Irena Kosmowska

Podstawowe informacje

Urodziła się 20 grudnia 1879 w Warszawie. Zmarła 21 sierpnia 1945r. w Berlinie. Była córką Wiktoryna oraz Ireny W. Kosmowskiej. Należała do partii PSL „Wyzwolenie”. Wraz z Jadwigą Dziubińską opracowała założenia programowo - organizacyjne pierwszych szkół rolniczych

Irena W. Kosmowska

Podobnie jak córka, była patriotką oraz działaczką społeczną. Jej głównym pragnieniem było wychować córkę na „dobrą panią ze dworu, która odda się całą duszą pracy dla wsi, będzie jej wychowawczynią i dobrodziejką". Jej dom należał do jednego z popularniejszych salonów inteligencji. Można było w nim spotkać wybitnych twórców literackich, takich jak Bolesław Prus, czy Eliza Orzeszkowa. Pod koniec XIX w. publikowała artykuły dla czasopism takich jak „Bluszcz”, „Słowo”, „Tygodnik Ilustrowany” czy „Tygodnik Mów i Powieści”. Pod artykułami podpisywała się „Doktorowa Kosmowska”.

Wiktoryn Kosmowski- lekarz, ceniony społecznik, Założył czasopismo "Kronika Lekarska". Pragnął zorganizowania opłacanej z budżetu państwa darmowej opieki medycznej dla najbiedniejszych. Sam też bez wynagrodzenia leczył tych, których nie stać było na opłacenie wizyty u lekarza.

Nauka

Wychowywała się w czasach skrupulatnej kontroli władz carskich. Okres ten przeszedł do historii pod nazwą „nocy Apuchtinowskiej”.Na początku uczyła się w domu, następnie uczęszczała na tajną pensję prowadzoną przez Zuzannę Morawską. W 1898 r. podjęła naukę w szkole gospodarczej dla córek ziemiańskich w Kuźnicach pod Zakopanem. To właśnie tam poznała wielu intelektualistów, oraz „pokochała” polskie góry. W latach 1905-1908 studiowała historię i literaturę na uniwersytecie we Lwowie. Przerwała studia i została nauczycielką w szkole gospodarczej dla dziewcząt w Mirosławicach, pod Kutnem.

Szkoła dla dziewcząt

Jednym z jej największych osiągnięć oraz realizacją marzeń była Szkoła w Krasieninie. Otwarcie szkoły uznała za jedno ze swoich najważniejszych osiągnięć.

ZARANIE

Irena Kosmowska byłą stałą współpracowniczką tygodnika „ Zaranie”. Czasopismo to było pismem ludowym, popularnonaukowym , politycznym oraz gospodarczym. „Zaranie” cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, miało ono ok. 50 000 czytelników. Kosmowska publikowała swoje teksty pod pseudonimem „Jasiek z Lipnicy”.

„Wszystkich nas jednakowo dotyka to, co się dziś dzieje, /…/ ale najtrudniej przeżyć te chwile próby naszym braciom robotnikom /…/. My, rolnicy, /…/ co choć po skrawku matki-karmicielki mamy /…/ i we własnej chacie żyjemy, jesteśmy w lepszym położeniu niż /…/ robotnicy. /…/ Pora pokazać, że /…/ zaraniarze to nie sobki, ale /…/ przezorni gospodarze, a dla reszty pracującego ludu polskiego – bracia. Serca i domy nasze otwórzmy /…/ dla tych /…/, co warsztatu pracy, a więc i sposobu do życia są teraz pozbawieni. Wezwijmy ich do siebie i przyjmijmy na wspólną pracę, na wspólne biedowanie, byle razem przetrwać ten ciężki czas – czas próby”.- artykuł „Bracia!”

Działalność polityczna

Mimo że kulminacja jej kariery trwała tylko około 4 dni, jako jedna z nielicznych kobiet zaszła wysoko w przedwojennej Polsce.

Była wśród twórców Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictwo Niepodległościowych. Zaraz po jej utworzeniu wstąpiła do Ligii Kobiet Pogotowia Wojennego, przygotowującej żeńskie zaplecze walki o niepodległość na terenie zaboru rosyjskiego. Gdy wojna światowa istotnie wybuchła, znalazła się w szeregach zakonspirowanej Polskiej Organizacji Wojskowej.

Po odzyskaniu niepodległości została członkiem Zarządu Głównego PSL „Wyzwolenie”, którą to funkcję sprawowała przez kilkanaście kolejnych lat.

Najszczytniejszy etap jej kariery nadszedł w listopadzie 1918 roku, gdy wobec rozpadu zaborczej administracji powołano w Lublinie samozwańczy rząd ludowy Ignacego Daszyńskiego. Ona weszła w jego skład jako wiceminister do spraw opieki społecznej i propagandy. Była jedyną kobietą w pierwszym rządzie odrodzonej Polski oraz reprezentantką Polski na Międzynarodowej Unii Parlamentarnej.

W pierwszych wyborach zdobyła mandat poselski z Ziemi Lubelskiej, ponownie wybierano ją do Sejmu w 1922 i 1928 r.

Około 1931 roku została członkinią stronnictwa ludowego, tam zasiadała w radzie naczelnej. Ponadto była osobą, która działała na rzecz innych. Udzielała się w Lidze Obrony Praw Człowieka oraz Czerwonej Pomocy w Polsce.

II Wojna Światowa

Zdecydowanie zasłużyła się podczas II wojny światowej. Uczestniczyła w wielu działaniach podziemnego ruchu ludowego. Organizowała pomoc i opiekę dla uciekinierów z ziem zachodnich. Więziona była początkowo na Pawiaku, a następnie w Berlinie (Moabit), gdzie zmarła 21 sierpnia 1945 wskutek ran, jakie odniosła kilka miesięcy wcześniej podczas bombardowania miasta.

W 1961 r. została Pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Została pośmiertnie odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu I Klasy.

Google Sites

Report abuse