Kim jest opiekun medyczny?

Post date: Dec 08, 2015 10:44:43 PM

Często pytacie nas kim jest opiekun medyczny, co może i jakie są różnice pomiędzy opiekunem medycznym a innymi zawodami opiekuńczymi. W związku z tym, jak również i dużym zainteresowaniem wpisu dotyczącego asystentki pielęgniarskiej, postanowiliśmy rozpocząć serię wpisów w których będziemy opisywać różne zawody opiekuńcze i jak wyglądają one na tle opiekuna medycznego. Na początku chcieliśmy jednak zacząć od samego opiekuna medycznego. Wszystkich zachęcamy również do zapoznania się z naszym informatorem.

Kim jest opiekun medyczny?

Opiekun medyczny jest stosunkowo nowym zawodem (wprowadzony w 2007 roku). Opiekunem medycznym można być tylko po zaliczeniu państwowego egzaminu i uzyskaniu dyplomu zawodowego. Jest to osoba świadcząca usługi opiekuńcze, pielęgnacyjne i higieniczne wobec podopiecznych. Więcej informacji o zawodzie można znaleźć pod tym linkiem oraz w naszym informatorze.

Po co powstał?

Zawód opiekuna medycznego był odpowiedzią na zmniejszającą się ilość pielęgniarek oraz starzejące się społeczeństwo, które wymaga więcej opieki. Wcześniej bardzo często salowe i pozostały personel szpitala pomagał pielęgniarce w czynnościach opiekuńczych. Sformalizowanie zawodu i ujednolicenie standardów nauczania jest ważne by wprowadzić lepszą jakość opieki, ale również pozwala dostosować wymagania, jak również wygląd hierarchii zawodowej w szpitalu do wyglądu zespołu terapeutycznego w innych krajach.

Kim nie jest?

Opiekun medyczny to nie asystent pielęgniarski, nie jest też opiekunem czy „tańszą wersją pielęgniarki”. Takie porównania są krzywdzące nie tylko dla samych opiekunów medycznych, umniejszając ich znaczenie w zespole terapeutycznym i opiekuńczym, ale również dla przedstawicieli innych zawodów. Opiekun medyczny powinien być świadomy swoich kompetencji, tego co może wykonywać a czego nie, tak by jak najlepiej świadczyć usługi zgodnie z obowiązującym stanem prawnym i aktualnym stanem wiedzy co pozwoli na lepszą opiekę nad podopiecznym.

Medyczny, czyli jaki?

Zawód ten został sklasyfikowany w tzw. wielkiej grupie Nr. 5:

Nr 5 – pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

53 – pracownicy opieki osobistej i pokrewni

532 - pracownicy opieki osobistej w ochronie zdrowia i pokrewni

5321 – medyczny personel pomocniczy

532102 – opiekun medyczny s

Nazwa zawodu składa się z dwóch członów. Pierwszy wskazuje na to, że jest to zawód wykonujący czynności opiekuńcze. Drugi (jak również powyższa klasyfikacja zawodowa) informuje o tym jakie powinno być główne miejsce zatrudnienia – środowisko medyczne (szpital, ZOL itp.).

Kompetencje.

Kompetencje opiekuna medycznego określa podstawa programowa kształcenia w zawodzie.Zainteresowanych dokładnym opisem kwalifikacji odsyłamy do podstawy programowej lub do naszego informatora. Na obecną chwilę opiekun medyczny nie może zdobyć dodatkowych kwalifikacji – wszelkie szkolenia dodatkowe dadzą jedynie wiedzę, nie pozwolą jednak na wykonywanie dodatkowych świadczeń zarezerwowanych dla innych zawodów.

Opiekun medyczny a inne zawody.

Bardzo często słyszymy pytania po co powstało tyle zawodów opiekuńczych, skoro mają takie same kompetencje. Nie jest to jednak prawda. Każdy z zawodów opiekuńczych ma inne kwalifikacje i uprawnienia, które dostosowane do charakteru pracy. Stąd też powstał zawód opiekuna w DPS, opiekuna osoby starszej, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej czy opiekunki dziecięcej. Każdy z nich ma swoje unikalne kompetencje, stąd też połączenie wszystkich zawodów opiekuńczych w jeden spowodowało by nie tylko wydłużenie toku nauczania ale i również pogorszenie jakości opieki (obecnie każdy zawód specjalizuje się w czymś innym).

