XI-621 Wiel, Isaac

biografische aantekeningen

Isaac Wiel heeft een succesvolle "fabriek" (= werkplaats) in het bedrukken van (inlandse) katoenen stoffen. De werkplaats bevindt zich waarschijnlijk al vanaf 1695, in elk geval vanaf 1701 in het gebouw De Zijdeworm op de Prinsengracht, tegenover het Amstelveld. Na zijn dood wordt de firma door zijn zoon Isaac Wiel jr. voortgezet.

Na Isaacs dood zijn zijn minderjarige kinderen ingetrokken bij hun oom en tante Jan Stadlander en Geertruij Wiel, die op de Haringpakkerij woonden.

bronnen

* 1659, 2-11: Erfgoed Leiden: DTB dopen Vrouwekerk, Waalse Kerk 273: Isaac, fils de Gille Viel et Catharine Mobraij; T. Jean le Glar et Gilette Christoffle

* 1664, 21-9: Stadsarchief Amsterdam DTB dopen [106-118 Westerkerk]: Marrija, dr.v. Dirck van Swol en Marrija Ralant; get Pieter Walighson, Jan Jansz Ralant, Sara Ralant

* 1673, 18-1: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen [77-3, Noorderkerk]: Aplonia, dr.v. Henrij Swartwout en Geertruijda Verduijn; get: Rudolphus Swartwout en Femmetie Swartwout

* 1683, 28-1: Stadsarchief Amsterdam, notarieel, nots. J. van Loosdregt: [invnr 2015A, fol. 200 en 206] De eerste akte betreft het 'bewijs' van Geertruijd Verduijn, weduwe Hendrik Swartwout, die nu opnieuw wil trouwen, tegenover de voogden van haar drie kinderen Hermanus, Geertruijd en Apolonia Swartwoud (de voogden: Abraham Swartwout en Roelof Roelvink) van fl 12.000,-. De tweede akte betreft de huwelijksvoorwaarden van het echtpaar Geertruijda Verduijn met Hendrick van der Woude ("bejaert jonckman"). Er is geen gemeenschap van goederen, noch van wat er door hen staande huwelijk georven zal worden. Het goed van de een zal niet voor de schuld van de ander aangewend mogen worden. Als hij eerst overlijdt, erft zij al zijn bezit, minus de legitieme portie die zijn moeder krijgt, indien zij dan nog leeft, en anders wordt dat uitgekeerd aan zijn zuster Roelofje Jacobs en Jan Jacobs; als zij eerst overlijdt erft hij fl 3000,-. Onder deze akte staat een akte van 16 februari 1683, waarin staat dat zij "malkanderen wederomme ontslagen ende vrij gestelt hadden, om redenen haer daer toe moverende, van alle beloften die sij malkanderen ten opsichte van den aenstaende trouw hadden gedaen, en van alle gevolgen en aencleven van dien", en daarom vernieten zij het bovestaande huwelijkscontract.

* 1683, 25-3: Stadsarchief Amsterdam, notarieel, nots. J. de Winter [invnr 2321, fol. 321]: Apolonia Caluwaerts, laest weduwe van Adriaen de Boer, openbare koopvrouw, en Henricus van de Woude, koopman, komen iets overeen. Geertruijd Verduijn, weduwe van wijlen Hendrick Swartwout, Caluwaerts 'dochter' (sic: schoondochter!) gaat hertrouwen met Henricus van der Woude, maar daarvoor zal ze geld apart zetten voor het vaderlijk erfdeel van haar drie kinderen, met name Hermanus, Geertruijd en Apolonia Swartwout, en wel fl 12000,-. Maar Verduijn zal dat geld onder zich houden, en van de rente haar kinderen opvoeden. Maar onmiddellijk na haar overlijden zal dat geld uit de erfenis worden gelicht, naar de weeskamer worden gebracht en beheerd worden door de voogden Abraham Swartwout en Roelof Roelvink, zoals nader is beschreven in het akkoord van 28-1-1683 voor nots Jacob van Loosdregt. De beide comparanten stellen zich nu, voor de zekerheid van de kinderen, borg voor deze fl 12000,-.

