Peervormige stuifzwam

Fungi - Dikarya - Basidiomycota - Agaricomycotina - Agaricomycetes - Agaricomycetidae - Agaricales - Agaricaceae - Apioperdon - Apioperdon pyriforme

Apioperdon pyriforme

(Schaeff.) Vizzini, Phytotaxa 299 (1): 81 (2017)

De Peervormige stuifzwam (Apioperdon pyriforme (synoniem Lycoperdon pyriforme)) is een schimmelsoort uit de paddenstoelenfamilie (Agaricaceae). Het is een wijdverspreide soort, heel alemeen in Centraal-Europa en hier de enige stuifzwam die op hout groeit.

Het getufte, peervormige vruchtlichaam heeft een bolvormige top en een taps toelopende basis. Het meet 2-3,5 (-5) cm in diameter en bereikt een hoogte van 1-5 (-8) cm. Als ze jong zijn, is het oppervlak bedekt met fijne stekels die er snel af vallen, waardoor een zachte, gladde textuur ontstaat. Later krijgt de buitenste schil een papierachtige consistentie en scheurt hij aan de top wanneer hij rijp is. Via deze opening komen de sporen vrij als (olijf)bruin stof. De kleur is op jonge leeftijd crème en wordt later bleekbruin. De vruchtmassa is aanvankelijk wit en stevig, wordt later geelachtig tot bruin-olijfgroen en rijpt tot een pluizige, stoffige structuur. Restanten van vruchtlichamen overleven vaak de winter. Het vlees smaakt mild en ruikt onaangenaam gasachtig. Aan de basis van de stengel bevinden zich witte, vertakte strengen mycelium. De soort leeft van augustus tot november saprotroof op dood hout. Hij is algemeen in Nederland, maar toch treffen we hem in Peel en Maas niet zoveel aan.

Een jong exemplaar

Foto's © Alina & Chris Billekens.

Synoniemen

Lycoperdon pyriforme - Schaeffer - Fungorum qui in Bavaria et Palatinatu circa Ratisbonam nascuntur Icones 4: 128, t. 285,293 (1774)
Lycoperdon pyriforme - Willdenow - Florae Berolinensis Prodromus: 411 (1787)
Lycoperdon pyriforme var. tessellatum - Persoon - Synopsis methodica fungorum: 149 (1801)
Lycoperdon pyriforme - Ventenat - Hist. champ.oli France: index, t. 32 (1812)
Lycoperdon pyriforme var. excipuliforme - (Scopoli) Desmazières - Pl. Crypt. Nord France: no. 1152 (1843)
Utraria pyriformis - (Schaeffer) Quélet - Mémoires de la Société d'Émulation de Montbéliard 5: 369 (1873)
Scleroderma bresadolae - Schulzer - Hedwigia 23: 163 (1884)
Bovista bresadolae - (Schulzer) De Toni - Sylloge Fungorum 7: 105 (1888)
Morganella pyriformis - (Schaeffer) Kreisel & D. Krüger - Mycotaxon 86: 175 (2003)
Apioperdon pyriforme - (Schaeffer) Vizzini - Phytotaxa 299 (1): 81 (2017)

Sleutel(s)

Maas Geesteranus, R.A. (1971) - Gasteromyceten van Nederland. Coolia 15-3, blz. 49-92
Perdeck, A.C. (1950) - Revision of the Lycoperdaceae of the Netherlands. Blumea 6: 480-516

Literatuur

Arnolds, Chrispijn & Enzlin (2014) - Hoofdstuk 27a Loofbossen op rijke bodems. Ecologische Atlas Paddenstoelen Drenthe 3: 332 (met illustratie)
Maas Geesteranus, R.A. (1971) - Gasteromyceten van Nederland. Coolia 15-3, blz. 49-92
Perdeck, A.C. (1950) - Revision of the Lycoperdaceae of the Netherlands. Blumea 6: 480-516
Fungi Temperate Europe, 2 (Læssøe & Petersen 2019): 1237 (foto - als Apioperdon pyriforme)
Guide Champignons France Europe (Eyssartier & Roux 2013): 1042
Nichtblätterpize, Gallertpilze und Bauchpilze (Jülich 1984): 497
Paddenstoelengids onderweg (Gerhardt 1999): 598
Pilze der Schweiz, 2. (Breitenbach & Kränzlin 1986): 394, volgnr 519
Puffballs N & C Europe (Jeppson 2018): 26-31 (als Apioperdon pyriforme)
Veldgids paddenstoelen II (Dam & Kuyper 2016): 217 (met foto)

Apioperdon pyriforme op internet: