Ngọc Ngà sưu tầm

Ý nghĩa và nguồn gốc tên gọi "Bún Thang"

Bún Thang là món ăn truyền thống đặc trưng của Hà Nội, với hương vị tinh tế và cách chế biến công phu. Cái tên "bún thang" có nguồn gốc sâu xa, trong đó từ “thang” ở đây không phải chỉ "thang" trong “thang thuốc” mà là sự kết hợp từ nhiều loại nguyên liệu tạo nên một món ăn bổ dưỡng, đặc biệt như một “thang” thuốc bổ cho cơ thể.

Trong văn hóa ẩm thực xưa, món bún thang xuất hiện vào các dịp đặc biệt, nhất là trong mùa lễ Tết hay khi gia đình sum vầy. Mỗi nguyên liệu trong bát bún thang, từ trứng, thịt gà, giò lụa đến các loại rau thơm, đều được sắp xếp tỉ mỉ, không chỉ mang lại hương vị hài hòa mà còn tạo nên vẻ đẹp thẩm mỹ cho món ăn.

Theo nhiều tài liệu, bún thang được cho là đã xuất hiện từ thời xưa, khi các đầu bếp Hoàng gia chế biến các món ăn phong phú từ nguyên liệu còn lại sau những bữa tiệc lớn. Từ đó, món ăn này đã được cải tiến, tinh tế hơn để phục vụ người dân thủ đô, gắn liền với nền ẩm thực của người Hà Nội.

Ngày nay, bún thang không chỉ là món ăn yêu thích mà còn trở thành biểu tượng ẩm thực Hà Nội, thu hút du khách trong và ngoài nước thưởng thức mỗi khi đến thăm thủ đô.

Nguyên liệu cơ bản của bún thang

Bún thang là món ăn truyền thống của Hà Nội, nổi bật bởi hương vị tinh tế từ các nguyên liệu đa dạng và hài hòa. Để chế biến món bún thang chuẩn vị, người đầu bếp cần chuẩn bị các thành phần sau:

* Bún: Sợi bún tươi, nhỏ, và mềm để giữ hương vị và hòa quyện với các nguyên liệu khác.

* Gà ta: gà mái tơ có da vàng nhạt, mỏng, mịn, cho thịt mềm giúp món ăn thêm phần ngọt ngào và thơm ngon .

* Trứng vịt: Trứng được đánh đều và chiên mỏng, sau đó thái thành sợi mảnh để trang trí, tạo màu sắc hấp dẫn.

* Giò lụa: Giò lụa thái mỏng góp phần tăng độ đa dạng hương vị.

* Tôm khô: Tôm được rang chín, rã nhỏ để tạo thêm hương vị đậm đà và vị umami tự nhiên cho nước dùng.

* Nấm hương: Nấm hương ngâm mềm, rửa sạch, giúp nước dùng có mùi thơm và vị ngọt tự nhiên.

* Củ cải khô: Được ướp chua ngọt để  giảm độ ngấy, giúp cân bằng vị cho món ăn.

* Rau thơm: Hành lá, rau răm, vừa tạo mùi thơm, vừa trang trí món bún thang thêm đẹp mắt.

* Nước dùng: Món bún thang Hà Nội không thể thiếu nước dùng trong veo, ngọt thanh từ xương gà râu khô mực và tôm khô.   

Tất cả các nguyên liệu trên cùng hòa quyện, tạo nên một bát bún thang tinh tế, phản ánh sự cầu kỳ trong ẩm thực truyền thống Hà Nội.

Quy trình sửa soạn và chế biến:

Bún thang là món ăn đặc trưng của Hà Nội, nổi bật với hương vị thanh tao và quy trình sửa soạn và chế biến tinh tế. Dưới đây là các bước cụ thể để nấu bún thang chuẩn vị Hà Nội.

* Gà : được rửa sạch với muối, sau đó luộc với hành khô và gừng để lấy nước dùng. Khi gà chín, vớt ra để nguội, xé thành sợi nhỏ.

* Xương ống heo: Rửa sạch, đun sôi rồi thay nước, sau đó ninh lấy nước ngọt cho nước dùng.

* Tôm khô và râu mực: Rang sơ để tăng hương vị, sau đó cho vào nồi nước dùng ninh trong vài giờ để nước dùng có vị ngọt tự nhiên.

* Giò lụa: Cắt thành sợi dài và mỏng.

* Trứng vịt: Phải được đánh đều với một chút rượu trắng để khi rán trứng sẽ tạo lớp rất mỏng, và khi cắt sợi sẽ không bị đứt, nát

* Rau thơm:  hành lá, rau răm  rửa sạch, cắt nhỏ  .

* Củ cải khô: Ngâm nước cho nở, sau đó thái sợi và trộn với giấm và đường để tạo vị chua ngọt nhẹ.

*Nấu nước dùng: Nước dùng là linh hồn của bún thang, thường được ninh từ nguyên liệu chính là xương heo gà , râu mực khô và tôm khô, tạo nên vị ngọt thanh, không quá béo và mùi thơm đặc biệt của bún thang . Cho xương ống heo, tôm khô, râu mực, và nấm hương vào nồi, thêm nước và ninh trong khoảng 2-3 tiếng. Nêm đường phèn và muối theo khẩu vị. Khi nước dùng đã đủ ngọt, vớt bỏ xác nguyên liệu, lọc lấy nước trong.

