- "Πῶς χάθηκε τὸ 95% τῆς περιουσίας τῆς Ἐκκλησίας"

Ἐπίσης στὴ δεκαετία τοῦ 1920, λόγῳ τῆς μεγάλης Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς, τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος προέβη «γιὰ τὴν ἀποκατάστασιν προσφύγων καὶ γιὰ λόγους προφανοῦς ἀνάγκης καὶ δημοσίας ἀσφαλείας» σὲ ἀναγκαστικὴ ἀπαλλοτρίωσι ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴν περιουσίαν ἐκτάσεων ἀξίας τότε ἑνὸς δισεκατομμυρίου προπολεμικῶν δραχμῶν, καὶ σὰν ἀντάλλαγμα τὸ κράτος κατέβαλλε μόνον τὸ 4% δηλαδὴ 40.000.000 δραχμῶν. Στὴν τότε ἀσυνέπεια καὶ τὴν κοντόφθαλμη πολιτικὴ τοῦ Κράτους ἔμεναν ἀσαφῆ καὶ ἀπλήρωτα τὰ χρέη του πρὸς τὶς Μονές, ποὺ ἔδωσαν τὴν περιουσίαν τους καὶ ἀνέμεναν τὴν ἐξόφλησί τους, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δημιουργηθῆ στὶς ἡμέρες μας τὸ πρόβλημα τῆς Μονῆς τοῦ Βατοπεδίου.

Τὸ 1930 συνεστήθη νέος οἰκονομικὸς ὀργανισμὸς διὰ τὴν Ἐκκλησιαστικὴ περιουσία μὲ τὸ ὄνομα Ο.Δ.Ε.Π., δηλαδὴ Ὀργανισμὸς Διοικήσεως Ἐκκλησιαστικῆς Περιουσίας, καὶ τότε ἡ περιουσία τῶν Ἱερῶν Μονῶν, ὅση ἀπέμεινε ἀπὸ τὸ παρελθόν, διακρίθηκε σὲ δύο κατηγορίες: 1) τὴν διατηρητέαν Μοναστηριακὴν περιουσίαν ποὺ παρέμεινε στὴν δικαιοδοσίαν τῶν Ἱερῶν Μονῶν, καὶ 2) τὴν ἐκποιητέαν Μοναστηριακὴν περιουσίαν ποὺ περιῆλθε στὴν δικαιοδοσία καὶ στὴν διαχείρισι τοῦ Ο.Δ.Ε.Π..

Ὁ ὀργανισμὸς τοῦ Ο.Δ.Ε.Π. ἐπέζησε μέχρι τὸ ἔτος 1976 καὶ τὸ μόνο ποὺ ἐπέτυχε ἦτο νὰ διασπαθίση καὶ νὰ ἀπολέση τὴν ἐκκλησιαστικὴν περιουσίαν, ποὺ εἶχε ἀναλάβει νὰ διασφαλίση καὶ νὰ ἀξιοποιήση, μὲ ἀποτέλεσμα –ὅπως εἶμαι σὲ θέσι νὰ καταθέσω, διότι ζοῦσα ἀπὸ κοντὰ τὰ πράγματα ὡς Γραμματεὺς στὴν Ἱερὰ Σύνοδο–, νὰ ἔχη φθάσει σὲ τέτοια χρεωκοπία ὥστε ὄχι μόνον νὰ μὴ δύναται νὰ πληρώση τοὺς ὑπαλλήλους του, ἀλλὰ τὸ τραγικώτερο νὰ μὴν ἔχη τὴν δυνατότητα νὰ πληρώση τοὺς δεκαπέντε καφέδες τῶν Συνοδικῶν Ἀρχιερέων κατὰ τὶς συνεδριάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.

Τότε ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Σεραφεὶμ ἀναγκάστηκε νὰ ζητήσει τὴν κατάργησι τοῦ Ο.Δ.Ε.Π. καὶ τὴν ἀντικατάστασί του μὲ τὴν ΕΚ.Υ.Ο., ποὺ σημαίνει Ἐκκλησιαστικὴ Ὑπηρεσία Οἰκονομικῶν, ἡ ὁποία ἀπὸ τότε ἀνέλαβε τὴν διασφάλισι καὶ τὴν διαχείρισι τῶν οἰκονομικῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀλλ᾽ ὅπως δείχνουν τὰ πράγματα καὶ βεβαιοῦν τὰ σημεῖα τῶν καιρῶν, καὶ ἡ τύχη τῆς ΕΚ.Υ.Ο. δὲν εἶναι καλύτερη ἀπὸ τὴν τύχη τῶν προηγούμενων οἰκονομικῶν τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ χαριστικὴ βολὴ βέβαια της Πολιτείας πρὸς τὴν Ἐκκλησία ἀναφορικὰ μὲ τὴν περιουσίαν της ἔγινε τὸ ἔτος 1952, ὅτε τὸ Κράτος, «πρὸς ἀποκατάστασιν ἀκτημόνων γεωργῶν καὶ κτηνοτρόφων», ἀνάγκασε μὲ Νόμο τὴν Ἐκκλησίαν νὰ παραχωρήση πρὸς τὴν Πολιτείαν τὸ 80% τῆς καλλιεργήσιμης ἀγροτικῆς περιουσίας της, πολὺ μεγάλης ἀξίας, καὶ νὰ λάβη εἰς ἀντάλλαγμα μερικὰ ἀστικὰ ἀκίνητα εὐτελοῦς καὶ ἀμφιβόλου ἀξίας.

