ ὁδηγεῖ σὲ διαδηλώσεις καὶ ῥιψοκίνδυνες ἐνέργειες. Ἀκόμη δὲ καλύτερα ἦταν τὰ κείμενά του. Τὰ χαρακτηρίζει ἡ εὐφράδεια, ἡ καλλιέπεια, τὸ πλῆθος τῶν σχημάτων, ἡ ζωντάνια καὶ ὁ ῥωμαλέος λόγος. Διαβάζονται ἀπνευστί. Καὶ ἔγραψε πληθώρα κειμένων. Σὲ 100 περίπου ἀνέρχονται τὰ βιβλία του μὲ τὶς ἐπανεκδόσεις τους. Πολλὰ ἔχουν μεταφραστεῖ σὲ ξένες γλῶσσες. Χώρια τὰ μικρὰ τεύχη, τὰ δημοσιεύματά του στὸν ἡμερήσιο καὶ περιοδικό Τύπο, τὰ ὑπομνήματά του σὲ ἐκκλησιαστικὲς ἀρχές, τὰ τηλεγραφήματα, οἱ ἀναφορές, οἱ διαμαρτυρίες κ.ἄ.

Ἄφησε ἔντονα τὰ ἴχνη τῆς διάβασής του ἀπὸ τὴ ζωὴ αὐτὴ μὲ τὴν ἵδρυση Συλλόγων, τὴν ἀνέγερση καὶ λειτουργία οἰκοτροφείων μαθητῶν καὶ φοιτητῶν μὲ τὴν ἔκδοση περιοδικῶν καὶ γενικὰ μὲ τὴν ὅλη δραστηριότητά του. Ἀλλὰ ἐκεῖ ποὺ φάνηκε περισσότερο ἡ δραστηριότητά του εἶναι ἡ μητρόπολη Φλωρίνης.

Ἀνήγειρε σὲ αὐτὴ ναούς, κάλυψε τὰ πολλὰ ἐφημεριακὰ κενά της, ἵδρυσε συλλόγους καὶ σχολές, ἔκτισε Ἐκκλησιαστικὸ Γηροκομεῖο καὶ Συνοικισμὸ πρὸς στέγαση τῶν νεοφωτίστων Ἀθιγγάνων κ.ἄ. Γενικὰ γέμισε τὴν πόλη καὶ τὴν περιοχή της μὲ ἱδρύματα. Καὶ «φύλαξε Θερμοπύλες» στὴν ἀκριτικὴ αὐτὴ περιοχή.