Sưu tầm : LT. Nguyệt

Audio : NGV

Bản nhạc đưọc nhạc sĩ Phạm Duy đặt lời Việt có tên “ Những Chiếc Lá Úa “ có bản gốc viết bằng tiếng Pháp là “Les Feuilles Mortes” là lời than thở u sầu tiếc nuối cho một tình yêu đã mất. Bản dịch qua tiếng Anh, ” Autumn Leaves “, cùng một chủ đề , nhưng cách tiếc nuối thể hiện nhẹ nhàng hơn.

Bài hát có một cuộc đời khá lận đận. Bắt đầu vào năm 1945 là một bài thơ được viết bởi nhà biên kịch và nhà thơ Jacques Prevert như là một phần của kịch bản cho vở ballet mang tên “Le Rendezvous” ( “Cuộc Hẹn Hò” ). Hai năm sau, khi đạo diễn Marcel Carné làm một bộ phim ballet, nhà viết nhạc cho cuốn phim người Hungary là Joseph Kosma đã chọn bài thơ của Jacques Prevert làm nhạc nền cho bộ phim. Có lẽ vì bài thơ đã không được sáng tác dưới hình thức bài hát nên cấu trúc hơi khó sử dụng. Kosma đã chuyển bài thơ thành 24 trường canh của đoạn mở đầu, gồm có 2 âm điệu và giai điệu rõ ràng, và tiếp theo là một điệp khúc gồm 16 trường canh ( ½ độ dài của bài hát truyền thống Tin Pan Alley nổi tiếng của Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 ).

Tuy bộ phim của Carné thất bại, nhưng diễn viên chính, một ca sĩ trẻ nổi tiếng tên là Yves Montand, tỏ ra thích bài “Les Feuilles Mortes” mặc dù không hát ca khúc ấy trong phim, nhưng ông đã đưa bài hát vào buổi hòa nhạc của mình. Ban đầu, bài hát chỉ nhận được sự lạnh nhạt. Không theo nhịp điệu, có một cấu trúc quá phức tạp, lại mang một thông điệp u sầu buồn bã … là những điều làm bài hát không được ưa chuộng. Nhưng Yves Montand vẫn tiếp tục hát. Trong vòng vài năm sau, bài hát trở thành nổi tiếng nhất của ông và là bài hát được yêu cầu nhiều nhất .

Trong khi bài hát đã thuộc về Montand , có một phiên bản đáng nhớ bởi một nữ ca sĩ người Pháp, Juliette Greco. Cô ca sĩ bohemien xứ Corse xinh đẹp, một ” Little Miss Existentialist”, người theo chủ nghĩa hiện sinh, Với giọng hát mơ màng và chậm rãi , cô mang đến cho bài hát một sắc thái đặc biệt quyến rũ, cô hát như không bao giờ còn có thể được yêu mãnh liệt đến thế nữa. Juliette Greco đã ghi âm bài hát này nhiều lần nhưng phiên bản đầu tiên của Montand vẫn là bản hay nhất.

Vào năm 1950 , khi bài hát được dịch sang tiếng Anh với tựa đ ề “ Autumn Leaves “ , thì chỉ có một phần nhỏ của bài thơ là còn tồn tại ( và rất hiếm khi được hát ). Phần chính của bản dịch là phần điệp khúc. Người viết lời nhạc Johnny Mercer đã tạo ra một vài hình ảnh rung động như “đôi tay bỏng nắng anh dành để ôm em” và “ Bài hát mùa đông năm cũ ”, nhưng trong thực tế, đây là một bài hát hoàn toàn khác với bài thơ của Prevert và bản nhạc mà Kosma đã tạo ra. Trong khi bản gốc đã gom được tất cả sự mê đắm nồng nàn, thì bài hát này chỉ là một phiên bản đính kèm, mang lại vẻ hoài cổ hơn so với cảm giác âu sầu, nhiều buồn vui lẫn lộn hơn là niềm cay đắng xót xa .

Sau khi Nat “King” Cole” đưa bài hát đã lên vị trí số một trong cuộc lưu diễn vào năm 1955, thì đến lượt các ca sĩ khác từ Frank Sinatra (năm 1957 thu âm trên dĩa Where Are You?) đến Tony Bennett, Eartha Kitt, Chick Corea, Stanley Jordan và Leonie Smith đã hát bản nhạc này bằng những phiên bản đã cắt bớt

Riêng Yves Montand vẫn tiếp tục hát và thu âm bản gốc cho đến khi ông qua đời vào năm 1991.