Należy również zauważyć, że na stanowisku opiekuna medycznego nie może być zatrudniona osoba z innym dyplomem zawodowym (wyjątkiem jest sytuacja, gdzie osoba ukończyła szkołę zawodową lub policealną i uzyskała tytuł zawodowy higienistki szpitalnej lub asystentki pielęgniarskiej - w obu przypadkach kształcenie zostało wygaszone wiele lat temu), jak również to, że opiekun medyczny nie może wykonywać czynności, które wykraczają poza jego kompetencje zawodowe, a które są typowe dla innego zawodu. Coraz częściej słyszymy też informacje jakoby opiekun medyczny w opiece domowej „mógł więcej”. Nie jest to jednak prawda, opiekun medyczny nie może wykonywać zadań, które wykraczają poza jego zakres kompetencji (np. wykonywanie iniekcji, obsługa kroplówek, podejmowanie samodzielnych decyzji odnośnie leczenia czy zmiany diety). Zwraca uwagę na to Ministerstwo Zdrowia, które poprosiliśmy o interpretację prawną takiego stanu, informując:

„Biorąc pod uwagę powyższe aktualnie obowiązujące przepisy nie umożliwiają delegowania na opiekunów medycznych uprawnień pielęgniarskich oraz czynności do wykonywania których nie zostali oni przygotowani w toku kształcenia. W tych czynnościach opiekun jedynie pomaga pielęgniarce.”

Oznacza to, że wszelkie wykraczanie poza kompetencje zawodowe może spotkać się z konsekwencjami prawnymi, zwłaszcza jeśli opiekun medyczny samodzielnie informuje jakoby miał kwalifikacje do wykonywania czynności, które są zastrzeżone dla innych zawodów. Opiekun medyczny postępując w zgodzie z zasadami etyki powinien współpracować z pozostałymi członkami zespołu tak, by wypracować jak najlepsze rozwiązanie a nie przejmować obowiązki innych zawodów. W przypadku opieki domowej opiekun medyczny powinien wyraźnie zaznaczyć jakie czynności może on wykonać samodzielnie, a jakie mogłyby być wykonywane tylko przez pielęgniarkę.

Opiekun medyczny a pielęgniarka.

Kompetencje opiekuna medycznego zawierają się w kompetencjach pielęgniarki. To oznacza, że niektóre czynności dotyczące zaspokajania podstawowych potrzeb podopiecznego mogą być wykonywane przez opiekuna medycznego (taka sytuacja ma miejsce w wielu krajach). Nie są one jednak tożsame, opiekun medyczny nie może zatem przejmować wszystkich obowiązków pielęgniarki, niezależnie sytuacji w zespole opiekuńczym. Stąd też wszystkie zaobserwowane zmiany w zakresie stanu zdrowia podopiecznego powinny być przekazywane niezwłocznie pielęgniarce (lub lekarzowi) w celu podjęcia odpowiednich kroków. Współpraca powinna być tu dwustronna. Na pewno ważnym czynnikiem, który mógłby ułatwić współpracę była by świadomość tego kim jest i co może opiekun medyczny. Wydaje nam się, że podczas wprowadzania tego zawodu zabrakło odpowiedniego wyjaśnienia po co ta zmiana, brakuje też rozwiązań systemowych, które zachęciły by placówki do zatrudniania opiekunów medycznych.

W wielu krajach osoby pracujące na stanowiskach odpowiadających opiekunowi medycznemu stanowią niezwykle cenną część zespołu, pozwalając odciążyć pielęgniarki, które mogą się skupić na czynnościach które są zastrzeżone tylko dla pielęgniarek, ale i również polepszając jakość opieki. Do tej pory w szpitalach bardzo często podstawowe czynności opiekuńcze wykonywały osoby bez wykształcenia i przygotowania, obecnie są to osoby które poprzez kształcenie zawodowe zdobywają niezwykle potrzebne umiejętności jak również kwalifikację do pracy w zawodzie opiekuna medycznego.