Ganoderma adspersum

• Polyporus adspersus - Schulzer - Flora: 11 (1878)

• Polyporus linhartii -  Kalchbrenner - Fungi Hong. no 252: no. 252 (1884)

• Ganoderma adspersum - (Schulzer) Donk - Proceedings van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Section C 72: 273 (1969)

• Ganoderma europaeum - Steyaert - Bulletin du Jardin Botanique de l'État à Bruxelles 31: 70 (1961)

• Ganoderma linhartii - (Kalchbrenner) Z. Igmándy - Acta Phytopathologica Academiae Scientiarum Hungaricae 3: 237 (1968)

De Dikrandtonderzwam is al in 1878 door Schulzer beschreven maar pas toen de Belgische mycoloog Steyart de soort opnieuw beschreef als Ganoderma europaeum werd de aandacht op het bestaan van twee afzonderlijke (Europese) soorten gevestigd. Uiterlijk gelijkt de Dikrandtonderzwam sterk op de Platte tonderzwam (G. lipsiense). Jonge exemplaren kunnen alleen met zekerheid worden onderscheiden op grond van de sporen die bij de Dikrandtonderzwam langer (8,5-11 µm) zijn dan bij de Platte tonderzwam (6-8,5 µm). Meerjarige exemplaren van de Dikrandtonderzwam kunnen worden herkend aan de duidelijke scheiding tussen de buisjeslagen door een dunne strook vruchtvlees (trama) die bij de Platte tonderzwam ontbreekt. Bij de Dikrandtonderzwam is het vruchtvlees donkerder en de korst dikker dan bij de Platte tonderzwam maar dit zijn minder geschikte veldkenmerken (als vergelijkingsmateriaal ontbreekt). Ook de vorm van het vruchtlichaam is geen betrouwbaar veldkenmerk.

Eduard Osieck, 2017  CC-BY-SA 3.0  (Bron: Verspreidingsatlas, zie onder links)

De Dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum) is een necrotrofe (zwakte)parasiet die vooral voorkomt aan de voet van oude, levende loofbomen. De boomsoort waarop de soort het meest wordt aangetroffen is beuk (31%, n=584), verder eik (26%), linde (11%), populier (6%), wilg (5%), kastanje (4%), esdoorn (3%) en berk (2%) (soorten met minimaal 1% van de meldingen). Dit betreft alle boomsoorten die een forse omvang kunnen bereiken. De Dikrandtonderzwan komt weinig op naaldhout voor (2%). Het is een meerjarige soort die nog geruime tijd kan voortleven op het hout als de waardplant het heeft begeven. De soort kan daarom ook veelvuldig op dode stammen en stronken worden aangetroffen. Oude exemplaren kunnen een enorme omvang bereiken tot een breedte van 60 cm en een dikte van 20 cm. Deze tonderzwam heeft een landelijke verspreiding maar is in de noordelijke en westelijke kleigebieden minder algemeen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de beperkte beschikbaarheid van geschikte dikke bomen. De soort heeft een voorkeur voor solitair staande bomen en voor bomen in open terrein zoals parken, plantsoenen en lanen. Ook de beroemde paardekastanje in de tuin van het Anne Frank Huis in Amsterdam werd het slachtoffer van deze tonderzwam. De vruchtlichamen bevinden zich soms op enige hoogte boven de grond maar meestal niet verder dan enkele meters. De soort werd vroeger meestal niet onderscheiden van de Platte tonderzwam (G. lipsiense), zoals ook blijkt uit de verspreidingskaart van laatstgenoemde soort die veel meer oude meldingen geeft dan de kaart van de Dikrandtonderzwam. De Dikrandtonderzwam bereikt in Denemarken en Zuid-Scandinavië de noordgrens van zijn verspreiding in Europa en wordt naar het oosten toe minder algemeen dan in West-Europa. Vondsten buiten Europa (Afrika, Azië en Australië) hebben waarschijnlijk betrekking op G. australe die vroeger tot dezelfde soort werd gerekend.  

Eduard Osieck, 2017  CC-BY-SA 3.0  (Bron: Verspreidingsatlas, zie onder links)

• Merino A., Demetrio - Ganoderma adspersum - webdocument op www.micobotanicajaen.com

• Oud, M. (NMV) (2015) - Dodelijke parasiet Dikrandtonderzwam succesvol. NatureToday