Fungi - Dikarya - Basidiomycota - Agaricomycotina - Agaricomycetes - incertae sedis - Russulales - Russulaceae - Russula - Russula fragilis
Fr., Stirpes agri Femsionensis 5: 57 (1825)
Russula fragilis var. fragilis - Broze russula (var. fragilis)
Fr., Stirpes agri Femsionensis 5: 57 (1825)
Russula fragilis var. gilva - Broze russula (var. gilva)
Einhell., Hoppea Denkschrift der Regensburgischen Naturforschenden Gesellschaft 43: 56 (1985)
Russula fragilis var. knauthii - Broze russula (var. knauthii)
(Singer) Kuyper & Vuure, Persoonia 12 (4): 451 (1985)
De Broze russula (Russula fragilis) is een kleine, zeer breekbare paddenstoel die bekendstaat om zijn extreem variabele hoedkleur en scherpe smaak. Het is een wijdverspreide soort die voorkomt in gemengde bossen en vochtige, bemoste habitats in Europa, Azië en Noord-Amerika.
Belangrijkste kenmerken
Hoed: De hoed (2-5 cm in diameter) varieert sterk in kleur, van donkerpaars met een bijna zwart centrum tot verschillende tinten olijfgroen, violetroze of zelfs bleekgeel. De kleur vervaagt vaak snel. De hoed is aanvankelijk convex (gewelfd) en wordt later afgeplat met een ingedeukt centrum. De rand van oudere exemplaren is vaak gegroefd of gestreept.
Lamellen: De lamellen zijn wit en staan dicht op elkaar. Ze zijn aan de steel gehecht (adnex) en hebben kenmerkende, inkepingen of kartels aan de vrije randen, wat een goed diagnostisch kenmerk (loep).
Steel: De steel is lang in verhouding tot de hoed, smal knotsvormig en hol vanbinnen. Hij is wit, zeer broos en breekt gemakkelijk als krijt (een kenmerk van alle Russula-soorten).
Vlees: Het vlees is wit en heeft een zeer hete, scherpe smaak, vaak met een fruitige geur.
Sporenafdruk: De sporenafdruk is wit.
Habitat: De Broze russula is een mycorrhizapartner en wordt vaak gevonden in de buurt van verschillende boomsoorten, waaronder berken, eiken en coniferen.
Agaricus fragilis - Persoon - Synopsis methodica fungorum: 440 (1801)
Agaricus linnaei var. fragilis - (Persoon) Fries - Observationes mycologicae 1: 68 (1815)
Russula fragilis - Fries - Stirpes agri Femsionensis 5: 57 (1825)
Russula fragilis var. violascens - Gillet - Les Hyménomycètes ou Description de tous les Champignons qui Croissent en France: 245 (1876)
Russula emetica var. fragilis - (Persoon) Quélet - Flore mycologique de la France et des pays limitrophes: 343 (1888)
Russula subfragilis - Burlingham - North American Flora 9: 233 (1915)
Russula emetica subsp. atropurpurina - Singer - Hedwigia 66: 214 (1926)
Russula atropurpurina - (Singer) Crawshay - The Spore Ornamentation of the Russulas: 128 (1930)
Russula emetica subsp. fragilis - (Persoon) Singer - Beihefte zum Botanischen Centralblatt 49 (2): 307 (1932)
Russula atropurpurea var. atropurpurina - (Singer) Singer - Beihefte zum Botanischen Centralblatt 49 (2): 300 (1932)
Russula bataillei - Bidaud & Reumaux - Russules rares ou méconnues: 281 (1996)
Mycobank CC BY-NC-ND
Arnolds, Chrispijn & Enzlin (2014) - Hoofdstuk 21b: Lanen op voedselarme zandgrond. Ecologische Atlas Paddenstoelen Drenthe 2: 608 (met illustratie)
Eeden, F.W. van (1889) - Russula fragilis - Brooze Russula. Flora Batava 18: 1415-1415
Eyssartier & Roux (2013) - Guide Champignons France Europe: 232
Gerhardt (1999) - Paddenstoelengids onderweg: 464
Jansen, G.M. (2025) - Russula in Nederland en Vlaanderen.
Læssøe & Petersen (2019) - Fungi Temperate Europe 1: 392 (foto)
Russula fragilis op internet:
Pilzbuch Pilzwelten
All about funghi
Fungipedia