France Gall, búp bê của làng nhạc Pháp
Thanh Phương
Cũng nằm trong số các danh ca Pháp nổi tiếng từ thập niên 1960, nhưng cuộc đời nghệ thuật của France Gall đã bị gián đoạn một thời gian dài và mãi đến gần đây bà mới trở lại sân khấu, không phải với tư cách ca sĩ, mà là với tư cách người dàn dựng một vở nhạc kịch đang rất ăn khách hiện nay, đó là vở « Résiste ».
Sinh năm 1947 trong một gia đình ca nhạc sĩ, France Gall tên thật là Isabelle Gall. Học piano và guitare từ thuở nhỏ, ngay từ năm 13-14 tuổi, France Gall đã cùng với hai người anh sinh đôi lập một ban nhạc nhỏ, mùa hè thì trình diễn ở các bãi biển, mùa đông thì chơi ở Paris. Năm 1963, khi cô mới chỉ là một thiếu nữ 16 cái xuân xanh, những bài hát mà France Gall trình bày lần đầu tiên được phát trên đài phát thanh và một năm sau, nữ ca sĩ trẻ này bước lên sân khấu.
Tuy trước đó đã có được một số bài hát ăn khách, nhưng năm 1965 mới thật sự là năm đánh dấu những thành công vang dội của France Gall, đầu tiên là với ca khúc « Sacré Charlemagne », do cha cô viết lời trên nền nhạc của Georges Liferman. Bài hát này bán được tới hơn 2 triệu bản và được phổ biến ở một số nước, nhất là học sinh ở Nhật rất thích hát « Sacré Charlemagne ».
Tiếp đến France Gall được mời đại diện cho Luxembourg dự cuộc thi Eurovision năm 1965 với bài hát « Poupée de cire, poupée de son » của tác giả Serge Gainsbourg và đã đoạt Giải thưởng lớn với ca khúc này. Thành công của bài hát cũng vượt khỏi biên giới châu Âu và France Gall đã thu bài hát này bằng ba thứ tiếng khác, trong đó cũng có tiếng Nhật. « Poupée de cire poupée de son » ăn khách đến mức có một công ty đã sản xuất mỗi ngày đến 15 ngàn poupée « France Gall », được bán chạy như tôm tươi ! Nhưng dân Pháp lúc đó trách France Gall là tại sao hát cho Luxembourg mà không đại diện cho Pháp dự Eurovision.
Dầu sao thì « Poupée de cire poupée de son », được dịch tựa tiếng Việt là « Búp bê không tình yêu » cũng đã vượt thời gian để trở thành một trong những ca khúc bất hủ của nền nhạc Pháp. Bây giờ chúng ta hãy nghe lại một đoạn của bài hát này, như đã được thâu tại cuộc thi Eurovision 1965
Sau những thành công của năm 1965 là những năm tháng mà sự nghiệp âm nhạc của France Gall khi nổi, khi chìm. Mãi đến năm 1973, khi gặp được nhạc sĩ Michel Berger, mà sau này trở thành chồng của cô, con đường nghệ thuật của France Gall mới thăng tiến trở lại. Michel Berger đã viết cho France Gall ca khúc « La Déclaration d’amour », khởi đầu cho một danh sách dài những thành công mới của cô, với một trong những đỉnh điểm là album đầu tay thâu trong studio tựa đề « France Gall ». Đôi ca nhạc sĩ trẻ những đã nổi tiếng nước Pháp thời ấy đã làm lễ thành hôn vào tháng 06/1976.
Được chồng mới cưới khuyến khích, France Gall trở lại sân khấu vào năm 1978, nhưng chính là vở nhạc kịch Starmania do Michel Berger viết nhạc và tác giả Luc Plamondon viết lời mà tên tuổi của France Gall mới thật sự đi vào lịch sử âm nhạc Pháp, trong vai Cristal. Vở nhạc kịch này thành công vang dội trong khi trước đó, chẳng có nhà sản xuất nào dám bỏ tiền cho thể loại nhạc này.
