Sưu tầm : NGV.

Thưa dần những bụi tre làng rì rào trong nắng gió, theo đó thói quen dùng đũa cả xới cơm cũng không còn nhiều nếu không muốn nói là đang mất hẳn trong mỗi gia đình Việt, dù ở thành thị hay nông thôn.

Người Việt thường có thói quen tự tay “sáng chế” ra các vật dụng đơn giản trong gia đình bằng những nguyên liệu quen thuộc. Cũng giống như cái cuốc, xẻng… có cán được tạo nên nhờ gỗ của những thân cây quanh vườn, đôi đũa cả - vật dụng không thể thiếu trong bữa cơm gia đình người Việt được vót từ thân tre mộc mạc.

Thời nay, con người được hưởng nền công nghệ tiên tiến với sự ra đời ồ ạt của các vật dụng hiện đại và vô cùng tiện ích trong gia đình. Những vật dụng đó làm giảm tải đi phần nào khó khăn mà con người gặp phải do quỹ thời gian chật hẹp. Và, nét đẹp trong bữa cơm hàng ngày của người dân Việt cũng vì thế mà không còn giữ nguyên vẹn. Bây giờ, người ta nấu nồi cơm điện nên không còn dùng đến đôi đũa cả để xới cơm nữa. Thay vào đó, người ta dùng môi nhựa để. Cơm nấu nồi điện, bốc khói nghi ngút và kêu một tiếng “tách” để báo chín. Chỉ chờ có thế, người ta lấy luôn ra ăn. Có nhà lấy môi đánh tơi cơm rồi múc vào bát cho mọi người, nhà thì không đánh tơi mà xấn luôn một khối, vừa môi cơm và xúc vào bát. Thế nên những người có tuổi, từng một thời gắn liền với đôi đũa cả, thường nuối tiếc về hình ảnh bếp than hồng, nồi gang nấu cơm dẻo thơm cùng với chiếc đũa cả thô mộc.

Tre được chọn làm đũa cả thường phải là tre già, nếu làm bằng tre non thì đũa cả sẽ không để được lâu và dễ bị mọt. Những người phụ nữ khéo tay sẽ vót được đôi đũa cả đều tăm tắp, bằng nhau về kích thước và trông thật trơn tru.

Người ta dùng đũa cả để đảo khi cơm sôi, để ghế cơm và để xới cơm nữa… Vật dụng quen thuộc, nhỏ bé, mộc mạc là thế nhưng chứa đựng trong nó không ít những triết lí sâu sắc về lễ nghi gia đình, về nếp nhà của mỗi người. Chả thế mà quan sát cách xới cơm cho các thành viên trong gia đình của các bà, các chị là thấy ngay được nề nếp, trật tự, sự lễ phép của con cái đối với bố me, ông bà, của vợ đối với chồng…

Mùi mộc của tre quyện trong hương lúa mới thấy nao cả lòng. Chợt ước ao được một lần trở lại bên mâm cơm ngày xa xưa, cả nhà quây quần thật ấm cúng, giơ đôi bàn tay lũn chũn đón lấy bát cơm được xới từ cây đũa cả mẹ vót trong chiều đông. Cũng giống chiều đông ấy, nhưng hôm nay có bóng chiều hanh vàng hắt chút nắng nhẹ đầu Xuân trên những khóm hoa – như một sự tiếc nuối của thời gian về những gì đã qua đi…