Post date: Dec 23, 2012 4:38:11 PM
(Verschenen op 22-12-2012 op het Active Science blog: http://activescience.wordpress.com/2012/12/22/open-science-platform-en-de-ontwikkeling-van-robuuste-kennis/)
Het doel van wetenschap is het ontdekken van robuuste kennis. Samenwerking is daarbij essentieel. Wetenschappers moeten samenwerken om kennis te delen en van andere onderzoekers te leren, maar ook om elkaars werk kritisch tegen het licht te houden. Het is voor een wetenschapper net zo belangrijk om constructieve wetenschappelijke kritiek te leren geven, en de kritiek van anderen te leren waarderen, als het is om methodologisch en theoretisch goed onderzoek te doen. Het fijne van wetenschappelijke kritiek is dat het nooit persoonlijk is – uiteindelijk hebben we allemaal als doel om robuuste kennis te ontdekken, en voor elk meningsverschil is er een volstrekt objectieve arbiter die het gelijk bepaalt: de empirie.
Natuurlijk is het altijd even slikken als iemand kritiek op je heeft. Een collega mailde me begin dit jaar een foto door van een poster die op een congres in Duitsland werd gepresenteerd waar onderzoekers een effect dat ik gepubliceerd had niet konden repliceren. Ze hadden het niet precies nagedaan, maar trokken toch de conclusie dat het idee al een beetje vreemd was, en dat het er dus ook niet bleek te zijn. Ik besloot deze onderzoekers eens te mailen, en begon mijn mail met de zin: “Ik zie wetenschap als een collaboratieve onderneming.” Dat schreef ik niet om de onderzoekers te overtuigen van mijn intentie om samen te werken. Dat schreef ik om mezelf te overtuigen van het belang van samenwerking. Een ego-gedreven deel van me had namelijk een ongekuiste zin willen schrijven in de richting van: “Krijg toch lekker het heen en weer met die mislukte replicatie studie, stelletje negatieve zeikerds!”
Ik begrijp ook dat replicatie onderzoek het fundament van de wetenschap is (zie Lakens, Haans, en Koole, 2012) en dat die onderzoekers een ongelofelijk belangrijke, maar ook ongelofelijk ondergewaardeerde taak aan het uitvoeren waren (zie Koole & Lakens, 2012). Het is een taak waarvan je bijna niet kan verwachten dat een rationele onderzoeker in het huidige beloningssysteem zo’n taak nog uitvoert. Replicaties leveren minder spannende publicaties op dan het publiceren van nieuwe effectjes. Een goede replicatie is veel moeilijker om uit te voeren, en levert minder op. Zo krijgen mensen die replicatie onderzoek uit willen voeren daar nooit subsidie voor van NWO, die uitsluitend innovatief onderzoek stimuleert.
Het is dus mooi dat er helden zijn die tegen de stroom van al deze beloningsstructuren inzwemmen, en toch individueel replicatie onderzoek uitvoeren. Maar we hebben niet genoeg van deze helden in de wetenschap. En dus is er een andere oplossing nodig om het sociale dilemma (replicatie onderzoek moet gedaan worden, maar het is in niemand zijn individuele belang om het te doen) op te lossen. Het antwoord is wederom samenwerking.
Het Open Science Framework is een voorbeeld van een initiatief is de verbeterpunten binnen de wetenschap collectief aan te pakken (openscienceframework.org). Binnen het Open Science Framework vindt een project plaats waarin psychologen over de hele wereld samenwerken aan het grootste replicatie onderzoek in de geschiedenis van de psychologie. Tientallen onderzoekteams voeren directe replicaties uit van bestaand onderzoek. Het samenwerkingsverband binnen het Open Science Framework heeft duidelijke procedures ontwikkeld om replicatie onderzoek op een gedegen wijze uit te voeren. Dat dit nodig was, geeft aan hoe een belangrijk fundament van de psychologische wetenschap blijkbaar nog nooit collectief geformaliseerd was. Het is slechts één voorbeeld van hoe samenwerking de wetenschap een hoop op kan leveren.
Nu deze psychologen aan het samenwerken zijn geslagen, hebben ze de smaak goed te pakken. Vele andere projecten worden door verschillende sub-teams opgepakt en uitgewerkt. De belangrijkste is misschien wel de website van het Open Science Framework zelf, welke een infrastructuur biedt waarin onderzoekers hypotheses, data, en onderzoeksresultaten kunnen delen. Dit soort initiatieven maken het voor wetenschappers mogelijk om een meer open en collaboratieve wetenschap te bedrijven. Voor de psychologie zal dit op korte termijn de gedeukte reputatie na recente fraudezaken verbeteren, maar veel belangrijker is de wetenschappelijke winst die hier op termijn uit voort zal komen. Wetenschappers worden de laatste jaren zo sterk afgerekend op individuele prestaties, dat ze dit als doel op zich zijn gaan zien. Waar in het verleden individueel gewin soms ten koste ging van het collectieve belang, staan we nu aan de vooravond van een cultuur omslag in de psychologie die alleen maar goeds belooft voor robuuste kennisontwikkeling.
De Duitse onderzoekers reageerden overigens heel vriendelijk op mijn mailtje over samenwerking. Ze nodigden me uit om over data te praten, een directe replicatie van mijn studie was wel succesvol, en ze zagen ook in dat het veel leuker en efficiënter was geweest als ze gewoon voordat ze begonnen met hun replicatie onderzoek een mailtje gestuurd hadden. Ik kan alleen maar hopen dat de ontwikkelingen op het gebied van een open wetenschap het contact tussen onderzoekers voordat ze op het werk van een ander doorbouwen in de toekomst vanzelfsprekend zal maken.