Fungi - Dikarya - Basidiomycota - Agaricomycotina - Agaricomycetes - Agaricomycetidae - Agaricales - Clitocybaceae - Collybia - Collybia personata
(Fr.) Z.M. He & Zhu L. Yang, Fungal Diversity 123: 35 (2023)
De Paarssteelschijnridderzwam (Collybia personata syn. Lepista saeva) is een soort paddenstoel uit de familie (Tricholomataceae). De schimmel groeit meestal op grasrijke locaties en is wijdverspreid in heel Europa. Uiterlijk lijkt het op de Paarse schijnridderzwam (Lepista nuda), maar heeft een veel lichtere gekleurde hoed met alleen bij jonge exemplaren soms een paarse tint. De hoed is 5-15 cm breed, aanvankelijk halfbolvormig of gewelfd en, met het ouder worden, bijna plat uitgespreid. Hij is lichtgrijs, okergrijs, lichtbruin en oud grijsbruin van kleur. De hoed heeft een glad, mat, vochtig, glanzend en vettig oppervlak dat vaak een beetje hygrofaan is. De rand van de hoed is aanvankelijk gekruld of gebogen en later, min of meer scherp. Aan de onderzijde van de hoed bevinden zich de strak opstaande, crèmekleurige tot lichtbruine of lichtgrijze lamellen. Soms hebben ze een roze of paarse tint. Het sporenpoeder is lichtroze. De steel is meestal fel lavendelkleurig of paars van kleur, maar bij oudere exemplaren kunnen de kleuren vervagen. Het stengeloppervlak is opvallend longitudinaal gespleten en vezelig. De 6-7 cm hoog en 2,5-3 cm dik. De steel is cilindrisch en heeft soms een min of meer bolvormige of conische basis. Het witte tot bleke vruchtvlees is dik, stevig en breekbaar bij het snijden. Het heeft een zwakke geur en een milde, nootachtige smaak. Een algemene Paddenstoel in Peel en Maas, meestal buiten de bossen.
Agaricus violaceus - Sowerby - Coloured Figures of English Fungi or Mushrooms 2: 88, t. 209 (1799)
Agaricus personatus - Fries - Observationes mycologicae 2: 89 (1818)
Agaricus personatus var. anserinus - Fries - Observationes mycologicae 2: 91 (1818)
Agaricus personatus f. saevus - Fries - Epicrisis Systematis Mycologici: 48 (1838)
Lepista personata - (Fries) Cooke - Handbook of British fungi 1 (1): 193 (1871)
Tricholoma personatum - (Fries) P. Kummer - Der Führer in die Pilzkunde: 132 (1871)
Tricholoma saevum - (Fries) Gillet - Les Hyménomycètes ou Description de tous les Champignons (Fungi) qui Croissent en France avec l'indication de leurs propriétés utiles ou vénéneuses: 123 (1874)
Gyrophila amethystina - Quélet - Enchiridion Fungorum in Europa media et praesertim in Gallia Vigentium: 17 (1886)
Tricholoma personatum var. anserina - (Fries) Saccardo - Syll. Fung. 5: 130 (1887)
Agaricus anserinus - (Fries) Eeden - Flora batava 19(288-330): tab. 1514 (1893)
Tricholoma anserinum - (Fries) Saccardo - Syll. Fung. 11: 8 (1895)
Agaricus personatus subsp. anserinus - (Fries) Romell - Sv. Fl. Skol., Krypt. ed. 2: 164 (1898)
Tricholoma personatum var. saevum - (Fries) Dumée - Nouvel atlas de poche des champignons comestibles et vénéneux les plus répandu: 45 (1905)
Rhodopaxillus saevus - (Fries) Maire - Ann. Mycol. 11 (4): 338 (1913)
Rhodopaxillus personatus - (Fries) Singer - Ann. Mycol. 41 (1/3): 92 (1943)
Lepista saeva - (Fries -) P.D. Orton - Trans. Brit. Mycol. Soc. 43 (2): 177 (1960)
Clitocybe saeva - (Fries) H.E. Bigelow & A.H. Smith - Brittonia 21 (1): 169 (1969)
Lepista saeva var. anserina - (Fries) Kalamees & A.I. Ivanov - Folia Cryptog. Estonica 30: 29 (1992)
Collybia personata - (Fries) Z.M. He & Zhu L. Yang - Fungal Diversity 123: 35 (2023)
Bas, Kuyper, Noordeloos & Vellinga (1995) - Tricholomataceae (2). Flora Agaricina Neerlandica 3: 74
Knudsen & Vesterholt (2008) - Funga Nordica: 406
Knudsen & Vesterholt (2012) - Funga Nordica: 470
Dam & Kuyper (2013) - Veldgids paddenstoelen. Plaatjeszwammen en boleten: 271
Eeden, F.W.van (1893) Agaricus anserinus - Ganzen-Paddestoel. Flora Batava 19: 1514
Eyssartier & Roux (2013) - Guide Champignons France Europe: 610
Gerhardt (1999) - Paddenstoelengids onderweg: 110
Læssøe & Petersen (2019) - Fungi Temperate Europe 1: 250 (foto)
Vuyck, L. (1911) Tricholoma personatum - Vermomde Tricholoma. Flora Batava 23: 1820
Collybia personata op internet:
All about funghi
De Interactieve Paddenstoelengids
Fungipedia