Post date: Oct 25, 2012 4:39:18 PM
(Verschenen op 11-9-2012 in het NRC)
Een goede collega van me is gestopt met de wetenschap. Dat gebeurt wel vaker, maar dit was voor het eerst dat ik het ook kon lezen in de NRC. De collega was namelijk een slachtoffer van Diederik Stapel. En totdat een wetenschapper echt met een half-automatisch pistool aan de slag gaat, moet de pers het doen met slachtoffers die gedemotiveerd zijn geraakt naar aanleiding van een spraakmakende fraudezaak.
Ik zie veel vaker uitstekende onderzoekers uit zichzelf stoppen omdat ze gedemotiveerd zijn geraakt. Sterker nog, ik zie juist veel vaker uitstekende onderzoekers vrijwillig stoppen, dan middelmatige onderzoekers. Maar die geniale oud-collega’s van me halen normaal gesproken de krant niet. De les die we van deze mensen kunnen leren is echter te belangrijk om te negeren: De meest talentvolle onderzoekers raken gedemotiveerd in het huidige wetenschappelijke klimaat. Wij die overblijven zijn de subtoppers met een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Newton had ooit eens uitgerekend waarom hemellichamen zich in ellipsen bewegen, toen niemand dat nog wist. Toen hij klaar was, borg hij zijn notities op. Hij wist het antwoord, en daar was het hem om te doen. Pas toen drie mannen met te grote ego’s tegen elkaar gingen wedden wie als eerste kon verklaren waarom hemellichamen zich in een ellips bewegen, en één van deze schreeuwlelijkerds de rest te slim af probeerde te zijn door Newton om hulp te vragen, dook Newton zijn notities weer eens op om te kunnen helpen.
De Newtoniaanse wetenschapper, die uit nieuwsgierigheid gedreven onderzoek doet, die werkt niet meer op onze universiteiten. De schreeuwlelijkers met narcistische trekjes die kennis willen verzamelen om als eerste te roepen dat ze iets ontdekt hebben wel. Ze komen op tv, in de krant, en zelfs als echt niemand hun stukjes wil lezen, dan maken ze nog wel een blog aan op internet. De echte uit nieuwsgierigheid gedreven onderzoeker vindt ons, de narcistische subtoppers die in de wetenschap werken voor persoonlijk succes, niet leuk om mee te werken. Dus is onze geniale oud-collega inmiddels iets anders gaan doen. En als er over een tijdje iemand aan de deur van de universiteit komt kloppen om hulp te vragen voor het oplossen van een probleem, dan ligt niet alleen het antwoord niet meer klaar, maar de persoon die het antwoord kon geven, die werkt er niet meer.