2. Hoe kom ik er van af?

Terug naar 1. Het stotteren

We zijn met het antwoord op de vraag naar de genezingsmogelijkheden wat voorzichtig. Je kunt door een stottertherapie jezelf beter leren kennen en begrijpen, méér zelfvertrouwen verkrijgen, én je kunt leren op een meer bevredigende wijze met je spreken om te gaan. Je kunt je dan spontaner uiten, beter kontakten leggen, je beter handhaven en ook in je beroep meer vooruitgang boeken. Dit antwoord geldt voor iedereen die stottert. Anderen komen zover, dat ze hun stottersymptomen en begeleidende problemen nagenoeg volledig overwinnen. Of je tot deze groep behoort, ligt voor het grootste deel aan je eigen inzet.

Een grote hindernis

Als je met de beste voornemens begint te spreken en dan plotseling blijft hangen, heb je, denken wij, niet het gevoel, dat jij deze herhaling of versperring zelf tot stand brengt. Je beleeft je stotteren waarschijnlijk als iets dat zonder jouw toedoen, dus onwillekeurig, tot stand komt. Je voelt je dan aan het stotteren overgeleverd, als slachtoffer van een kracht die sterker is dan jij.

Een mens die zich zo voelt kan zichzelf niet helpen. Dat heb je zelf ook wel beleefd. Daarom zoek je hulp, in de hoop, jezelf en je stotteren beter te begrijpen. Misschien zul je door de behandeling leren beseffen dat jouw ideeën over je stotteren je niet in staat stellen jezelf verder te helpen. Misschien ligt namelijk de kracht, die het stotteren oproept en in stand houdt, toch in jezelf. Misschien roep jij het stotteren zelf op.

Een hulpmiddel: De spreektechnieken

Er bestaan vele manieren van spreken, die het mogelijk maken, blokkades en versperringen te vermijden of op te heffen. Deze manieren van spreken noemen we spreekhulpmiddelen of spreektechnieken. De meeste volwassenen met stottersymptomen zijn met spreektechnieken in aanraking gekomen door een logopedische behandeling of één van de vele stottertherapieën. Het doel van alle spreektechnieken is, dat het de betreffende persoon duidelijk wordt met behulp van goede ervaringen, dat hij tijdens het stotteren niet het slachtoffer is van een kracht die boven hem staat, maar dat hij het spreken zelf kan sturen. Dit doel kun je op verschillende manieren bereiken. In alle gevallen zal de geleerde spreekwijze de spanning die bij het stotteren optreedt kunnen verminderen.

Onder leiding van de therapeut zul je bijvoorbeeld kunnen leren, om midden in een blokkade of herhaling te stoppen, je te ontspannen, rustig in te ademen en gecontroleerd verder te spreken. Na het stoppen kan je ook op een ritmische, een beklemtoonde of een specifieke geleerde wijze verder spreken door je te richten op de klank, middenrif of spiertractie. Wie stoppen leert en daarna op techniek verder spreekt bewijst zichzelf daarmee, dat hij zelf heer en meester over het spreekgebeuren is. De training en toepassing van de (spreek-)technieken kost echter veel tijd, moeite en zelfopoffering.

Een ieder die (spreek-)technieken gebruikt merkt dat hij onder leiding van een therapeut of alleen op zijn kamer vloeiend kan spreken. Het dagelijkse consequent toepassen daarvan blijkt echter erg moeilijk, wat voor volwassenen, die al tien, twintig of dertig jaar stotteren, niet verwonderlijk is. Nieuw gedrag moet geoefend worden en oud gedrag moet worden losgelaten. Daarbij helpen geen radiale voornemens. Natuurlijk wil je niet stotteren, en daarom is het ook te begrijpen dat je liever al vandaag dan morgen graag vloeiend zou spreken. Maar... je hebt vaker in je leven zulke goede voornemens gehad om je spreken te verbeteren. Wat is daarvan terechtgekomen?

Ook je pogingen om je stotteren te verbergen hebben je niet meer vrienden, spontaniteit, moed of vreugde in de omgang met elkaar gegeven. Je pogingen om het stotteren niet te laten zien leiden onherroepelijk tot de toename van innerlijke spanning en -angst en versterken daardoor het stotteren.

Kom er mee voor de dag!

In enkele situaties kun je misschien het stotteren verbergen doordat je andere woorden gebruikt of zwijgt. Maar achter iedere geslaagde poging zit steeds weer de angst om een volgende moment weer te blijven hangen. Te doen alsof je niet stottert, is niet de juiste manier. Spreek er liever openlijk over, zeg dat je werkt aan de verbetering van je spreken, laat zien dat je stottert en dat je een techniek kunt toepassen, en vertel over je kleine successen. Daarbij zul je je dan veel vrijer en meer ontspannen voelen waardoor het spreken ook meer vloeiender verloopt.

Waarom…. ?

De vraag die ons vaak bezighoudt is: waarom gebruikt degene die aan zijn stotteren lijdt - en met zijn in de therapie geleerde technieken beslist beter zou kunnen spreken, deze hulpmiddelen dan niet in veel meer situaties? Wij begrijpen heel goed dat er bij menselijke ontmoetingen stress of spanningssituaties kunnen zijn waarbij het onmogelijk is een gecontroleerde nieuwe spreekwijze of een ontspanningstechniek toe te passen. In zulke situaties is het stotteren bijna vanzelfsprekend, dan stottert zelfs iemand die normaal nooit stottert. Maar er zijn ook situaties waarbij degene die stottert, vloeiend zou kunnen spreken, als hij de beslissing zou nemen, zijn techniek toe te passen. En toch doet hij het niet. Dat is eigenlijk tegenstrijdig. Zo’n iemand gaat naar een logopedist of stottertherapeut omdat hij door zijn stotteren lijdt. In de behandeling leert hij dan bepaalde technieken gebruiken, die hem kunnen helpen om van dit lijden af te komen, maar blijkbaar geeft hij toch de voorkeur aan het stotteren. Waarom doet hij dat…. ?

Lees verder: 3. Jezelf begrijpen