IX-217 Byrde, David

Biografische aantekeningen

David Byrde werd in 1782, voorzien van een paspoort (reconnoissance de bourgeoisie) uitgeschreven uit zijn woonplaats Chateau d'Oex, samen met zijn vrouw Madeleine en zijn vier kinderen. Zeer waarschijnlijk ging de reis naar Nederland, aangezien dit paspoort bewaard is in de archieven van een Nederlandse notaris [momenteel in privébezit]. Maar bewijs van een vestiging van hem of zijn vrouw in Nederland heb ik niet aangetroffen, en David Byrde is in Zwitserland overleden. Drie van de vier kinderen vertrokken echter wel naar Nederland.

Bronnen

* 1775, 14-2: familysearch, RM 1775 p. 023 - Autre - ACV- Rolle - Other - N° 9933.

* 1782: particulier bezit: transcriptie van een fragment van het paspoort dat David Byrde werd uitgereikt: "Nous les Chatelain, Banneret Lieutenant, Boursier & Conseil de Commune de la Chatelénie & Jurisdictio du Chateau d’Oex, d’pendance de Leurs Excellences Nos souverains seigneurs de la Ville & Republique de Berne; savoir faisons Parles Présentes quaïants été Prequis de la part du Sieur David Byrde de ce Lieu, Régent d’école a Rolle, de les Reconnoitre au nombre de nos Bourgoeis & Communiers, de même que sa femme honr: Madeleine née De Martine, & ses Quatre enfans nommés Jaques-Isaac, Octave, Jeanne Etienne Henriette, Renée Sophie Victoire; Nous aïant a ce sujet fait produire l’acte de Reconnoissance de Bourgeoisie que nous lui accordannes le 10e féfrier 1765 de même qua feüe sa Premiere femme honr: Jeanne Susanne née Vorrus et a leurs Enfans qui sont les Trois premiers sus nommés, et ou leurs extraits Baptismaux sont Cottés, feéllé du seau de nos armes et signé par Eg. Gronicod alors curia & secretaire Baillival Notre sécretaire; Item nous a fait Prodruire l éxtrait Baptismal de d: Renée Sophie Victoire qui dit quëlle est née le 6e Avril 1776. Comme fille dud’sr Instant et de d: Madelaine De Martine sa femme, & Baptizée dans l’ëglise du d: Rolle le 23e dud: signé par monsieur de Bons Pasteur; ce que par nous vû et murement examinée que le d: Sr Instant est Véritablement originaire & Bourgeois de ce d’Lieu, ai…

* 1794, 20-9: Opregte Haerlemsche Courant: "Aan ieder, die in myn verlies eenig deel gelieft te neemen, word by deezen bekend gemaakt, dat te Rolle, Canton van Bern, myn waarde en veelgeachte Vader DAVID BYRDE, in den ouderdom van 68 Jaaren, is overleden; verzoekende myne Vrienden, deeze Advertentie, in plaatse van de gewoone communicatie, te willen aanneemen, en my van rouwbeklagende Brieven te verschonen. Amsterdam, den 18 September 1794. OCTAVE BYRDE".

kind 2: Octave Byrde

lit: Nederlandsche Leeuw 1912, kol. 374-376

    Willem de Clercq: 'Naar zijn Dagboek' (1869), p. 3: in 1802 kwam Willem de Clercq (geb. 1795) op school bij O. Byrde. "Fransch en geographie uitmuntend geleerd, rekenen slecht.’ Rekenen is nooit zijne geliefkoosde studie geweest. Hoewel later hoofd van een handelshuis en direkteur van een groot handelslichaam, erkende hij openhartig in de leer der dubbele boekhouding nooit volkomen te huis geweest te zijn. ‘Op eigen verzoek, van Byrde wat Latijn geleerd, doch dat bleef gebrekkig.’ Schoolkennissen, die later vrienden bleven, zijn thans C.D. Crommelin, J. van Oosterwijk Bruyn, P. Bel, W.A. Buse en M.C. Schröder. Met den laatste is hij ‘zeer intiem.’ De eerste letterkundige, meest dramatische proeven dagteekenen uit dit en het vorig jaar. Met name wordt vermeld de gelukkige terugkomst, dat de jeugdige schrijver zelf voor zijn zusje speelt; voorts Cesar, Cleopatra, de lastige minnaar. Van deze proeven, meest met potlood vrij onleesbaar en slordig geschreven, is nog veel overig. Na den dood van Byrde, wordt de school weder vervangen door huisonderricht van Tissot."