Hoàn thiện và thưởng thức món ăn:

Để tận hưởng trọn vẹn hương vị tinh tế của bún thang Hà Nội, các bước dưới đây giúp từng hương vị của bún thang được cảm nhận rõ ràng, tạo nên một trải nghiệm ăn uống đầy đủ và thú vị.

* Chuẩn bị bát bún: Bún tươi được trần qua nước sôi cho nóng và mềm sau đó cho vào tô. Thêm các thành phần xếp lên bún theo vòng tròn là gà xé, giò lụa, trứng, tôm khô, nấm, củ cải chua ngọt, và ở giữa là hành  răm . Không chỉ ngon, bún thang còn đẹp. Mỗi bát bún giống như một “bông hoa ngũ sắc” với sắc vàng của trứng, trắng của thịt gà, hồng đào của giò, đỏ cam của ruốc tôm, nâu của nấm hương, xanh của hành răm và điểm xuyết thêm vài lát ớt đỏ. Tất cả được xếp gọn gàng, tinh tế trên nền trắng phau của sợi bún, tạo nên một bức tranh hài hòa về màu sắc và mùi thơm.

* Chan nước dùng nóng:. Nước dùng phải đun nóng già trước khi chan lên bát bún, giúp các nguyên liệu hòa quyện với nhau và bát bún luôn nóng hổi, thơm ngon.

* Thêm gia vị: Bún thang truyền thống thường được ăn kèm với Cà cuống là tinh dầu từ bọng của con cà cuống. Đặc biệt thêm cà cuống hương vị bún thang như tôn lên ngon hơn, thơm hơn . Nếu thích mùi vị đậm đà, có thể thêm một ít mắm tôm vào bát . Quan trọng là loại mắm tôm sử dụng phải là loại ngon hay không . Một chút ớt tươi thái lát cũng có thể thêm vào tùy khẩu vị.

* Thưởng thức từng thìa nhỏ: Bún thang thường được ăn chậm rãi để cảm nhận rõ từng hương vị của các thành phần. Vị ngọt thanh của nước dùng, hương thơm của cà cuống, của nấm, và vị đậm đà của mắm tôm tạo nên một trải nghiệm độc đáo, khó quên.

Bún thang Hà Nội không chỉ là món ăn, mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa màu sắc và hương vị, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho người thưởng thức.

Các biến thể và phiên bản bún thang

Bún thang không chỉ là một món ăn truyền thống nổi tiếng của Hà Nội mà còn có nhiều biến thể phong phú, phù hợp với khẩu vị và sở thích của từng người. Dưới đây là một số phiên bản bún thang đặc sắc:

* Bún thang gà: Phiên bản phổ biến nhất, sử dụng thịt gà và nước dùng được hầm từ xương gà, mang đến hương vị thanh nhẹ và dễ ăn.

* Bún thang thịt lợn: Thay vì gà, một số nơi chọn dùng thịt lợn, tạo ra một hương vị đậm đà hơn. Nước dùng được ninh từ xương lợn, giúp món ăn thêm phần phong phú.

* Bún thang hải sản: Sử dụng các loại hải sản như tôm, mực, cá để nấu nước dùng. Phiên bản này mang đến sự mới mẻ và hương vị biển đặc trưng.

* Bún thang chay: Dành cho những ai ăn chay, phiên bản này thường sử dụng các nguyên liệu như nấm, đậu phụ và rau củ để làm nước dùng, tạo ra món ăn thanh đạm nhưng vẫn đầy đủ hương vị.

Những biến thể này không chỉ làm phong phú thêm văn hóa ẩm thực mà còn tạo cơ hội cho người thưởng thức khám phá nhiều hương vị khác nhau từ món bún thang truyền thống.

Kết :

Bún thang là một trong những món ăn đặc trưng và mang đậm bản sắc văn hóa ẩm thực Hà Nội. Món ăn này không chỉ được yêu thích bởi hương vị thanh đạm, thơm ngon, mà còn bởi sự kết hợp khéo léo của các nguyên liệu tươi ngon  và những gia vị đặc trưng. Với cách chế biến tỉ mỉ và tinh tế, bún thang không chỉ là một món ăn mà còn là một phần không thể thiếu trong những bữa ăn của người Hà Nội, thể hiện sự khéo léo và tài hoa trong ẩm thực.

Bún thang ngon đến nổi nhà thơ Vũ Bằng cũng từng dùng chính lời văn của mình để khen cho cái gọi là thứ quà của Hà Nội.

 “…Quý, nhưng mà làm cho thang ngon, nhất định là phải nhờ ở nước dùng nấu cách nào cho thật ngọt, mà đừng béo quá, lúc chan vào bát bún nóng cứ bỏng rẫy lên. Lúc đó, một chút mắm tôm cà cuống đệm vào làm tăng vị của thang lên đến cái mức ăn ngon gần như “không thể nào chịu được”, nhất là thỉnh thoảng ta lại đệm vào một miếng củ cải trắng nõn trắng nà, ngâm nước mắm tốt, nhai cứ giòn tanh tách.”

Trở lại Trang Chính