Μάλιστα τότε τὸ Κράτος ὑπέγραψε καὶ σύμβασι, στὴν ὁποία τονίζεται ὅτι ἡ ἀπαλλοτρίωσι αὐτὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας θὰ εἶναι ἡ τελευταία καὶ δὲν πρόκειται νὰ γίνη ἄλλη στὸ μέλλον, καὶ ἀκόμη ὅτι τὸ Κράτος δεσμεύεται νὰ παρέχη στὴν Ἐκκλησία κάθε ἀναγκαία ὑποστήριξι (ὑλικὴ καὶ τεχνική) διὰ τὴν ἀξιοποίησιν τῆς ἐναπομείνασας Ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, διὰ νὰ δυνηθῆ αὕτη νὰ συνεχίση τὸ φιλανθρωπικὸ καὶ κοινωνικό Της ἔργο.

Μὲ τὴ Σύμβασι τοῦ 1952 καθιερώθηκε καὶ ἡ μισθοδοσία τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, ἀφοῦ ἡ Πολιτεία δὲν ἦταν σὲ θέσι νὰ πληρώση τὸ ἀντίτιμον τῆς ἀπαλλοτριωθείσης ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας.

Ὅμως ἡ Ἐκκλησία, παρὰ τὶς ἀδικίες ποὺ ὑφίσταται ἀπὸ τὴν Πολιτεία, δὲν παύει νὰ προσφέρη στὸ Κράτος τὴ γῆ της, γιὰ νὰ ἱδρυθοῦν ἱδρύματα εὐαγῆ γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ Λαοῦ Της. Ἔδωσε στὸ παρελθὸν δωρεὰν οἰκόπεδα στὴν Ἀθήνα ὅπου κτίσθηκαν:

1) ἡ Ριζάρειος Σχολή, 2) ἡ Ἀκαδημία τῶν Ἀθηνῶν, 3) τὸ Αἰγινίτειο Νοσοκομεῖο, 4) τὸ Μετσόβειο Πολυτεχνεῖο, 5) τὸ Σκοπευτήριο, 6) τὸ Πτωχοκομεῖο, 7) ἡ Μαράσλειος Ἀκαδημία, 8) τὸ θεραπευτήριο «Εὐαγγελισμός», 9) τὸ Ἀρεταίειο Νοσοκομεῖο, 10) ἡ Ἀγγλικὴ Ἀρχαιολογικὴ Σχολή, 11) οἱ Ἀστυνομικὲς Σχολές, 12) τὸ Νοσοκομεῖο Παίδων, 13) τὸ Νοσοκομεῖο Συγγροῦ, 14) τὸ Λαϊκὸ Νοσοκομεῖο «Σωτηρία», 15) τὸ Ἀσκληπιεῖο Βούλας, 16) ἡ Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, 17) τὸ Ὀρφανοτροφεῖο Βουλιαγμένης, 18) τὸ ΠΙΚΠΑ, 19) τὸ Ἱπποκράτειο Νοσοκομεῖο, 20) τὸ Γηροκομεῖο Ἀθηνῶν, 21) ἡ Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη, 22) τὸ Πανεπιστήμιο τῶν Ἀθηνῶν, ὡς καὶ 142 Δημοτικὰ Σχολεῖα καὶ Γυμνάσια τῶν Ἀθηνῶν καὶ τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς Ἀττικῆς, ἐνῶ σὲ ἄλλες περιοχὲς τῆς Χώρας παρεχώρησε μεγάλες ἐκτάσεις γῆς καὶ μεγάλης χρηματικῆς ἀξίας, ὅπου δημιουργήθηκαν Κατασκηνώσεις, κτίσθηκαν Σχολεῖα καὶ ἄλλα εὐαγῆ Ἱδρύματα, Γυμναστήρια, Στρατόπεδα, Πλατεῖες καὶ διάφοροι κοινόχρηστοι χῶροι γιὰ τὴν ἀναψυχὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ.

Ἡ Μητρόπολις Μαντινείας καὶ Κυνουρίας μὲ τὴ σύμβασι τοῦ 1952 παρεχώρησε στὸ Κράτος κατὰ Μονές, ὅπως εἶναι καταχωρημένα στὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως, τὰ ἑξῆς κτήματα ποὺ συνολικὰ ἀνέρχονται σὲ 30.549 στρέμματα, τὰ ὁποῖα δόθηκαν τυπικὰ μὲν εἰς τοὺς δῆθεν ἀκτήμονες γεωργοκτηνοτρόφους, οὐσιαστικὰ στοὺς πολιτικοὺς φίλους τοῦ Κόμματος τῆς Ε.ΠΕ.Κ. ποὺ κυβερνοῦσε τότε, καὶ ὅλοι αὐτοὶ οἱ δῆθεν ἀκτήμονες, ἀδιάφοροι γιὰ τὴν γῆν καὶ ἐκ φύσεως ὀκνηροὶ ὅπως ἦσαν, τὰ κτήματα τῶν Μοναστηριῶν ποὺ πῆραν μὲ τὴν πάροδον ὀλίγου χρόνου τὰ ἐπώλησαν, καὶ αὐτοὶ μὲν φαινομενικὰ ἔμεινα πάλιν ἀκτήμονες, ἡ Ἐκκλησία ὅμως ἀποστερήθηκε τὰ 4/5 τῆς περιουσίας της μὲ τὴν ὁποίαν εὐεργετοῦσε τὸν πτωχὸ Λαό μας.