Camminga 'n Konninga?

De geschiedenis van Friese koningen en het vooraanstaande geslacht Cammingha is een bijzonder verhaal. Rienck van Cammingha d' Olde leefde in de 16de eeuw van ongeveer 1540 tot en met 16 april 1584. Zijn overlijden (onder verdachte omstandigheden) was 2 dagen na de oprichting van de universiteit van Franeker (14 april 1584), 1 dag na inkwartiering van de nieuwe kapitein-generaal van Friesland en 3 maanden voor het overlijden van Willem van Oranje (10 juli 1584). Hij zou afgebeeld zijn op een fraai schilderij vol verwijzingen in Het Fries Museum. Dit zou zijn geschilderd door ene Adriaan van Cronenburgh. In 1857 bezit baron Haringsma te Leeuwarden echter een ander schilderij gesigneerd "Ghedaen Ao. 1590 door Anna Croneburgh". In Madrid bevinden zich vier andere door haar geschilderde portretten. Vrouwen heeft men echter weinig als kunstschilder in die tijd. Sinds 1934 menen kunsthistorici daarom dat die portretten niet door Anna, maar door een neef van haar vader, Adriaan van Cronenburg (1545-ca. 1604), geschilderd zijn. Deze signeerde viermaal de letter A (AAAA) plus een afkortingsteken boven de laatste A en was dus mogelijk analfabeet. Dit moet gelezen worden als: A drie A = Adriaan. De middelste A's zijn kennelijk ten onrechte voor een N gelezen wat dan de naam Anna zou opleveren. Kronenburg is een buitenplaats in Loenen aan de Vecht, alsmede een kasteel aan de Sont in Denemarken. Daar achter het Schagerrak betaalden schippers vroeger de Sonttol. Alle kapiteins die passeren registreren zich binnen voor de veilige koopvaart. De voornoemde Adriaen Cronenburgh is echter geboren in Noord-Holland, in de plaats Schagen. In Bergum woonde rond 1575 wel een secretaris bij de naam van Adriaen Cronenburch, is geconstateerd.

Goed dit verhalende kunstwerk, zie afbeelding, heeft dus die onbekende edelman voor die merkwaardige burcht staan, waarbij men toch denkt aan de Camminghaburgh bij Leeuwarden. Op de achtergrond is echter een imposante, ietwat arcadische berg geschilderd, die wel op goud lijkt. Het oranje herteleer van de jas, het oranje wapenkwartier, de oranje burcht, het oranje schittert je hier echt overal tegemoet. Een vergelijkbaar schilderij van Anthonis Mor van Dashorst heeft de afbeelding van een goudsmid met eenzelfde lederjascombinatie. Die jas oogt echter roder en van een gladder type leder. De jongeman moet het doen zonder leer bij een vistafel met de tekst "Anno Domini" en een 'onzeker' jaartal: 1332, 1352, 1532 of 1552. Fruit vormt het belangrijkste bezit, want de bergen zijn marginaal waarneembaar. Appeltjes, peertjes, pruimpjes en een klaverbloem. Bij hem is het gordijn voor de oranje burcht helemaal dichtgetrokken. De afkomst is onzeker, niemand kan het zien. De edelman draagt een flinke zak (met goudstukken) en heeft in zijn linkerhand mogelijk een zakje voor buskruit (Alfred Nobel). De jongeman toont de bloem (klaver). De stamboom krijgt in elke afbeelding een dominante positie. Vanuit het donkere bos, komt men in de open ruimte. De productie van hout en hertenvlees met oranje leder, is onhoudbaar. Het groene gordijn verbergt wat het eerder toonde. Het lijkt dus een familie-relatie-schilderij van een bastaard uit de familie Van Oranje die het maar met zijn fruitbomen en lapje weide moet zien te redden. Het appeltje van Oranje, de sinaasappel uit Spanje, is er echt niet meer bij.