Bài & Hình : Giang Vũ

Sưu tầm : Kim Chi

Phố cổ Hà Nội vẫn còn lưu giữ những món ăn Hà Nội xưa, đáng kể nhất phải là món chả rươi. Chỉ cần đi lướt ngang qua hàng bán chả rươi, bạn sẽ không cầm lòng trước mùi thơm ngạt ngào quyến rũ.

Ăn chả rươi trong lúc cô bán hàng chiên rươi ngay bên cạnh, thơm nức mũi, thơm đến mức người ta muốn “ăn” cả mùi hương mới đã thèm

Một năm, Hà Nội có hai mùa người ta “phải ăn” món chả rươi, là mùa rươi chiêm (từ giữa tháng 4 đến cuối tháng 5 âm lịch) và rươi mùa (từ cuối tháng 9 âm lịch đến cuối năm). Thời điểm rươi mùa luôn được chào đón nhất.

“Tháng chín đôi mươi, tháng mười mùng năm”

Câu ca dao này người ghiền rươi đã thuộc lòng: ngày 20 tháng 9 âm lịch và ngày 5 tháng 10 âm lịch là thời điểm rươi về.

Hà Nội không có con rươi nhưng lại sản sinh ra nhiều món ăn về rươi được xem là ngon nhất Việt Nam. Đó là bởi nơi cố đô kinh kỳ bao giờ cũng thu hút đặc sản của các vùng lân cận. Rươi còn sống được mang về Hà Nội từ các vùng tiếp giáp nước ngọt và nước lợ gần biển như Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Ninh, Thái Bình…

Vào mùa rươi, ăn ở nhà cũng ngon mà ra quán cũng có cái thú khi lai rai với bia và ngắm nghía phố phường Hà Nội

Cứ đến mùa rươi, dù được ăn hay không được ăn, tôi phải đọc lại bài “Rươi” của nhà văn Vũ Bằng trong cuốn Món ngon Hà Nội, đó là bởi, cho đến nay, chưa có người nào qua nổi ông khi tả món rươi của người Hà Nội xưa: “Phổ thông hơn là chả rươi. Rươi trộn với thịt băm, đập trứng, thìa là, thêm vài nhát vỏ quýt băm nhỏ, tất cả ướp với nước mắm ngon, trộn đều, đổ vào cháo, rán nhỏ lửa thôi: món này thơm “chết mũi” láng giềng, hàng xóm ngửi thấy không chịu được. Lúc ăn, cho tí hạt tiêu, điểm mấy cái rau mùi, dùng lúc đương nóng hổi”.

Vào mùa rươi, ăn ở nhà cũng ngon mà ra quán cũng có cái thú khi lai rai với bia và ngắm nghía phố phường Hà Nội. Ăn chả rươi, người ta thường lên khu phố cổ, hình như hợp cảnh hợp tình hơn nhiều.

Nhiều lần tôi thấy người nước ngoài cũng ghé thử vào ăn món chả rươi cho biết, nhưng tôi nghĩ, chắc do họ chưa nhìn thấy con rươi còn sống bao giờ, nếu không đã chết khiếp bởi vẻ ngoài của nó!

Phố cổ vẫn còn Hàng Rươi, nhưng trải qua bao thăng trầm, phố nghề ngày nào không còn bán rươi nữa. Muốn ăn rươi, phải tìm đến phố Gia Ngư, nơi đây chỉ bán rươi mang về. Tôi thích ăn chả rươi ở số 1 Hàng Chiếu, gần Ô Quan Chưởng, vì quán chỉ nho nhỏ thôi, nhưng mà rất Hà Nội, từ bức tường ám khói, đến không khí tấp nập người qua lại lúc nào cũng rộn ràng. Ăn chả rươi trong lúc cô bán hàng chiên rươi ngay bên cạnh, thơm nức mũi, thơm đến mức người ta muốn “ăn” cả mùi hương mới đã thèm.

Chả rươi ở đây làm đúng như cách nhà văn Vũ Bằng đã mô tả. Chả rươi được chấm với nước chấm chua ngọt, có đu đủ xanh giòn tan, rổ rau sống xanh tươi, kèm theo dĩa bún, thêm chai bia Hà Nội là đầy đủ cho một buổi chiều đi chơi viên mãn.

"Con gì bé tỉ bé ti

Mình đi dưới đất, bóng đi trên trời

Một năm mấy bận đi chơi

Đi thời lở đất, long trời mới yên"

Câu đố về con rươi cũng đủ diễn tả rươi đáng được người ta trân quý thế nào. Món ngon từ rươi cũng đáng làm “long trời, lở đất” lắm.

Chả rươi được chấm với nước chấm chua ngọt

Giang Vũ

Trở lại Trang Chính