____________________________________________________________________________________________________________________
Hier volgt alvast een korte beschrijving van de ukulele en van allerhande varianten van kleine 4 snarige of 4-korige gitaren.
De ukulele
De ukulele is een kleine viersnarige gitaar in oorsprong een Portugees instrument, de cavaquinho. Op 23 augustus 1879 kwamen niet alleen een 400 tal Portugese immigranten aan in Honolulu om in het suikerriet plantages te werken maar ze hadden ook een cavaquinho bij. Het werd al snel populair onder de Hawaiianen en ze gaven het een nieuwe naam "ukulele" "the jumping flea" . Het is vandaag in Hawaï het nationale instrument.
Zowat overal ter wereld is de ukulele weer zeer populair aan het worden maar ook bij ons. In het instrumenten museum van Brussel komt er binnen kort ook een speciale tentoonstelling over de ukulele in samenwerking met het ukulogisch museum.
L'ukulélé
L’ukulélé fait partie de la famille des guitares, c’est en fait la plus
petite à 4 cordes simples d’origine portugaise où on l'appelait cavaquinho ou
braguinha.
Ce sont les immigrés portugais qui allaient travailler dans les
plantations de cannes à sucre qui ont en même temps importé la cavaquinho à
Hawaï le 23 août 1879.
Les Hawaïens ont changé le nom de l'instrument et c’est ainsi que l’ukulélé dans sa forme actuelle
est né.
Comme il n'y avait pas d'autre instrument sur l'île l’ukulélé a
vite fait son entrée et est devenu l'instrument national d’Hawaï.
Très en vogue en Amérique et en Europe au début du 20e siècle l’ukulélé
gagne de nouveau très vite du terrain partout dans le monde, probablement grâce
à You Tube.
Pour la fabrication on utilise des bois différents tels le
Koa, Acacia, Mango, palissandre, noyer... Les cordes d'origine étaient en
boyaux, maintenant elles sont remplacées par des cordes modernes en
nylon.
Wat is nu interessant is aan de ukulele?
Je kan het evengoed gebruiken om renaissance gitaarmuziek op te spelen als blues, ragtime, akkoorden (lied begeleiding) of als melodie instrument in samenspel.
Renaissance gitaarmuziek klinkt beter op een ukulele dan op concertgitaar!
Klein en gemakkelijk mee te nemen op reis en op het vliegtuig (handbagage). Gewicht is verwaarloosbaar!
Het hoeft niet noodzakelijk duur te zijn.
Pourquoi les ukulélés sont-ils si attirants ?
On y joue toutes les genres musicaux, aussi bien de la musique de la
Renaissance, de la musique baroque
que le blues, le rag-time, le rock ou simplement des accords pour accompagner
votre belle voix et n'oublions pas les ensembles d’ukulélé.
La musique écrite pour la guitare renaissance est plus adaptée à
l’ukulélé qu’à la guitare de concert actuelle. C'est petit et très léger,
facile à emmener avec vous en voyage et en plus pas cher du tout. D’ailleurs,
il accompagnera toutes vos chansons préférées!
Avec la popularité mondiale de cette petite merveille vous allez faire
des amis partout dans le monde.
Er bestaan vier versies van: mensuur = vibrerende snaarlengte (van kam tot brugje)
sopraan mensuur : +/- 35,5
concert sopraan mensuur : +/- 38,5
tenor mensuur : +/- 43,2
bariton mensuur : +/- 48,3
Nog een variant is de "long neck" sopraan is een sopraan klankkast met een concert hals!
Stemming
Ik geef voorlopig de meest gebruikte stemmingen op!
De benaming sopraan in C slaat op de 3° snaar (laagste toon) die in C/do staat.
Soprano in C 1° la 2° mi 3°do 4° sol octaaf hoger (re-entrent)
Tenor in C 1° la 2° mi 3°do 4° sol
Bariton in G stemming 1° mi 2° si 3° sol 4° re (gitaar stemming 4eerste snaren.)
Machete and Rajão
Voorloper van de "ukulele" uit Madeira, heeft 5 snaren d, G, C, E, A staal of darm. traditioneel 5° en 4° re-entrant.
De rajão is ongeveer zo groot als de tenor ukulele.
Oudste vermelding die we kennen 17de eeuw.
Made by Scot Tremblay
Machete Madeirense
Oudste bronnen 17de eeuw.
Voorloper van de "ukulele" uit Madeira, 4 snaren D G e d.staal of darm.
de machete de "Rajão" heeft 5 snaren D4, G4, C4, E4, A4 staal of darm.
Made by Scot Tremblay
Machinho 4 double strings end 18th century (Funchal)
Cavaquinho / braguinha
Recentere variant van de machete, viersnarig met staalsnaren of darm D-G-B-D maar ook DABE zoals Julio Pereira
Er zijn meerdere soorten: cavaquinho minhoto & Brasiliaanse cavaquinho
Renaissance
gitaar
De renaissance gitaar “ chitarra", gviterre, guiterne” (16° eeuw) heeft maar
vier snaren waarvan de 1° 2° en 3° dubbel zijn. De gitaar was ook veel kleiner dan de
hedendaagse gitaar, mensuur +/- 50 cm tegenover 65 cm bij de hedendaagse
gitaar. De meest gebruikte stemming 4° sol 3° do 2° mi 1° la maar er zijn meerdere varianten
waar bij het 4° paar in octaaf gestemd zijn ofwel beide een octaaf hoger dan
men verwacht.
