004 - Bolivia

Bezoek Mijn Cerro Rico

De Cerro Rico mijn is het centrum waar alles om draait in Potosi, iedereen is er afhankelijk van. In 1544 ontdekte een indiaan hem bij toeval: hij was zijn lama's aan het hoeden en miste opeens twee dieren. Na een hele dag zoeken maakte hij 's avonds een vuurtje om op te warmen. Het werd zo heet dat de grond onder het vuurtje begon te smelten en een glinsterende vloeistof uit de grond te voorschijn kwam. Hij bleek op de Cerro Rico te zitten, een berg die helemaal vol zat met zilver. Kort daarna werd Potosi gesticht en inmiddels haalt men al vier eeuwen zilver uit de bergen. In de Quechua taal betekent "Potosi" vuur, explosie of donder.

De gids nam ons eerst mee naar een mijnwerkerswinkel. Naast gewone mijnwerkersattributen als helmen, overals,houwelen en gaslampen kun je pure alcohol, cocabladeren en dynamiet krijgen. De mijnwerkers zijn namelijk blij met cocabladeren (en dynamiet..!). We kregen er ook zelf een jas, broek, kaplaarzen, een helm en een lamp.

In het bustochtje naar de berg krijgen we uitleg over de diverse ertsen en hun prijzen. Op de berg maken we kennis met enkele mijnwerkers. De Cerro Rico is een coöperatieve mijn, eigendom van de mijnwerkers zelf. Men werkt onder ongelofelijk primitieve omstandigheden. Dan begint de tocht dwars door de donkere berg. We zijn 100 meter een gang de berg in gegaan en daarna 40 meter naar beneden. Het was er modderig, nat en je zat in mum van tijd onder. Video en filmen was niet meer goed mogelijk. Op het diepste punt zaten we op een plek waar daags van te voren nog met dynamiet was gewerkt. Bijgeloof heel belangrijk: In de mijn zie je een beeld van El Tío, de duivel die volgens de Bolivianen de eigenaar is van alle mineralen.

Terug naar boven en weer naar buiten. Daar wachtte ons nog een verrassing.

Casa Nacional de la Moneda

De Nationale Munt van Bolivia, Casa de la Moneda de Bolivia, ligt midden in de stad Potosí. Vanuit deze munt werd het meeste zilver in de koloniale tijd naar Spanje verscheept. Een maquette van zo'n schip is nog in het museum te zien. Zeer waarschijnlijk is een groot deel van de "Zilvervloot", die Piet Hein op de Spanjaarden buit maakte, uit Potosí afkomstig. Zilver delven in de berg Cerro Rico leidde tot groei van de bevolking en de rijkdom in de stad en de commerciële expansie gekoppeld aan de hoge ligging van de stad maakte het nodig een munt te organiseren.Het gebouw dat ontstond rond 1760 heeft in de loop der tijd diverse functies - naast munt die van gevangenis, fort, hoofdkwartier en nu museum - gehad. Het heeft muren van meer dan een meter dik en hier en daar getraliede vensters.

Naast de schoonheid van het gebouw zelf zijn er binnen nogal wat historische kunstschatten opgeslagen. Zoals een mooie selectie van religieuze schilderijen van de Potosí school, waarvan La Virgen del Cerro, een beroemd anoniem werk uit de 18e eeuw wel het topstuk is, dat ook in de video te zien is. Verder is er een grote verzameling van geslagen munten en is in het museum ook het hele proces van het smelten van het zilver tot en met het slaan van munten met enorme twee verdiepingen beslaande machines aangedreven door ezels te zien. In de negentiende eeuw werden deze vervangen door met stoom aangedreven machines. De laatste munten werden hier in 1953 geslagen. Naast dit alles zijn nog allerlei andere kunstvoorwerpen uit vroegere culturen maar ook zilveren in dit museum te zien. Het is een van de belangrijkste musea in Bolivia en in 1987 op de Wereld erfgoedlijst van Unesco geplaatst.