Thành công của cặp đôi ca nhạc sĩ tài danh tưởng sẽ còn kéo dài nhiều năm, nhưng cái chết đột ngột do một cơn đau tim của Michel Berger tháng 08/1992 và sau đó là cái chết vào năm 1997 của cô con gái lớn khiến France Gall không còn chút hứng thú với sân khấu nữa và cô đã chấm dứt sự nghiệp ca nhạc vào năm 1997. Thật ra thì vào năm 2000 France Gall có lên hát song ca với nam danh ca Johnny Halliday tại rạp Olympia, Paris, nhưng đó là lần cuối cùng cô xuất hiện trên sân khấu.
Sau nhiều năm im hơi lặng tiếng, mãi đến năm 2012, đúng 20 năm ngày chồng bà qua đời, khi trả lời phỏng vấn trên đài phát thanh France Gall mới tiết lộ một dự án nhạc kịch dựa trên những ca khúc của Michel Berger do tác giả và do France Gall trình bày trước đây. Vở « Résiste » đã ra mắt khán giả ở Paris ngày 04/11/2014.
Cung Thể thao ( Palais des Sports ) hôm đó chật cứng người vì những người hâm mộ France Gall đã sốt ruột chờ đón buổi trình diễn đầu tiên của vở « Résiste ». Vở nhạc kịch bắt đầu không phải trên sân khấu mà là trên một màn ảnh lớn, trên đó người ta thấy France Gall trong vai người bà kể cho cháu ngoại câu chuyện về Maggie, nhân vật chính của « Résiste ». Thủ vai Maggie là Léa Deleau, một nữ ca sĩ có ngoại hình hao hao giống France Gall.
Nội dung vở nhạc kịch xoay quanh gia đình gồm bố và hai con gái ( Maggie và Mandoline ) quản lý một hộp đêm ở Paris. Nhạc sĩ piano của hộp đêm này một hôm bỏ đi. Nhưng chính nhờ những bài hát của Michel Berger mà France Gall từng trình bày thành công vào những thập niên 1970 và 1980 mà gia đình Maggie không bị phá sản.
Tổng cộng có đến gần 30 ca khúc của Michel Berger được đưa vào vở « Résiste », trong đó dĩ nhiên là có nhiều bài hát nổi tiếng của cố nhạc sĩ mà khán giả nào cũng thuộc nằm lòng, nghe đến bài nào là họ đồng loạt bật dậy hát theo một cách say sưa, nhất là bài hát cùng tựa với vở nhạc kịch.
Tính đến cuối tháng 6/2016, đã có gần 350 ngàn khán giả đến xem « Résiste ». Thành công vang dội đến mức đạo diễn của vở nhạc kịch này nghĩ đến chuyện dàn dựng « tập hai » của « Résiste », với nhiều bài hát khác của France Gall. Như vậy là ở tuổi gần 70, tuy không cất giọng hát nữa, tên tuổi của France Gall vẫn gắn liền với sân khấu ca nhạc nước Pháp.
Nguồn : RFI
***
Audio : (Kim Anh sưu tầm & thực hiện)
* Babacar
* Poupeé De Cire, Poupeé De Son
* Résiste
Bài đọc thêm
France Gall, Một Cuộc Đời Ca Hát
Trần Viết Minh-Thanh
France Gall chào đời ngày 9 tháng 10, năm 1947, dưới cái tên Isabelle Gall. Mẹ cô là một nữ ca sĩ và bố là người đặt lời cho nhiều bài hát nổi tiếng. Cha cô sáng tác cho cô bản “Ne sois pas si bête”, năm 1963 và cô lấy tên France Gall từ đó. Năm 1965, qua cuộc thi Eurovision, cô trình bày bài hát "Poupeé de cire, poupeé de son", mà tác giả là Serge Gainsbourg và trở thành một tên tuổi quen thuộc khắp thế giới. Từ đó cô liên tục cho ra nhiều đĩa hát và xuất hiện trên sân khấu thật nhiều. Trong thời gian đó cô chia sẽ đời sống với Julien Clerc, (không nói rõ là hai người có lập gia đình hay không). Đến năm 1969, tiếng tăm của cô bắt đầu giảm. Cô có cố gắng thay đổi đôi chút, nhưng không với những bài hát mà người ta đề nghị, và sự xuống dốc này làm cho cô cảm thấy chán nản nghề ca hát. Hình như sự nghiệp ca hát của France coi như đã chấm dứt.