( Phỏng dịch theo “Behind the Song Autumn Leaves” của Bill DeMain )

* Autumn Leaves Patti Page

* Autumn Leaves Nat “King” Cole

* Autumn Leaves Richard Clayderman

* Lá Úa (Y Vân) Duy Trác

* Les Feuilles Mortes Edith Piaf

* Les Feuilles Mortes Yves Montand

* Những Chiếc Lá Úa (Phạm Duy) Thái Thanh

Les Feuilles Mortes

Music by Joseph Kosma

Performers : Edith Piaf

C’est une chanson, qui nous ressemble

Toi tu m’aimais et je t’aimais

Nous vivions tous, les deux ensemble

Toi que m’aimais moi qui t’aimais

Mais la vie sépare ceux qui s’aiment

Tout doucement sans faire de bruit

Et la mer efface sur le sable les pas des amants désunis

Autumn Leaves

Lyrics by Johnny Mercer

Music by Joseph Kosma

Performers : Nat “King” Cole , Patti Page

The falling leaves drift by the window

The autumn leaves of red and gold

I see your lips, the summer kisses

The sun-burned hands I used to hold

Since you went away the days grow long

And soon I’ll hear old winter’s song

But I miss you most of all my darling

When autumn leaves start to fall

Les feuilles mortes

Lyrics by Jacques Préver

Music by Joseph Kosma

Performers : Yves Montand

Oh ! je voudrais tant que tu te souviennes

Des jours heureux où nous étions amis.

En ce temps-là la vie était plus belle,

Et le soleil plus brûlant qu'aujourd'hui.

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle.

Tu vois, je n'ai pas oublié...

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle,

Les souvenirs et les regrets aussi

Et le vent du nord les emporte

Dans la nuit froide de l'oubli.

Tu vois, je n'ai pas oublié

La chanson que tu me chantais.

{Refrain:}

C'est une chanson qui nous ressemble.

Toi, tu m'aimais et je t'aimais

Et nous vivions tous les deux ensemble,

Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.

Mais la vie sépare ceux qui s'aiment,

Tout doucement, sans faire de bruit

Et la mer efface sur le sable

les pas des amants désunis.

Những Chiếc Lá Úa

Nhạc : Joseph Kosma

Lời Việt : Pham Duy

Trình bầy : Thái Thanh

Mùa thu đã về khắp lối đường lá vàng bay,

tìm đâu những ngày vui với người xinh đẹp ấy?

Mùa thu đã về hơi gió lạnh chốn khuê phòng,

thầm nhắc trong lòng nơi cô quạnh sống chờ mong.

Người xưa khuất rồi tim đã lạnh giá từ bao năm,

mùa thu nhắc lại tình trong trắng.

Ngày ấy trên đồi cất tiếng cười thắm yêu đời,

chìm lắng xa vời những câu thề xưa người yêu ơi!

Chiều nay tê tái riêng trong lòng tôi,

giờ đây một bóng đón thu buồn.

Nghe gió may về đập ngoài song vắng,

tiếng rít lên cuồng loạn trong mùa thu.

Lìa cành lá úa tả tơi nhảy múa,

rụng ngập đầy sân gợi sầu thi nhân.

Nhìn tàu lá úa lòng buồn tê tái,

gợi hình ảnh xưa đã khuất lâu rồi.

Kỷ niệm cũ đành mất

người năm xưa ôi! nay về nơi đâu?

đàn khóc canh thâu.

Mùa lá úa nhắc lại bao ngày sống say sưa,

gần nhau đôi ta cùng buông nụ cười.

Nhặt tầu lá úa nhịp nhàng em múa,

để vào lòng tôi nụ cười lả lơi.

Những chiếc lá úa kỷ niệm năm cũ.

Lại ngập đầy sân người cũ đâu rồi?

Tìm đâu thấy hình bóng

người năm xưa ôi! nay về nơi đâu?

thổn thức canh thâu.

Tàu lá úa rớt đọng tràn trề xuống đôi vai,

Tìm đâu thu năm nào bên người yêu.

Trở lại Trang Chính