* 1783, ?-9: HUA, DTB ondertrouw Utrecht: Octave Bijrden en Jeanne Henriette Frederique Schumachers. Geboode te Amsterdam. Acte gegeven om daar te trouwen.

* 1783, 5-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw [628-309]: Compareerden Octave Bijrde, geboren te Rolle in Switserland, gereform, 29 jaar, op de Keijsersgragt, sijn vader David Bijrde woont te Rolle, en Jeanne Henriette Frederique Schumachers van ’s Hage, gereform, oud 32 jaar, woont alsboven, ouders dood, geassist met haar stiefmoeder Anna Geertruij Klenker, woont alsboven. w.g. Octave Byrde, Jeanne Henriette Frederique Schumacher. (i.m.: Utrecht. Acte verleent om in de Walenkerk te Trouwen. Hij vaders consent goet ingebr.)

* 1787, 23-5: Stadsarchief Amsterdam, transportregisters: Octave Bijrde koopt 23-5-1787 van Jan Hendrik Frederik Schumacher de kostschool aan de Keizersgracht NOZ, het 5e huis bezuidoosten van de Nieuwe Spiegelstraat, door Schumacher aangeschaft op 20-1-1769. Na zijn dood gaat de school over in de leiding van Jan Deeleman Bom.

* 1806: Opregte Haerlemsche Courant: Mijn waarde echtgenoot, O. Byrde, tot herstel van zijne gezondheid eene reis door Gelderland ondernomen hebbende, bevond zich veel erger bij zijne aankomst in Zutphen en aldaar heeft het den Almachtigen behaagd, een einde aan zijne nuttigen levensloop te maken, door hem, op den 28 dezer maand in den ouderdom van 52 Jaren tot zich te roepen, dit verlies is mij des te gevoeliger daar ik gene gelegenheid had zijne laatste ogenblikken bij te wonen. Verzekerd van de deelneming mijner Vrienden, verzoeke van brieven van Rouwbeklag verschoond te blijven, Amsterdam den 30. Junij 1806; J.H.F. Schumachers, wed. O. Bijrde.

* 1807, 9-5: Dordrechtse Courant, advertentie: Courte introduction à la Connoissance ds Corps Celeste et du Systeme du Monde, traduction posthume du Hollandais par O. BYRDE, maitre de pension à Amsterdam, avec plusier notes du même.

kind 4: Renée Sophie Victoire Byrde

lit: ‘Kort overzicht van het schoolwezen binnen Amsterdam over den jare 1809 - hoofdstuk 'bijzondere scholen der tweede klasse': “Jacob Deeleman Bom. Deze school is verdeeld in zes klassen. De leerboeken, aldaar gebezigd, zijn zeer goed en de orde en het onderwijs zeer oordeelkundig, zoo dat deze schole met regt onder de goede mag worden geteld.”

* 1806, 29-8: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw [654-476]: Jacob Deeleman Bom, geref, 23 jaren van Noordwijk, op de Keijsersgragt bij de Vijzelstraat, gead met sijn vader Pieter Deeleman, woont in Noordwijk, en Renée Sophie Victoire Byrde, van Rolle in Switserla: geref, oud 29 Jaar, Woont alsboven, geadst met consent van haar moeder Adelaïm de Martini, woont te Rolle. [i.m.: zij moeders consent goet]. W.g.: Deeleman Bom. Renée Sophie Victoire Byrde.

* 1819, 10-2: familysearch: BS overlijden Amsterdam: Aangiftedatum 10-2-1819. Aangifte van overlijden van Renee Sophie Victoire Bijrde, overl. 8-2-1819 om één uur ’s nachts, 41 jaar, wonende Keizersgracht bij de Spiegelstraat nr. 101 Kanton 3, geboren Rolle in Zwitserland, gehuwd met Jacob Deeleman Bom, 34, schoolhouder. Er zijn kinderen nagelaten.

Discussie / openstaande vragen

In de Gazette de Lausanne van 1828 is sprake van een onechte zoon, geboren uit Susanne, dochter van wijlen David Byrde van Chateau d' Oex