Năm 1973, France Gall được Michel Berger mời xuất hiện trong đĩa của anh thực hiện với bài hát “Mon fils rira du rockn'roll'. Cô đã diễn tả bài hát thật xuất thần, một người đàn bà của thế hệ mới, cô sống, cô sáng rực trong từng chữ và nốt nhạc của Michel, và quần chúng cảm được điều này. Tình yêu đến, France và Michel trở thành hai phần của một quả cam.
Album "France Gall" ra đời năm 1975, đánh dấu bước đi thứ hai trong sự nghiệp của France, sự nghiệp cô ước mơ. Những dĩa hát ra liên tục, và sự thành công càng ngày càng lớn .
Năm 1977, album “Dancing Disco” kể lể chuyện tình của Maggie, một người làm việc trong hộp đêm. Album này rất mới, trên phương diện âm thanh, thời điểm của nhạc disco – Hai bài hát thành công nhất của đĩa hát “ Musique”, bài hát ca ngợi đời sống và sức mạnh nhạc có thể mang đến cho tình yêu, và bài "Si Maman si", bài hát buồn man mác về một thời dã qua!
Năm 1978. trong khi đang có thai bé Pauline, France leo lên bục của nhà hát Champs-Elysées, với một lối trình diễn thật nữ tính: Tất cả dàn nhạc, các nhạc sĩ, các vũ công và kỹ thuật viên đều là phái nữ hết ... Nhân dịp này Michel đã viết một bài hát đã trở thành rất quen thuộc, và là một trong những bài hit của mọi thời “"Viens, je T'emmène".
Sau mấy tháng dưỡng sức, với thêm một bé trai, với tên là Raphael, Michel và France mỗi người cho ra một cuốn album vào năm 1980. France với album ” Il jouait du piano debout", và Michel là "La groupie du pianiste". Năm 1981 album "Tout pour la musique" ra đời, và sau đó là một buổi trình diễn vĩ đại tại Palais des Sports vào năm 1982. Trên sân khấu France đã thổi kèn saxophone, cùng với khán giả cô nhảy múa ca hát những điệu nhạc của Michel. Thêm 24 buổi trình diễn trước 5,000 khán giả, France Gall trở thành nữ ca sĩ số một của nước Pháp.
Năm 1984, France thực hiện album "Débranche" tại Hoa Kỳ với nhiều bài hát hoà âm mới lạ, album này đã mang France trở về trình diễn trước mặt quần chún . Cô hát những điều cô cảm, tài nghệ của Cézanne, các đường đi của tài tử ciné bán đảo Hong kong (Hong Kong Star) ...
Vào tháng Giêng năm 1986, cặp nghệ sĩ Michel và France mất một người bạn rất thân. Daniel Balavoine mất tích trong một tai nạn trực trăng xãy ra trong sa mạc. Thật một niềm mất mác lớn lao đối với cả nước Pháp và với riêng cặp này, vì Balavoine là một người dám nói điều ông nghĩ. Michel đã vinh danh Daniel Balavoine với bài hát “Một phút yên lặng (La minute du silence), và viết một bài hát khác cũng để tưởng niệm Balavoine, bản “Evidemment” (Tất nhiên) trong album “Babacar”, cho France trình bày. Đó là vào năm 1987, và France đã đứng trên tuyệt đĩnh thành công của mình.
Năm một 1992, một tiếng sét bùng nỗ trong giới âm nhạc Pháp quốc: France Gall và Michel Berger tuyên bố thực hiện album chung cho hai người, một việc mà hai người chưa từng làm bao giờ . France đã nhờ Michel viết bài hát “Hãy để những giấc mơ đi qua” - "Laissez passer les rêves".
Ngày 2 tháng 8, năm 1992, đài truyền thanh Pháp báo tin Michel Berger ra đi vĩnh viễn, vì bệnh tim. Mùa hạ năm đó, nước Pháp thiếu ánh mặt trời, và các fans thì bỗng nhiên trở thành côi cút .
Năm 1996, France thực hiện một album cuối cùng tại Hoa Kỳ. Trong album “France” cô hát lại những bài hát Michel sáng tác cho anh hay cho những người khác, và những bài hát thật xưa. Lần đầu tiên France đã thực hiện cuốn album một mình, với những nhạc sĩ không hề biết nhạc của Michel. Cùng ới những nhạc sĩ này France Gall đã có những buổi trình diễn cuối cùng gọi là “Concert Privé" .
Minh-Thanh sưu tầm
Nguồn : Đặc Trưng