Geen
enkele gitaar uit die tijd is bewaard gebleven maar we kennen ze van gravures
en beschrijvingen. Heel waarschijnlijk was ze ook even populair als vandaag het
geval is, zowel als begeleidingsinstrument "slag/rasguado" of als
solo instrument "getokkeld/puteado". De overgebleven tabulaturen van
de 16° eeuw getuigen hiervan. “Alonso Mudarra, Adrian Leroy, Guillaume de Morlaye,
Pierre Phalèse (Leuven)”
La guitare renaissance
Il y a plusieurs noms qui ont circule au 15e et 16e siècle pour cet instrument nommé "chitarra, gviterre, guiterne”. Tout comme l’ukulélé la guitare renaissance est accordée sol do mi la mais avec des cordes doubles! D’ailleurs l’instrument était un peu plus grand que l’ukulélé ténor. Aucune guitare de cette époque n’a survécu pendant 5 siècles. C’est grâce aux gravures, aux peintures et bien entendu aux témoins de l'histoire écrite que nous avons pu nous faire une idée de l’instrument. Une chose est certaine : l’instrument servait tant comme instrument d'accompagnement que comment élément du jeu polyphonique. Les tablatures anciennes qui nous restent du 16e siècle sont de Alonso Mudarra, Adrian Leroy, Guillaume de Morlaye et de Pierre Phalèse (Louvain Belgique).
Breugel de oude
Venezolaanse
cuatro
Net
zoals de cavacuinho en de ukulele heeft de Venezolaanse cuatro vier snaren.
Deze zou echter rechtstreeks van de renaissance gitaar of visuele afgeleid
zijn. Reeds in de 4° eeuw zijn er al afbeeldingen van gelijkaardige gitaren met
4 snaren bij de Egyptenaren.
De
renaissance gitaar is in Venezuela geïntroduceerd door de “Conquistadores
Españoles»
mensuur
53 cm 14 fretten La-Re-Fa#-Si. van bas naar 1°snaar
Le cuatro vénézulien
Comme le nom l'indique, il s’agit d’un instrument à quatre cordes simples en forme de guitare avec les mêmes dimensions que la guitare renaissance. Bien probablement c’est un ancêtre direct de la guitare renaissance qui a été importé par les “Conquistadores Españoles» en Amérique latine.Ces guitares ont en général une très belle marqueterie.
La dimension est de 53 cm 14 frettes La-Re-Fa#-Si.
De
requinto
Normaal
gaat het over een kleinere gitaar die een kwart hoger gestemd is met zes
snaren.
Hier zijn echter weer enkele varianten van zoals de
viersnarige Requinto Jarocho van Veracruz Mexico
De
latijns-Amerikaanse requintos hebben ook een diepere klankkast dan de Spaanse.
Dit is echter een vrij recente instrument 20° eeuw. A-D-G-c-e-a. mensuur:
530 tot 540 mm
Le réquinto
Invention plus récente (début 20e siècle), c'est une petite guitare à 6 cordes qui s'accorde une quarte plus haut que la guitare classique. La version sud-américaine a une caisse de résonance plus profonde que les réquintos espagnols. L’instrument est avant tout utilisé dans les ensembles de guitares et en Amérique latine.
De
timple
Nog
een variant is de timple met 5 snaren een traditioneel instrumentje van op
de Canarische eilanden.
De
eerste bouwers van de timple zouden van Lanzarote zijn. In de 16° eeuw is er
reeds sprake van de tiple.
Het
instrument veelal gebruikt als begeleiding (rasguado) maar kan toch ook
solistisch (punteado) gebruikt worden.
Stemming
van 5° naar 1° hoge sol hoge do mi la re.
Le timple
Cet instrument traditionnel des Îles Canaries a les dimensions de l'ukulélé mais est doté de 5 cordes. Les premiers timples connus viennent de Lanzarote (16e siècle). Le timple est accordé sol do mi la re. La 5e, 4e, 3e et 2e sont accordées comme l’ukulele. Parfois la première corde est enlevée afin de pouvoir utiliser l’instrument comme un ukulélé soprano.
timple César Paz
De jarana de Veracruz
Mexicaanse gitaar met 4 dubbele snaren net zoals de renaissance gitaar wat het kleinste model betreft de "Mosquito". Het zouden de Spaanse soldaten zijn die de 16°eeuwse gitaar introduceerden in de oudste stad van Mexico " Veracruz" rechtstreekse nakomelingen van de vihuela en de renaissance gitaar! Bij de De grotere modellen zijn de snaren anders onderverdeeld en hebben 5 snaren gestemd zoals de timple van de canarische eilanden..
Le jarana de Veracruz
Voilà un autre ancêtre direct de la guitare renaissance et du vihuela. Importé par les “Conquistadores Españoles» à Veracruz, la ville la plus ancienne du Mexique, cet instrument a une forme proche des guitares du 16e siècle. Il s’agit de la « Mosquito » à quatre cordes doubles (le modèle le plus petit) et à cinq cordes (modèles les plus grands). La plus petite « mosquito » se rapproche de l’ukulélé soprano, la ‘primera’ comme le modèle concert, la ‘segunda’ (ténor) et la ‘tercera’ (bariton).