* 1684, 22-7: Erfgoed Leiden, DTB dopen Waalse Kerk: Marie, geboren 21-7, dr.v. Gisle Viel en Marie du Tot, get: Ferdinand Wiel en Isaac Wiel, Catherina Mobry en Jehanne du Tot

* 1685, 30-3: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw: [513-325]: Isaak Wiel van Leijden, catoendrucker, oud 25 jaren op de Wtrechtsestraet, geasst met Poulus Bock, de moeder tot Leijden, oX 30-3-1685 Maria Dircks van A, out 20 jaren, als voren, geassist met haar moeder Maria Ralans [?..a.ans] (w.g. X en Maria Dircks; i.m.: hij moeders consent goet ingebracht, akte verleend den 21 April 1685)

* 1686, 22-3: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Cathrijntije, kv Isack Wiele en Marick Dircks; get Carel Seles Hachijngh en Anneken Dircksz

* 1686, 31-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven: [Leidse Kerkhof 1251-15: kint van Isack Wiel in de Uijtersse dwarsstraat]

* 1687, 10-10: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Catharine, kv Isaac Wile en Marieke Dircks, get: Carel Seles Hachingh en Anneke Dircksz

* 1687, 26-10: Stadsarchief Amsterdam DTB begraven: Leidsche Kerkhof 1251-67]: k.v. Isack Wieck in de Uijtterssedwarsstraet

* 1689, 12-1: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen (Zuiderkerk) Maricke, k.v. Isack de Wijle en Maricke Dircks; get: Seles Hachingh en Anna Dircks

* 1689, 27-1: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven: [Leidschekerkhof 1229-43]: Maria Dirks van Swol, in de Uijttersse dwarsstraet na de binneamstel, laat na 1 kint

* 1689, 27-1: Stadsarchief Amsterdam, begraafregister Weeskamer: Maria Dirks van Swol in Uijtrechse dwstr 27 dito – 1

* 1689, 22-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven: [Leidse Kerkhof 1251-114: kint van Isack Wiel in de Uijtersse dwarsstraat]

* 1691, 19-7: Stadsarchief Amsterdam, notarieel, nots. J. de Winter [invnr 2387, fol 285]: Huwelijkscontract. Isaack Wiel, inlands katoendrucker, weduwnaar van wijlen Marijke van Zwoll, toekomende bruidegom geassisteerd met Jan Stadlander, en Apolonia Swartwout, jongedochter, toekomende bruid, geassisteerd met Geertruijd Verduijn, haar moeder, en Apolonia Caluwaerts, weduwe van Adriaen de Boer, haar grootmoeder en Roelof Roelvinck, haar voogd. De bruidegom brengt ten huwelijk in fl 5000,- plus zijn negotie en winkelwaren van katoenen en wat daarbij hoort - hij belooft nog voor het huwelijk daarvan een specificatie op te stellen ten behoeve van de assistenten van zijn toekomende bruid. De bruid brengt fl 4000,- in, namelijk fl 3000,- die ze uit de erfenis van waijlen haar vader krijgt en fl 1000,- die haar grootmoeder haar belooft. Als er geen kinderen zijn, dan erft de overlevende alles van de eerststervend; hoewel de moeder van de eerststervende (als zij nog in leven is) haar legitieme portie krijgt. (w.g.: Isack Wiel, Jan Stadlandr, Aplonia Swartwout, Geertruij Verduijn, wedue Henderick van der Woude (sic!), Apelonij Kallewars, Roelof Roelvinck, + nots.)

* 1691, 28-7: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw: Isaac Wiel van Leijden, catoendrucker, wedr Maeike Dircx van Swol in de Noordsebosje en Aplonia Swartwout van A, 19 jaar, in de Haringpackerij, geassist met haar moeder Geertruijt Verduijn

* 1691, 7-9: Stadsarchief Amsterdam, notarieel, nots. J. de Winter [invnr 2338, fol. 460]: Isack Wiel en Aplonia Swartwout, echtelieden, verklaren dat wijlen hun moeder Geertruijd Verduijn, voor dezen weduwe van Hendrick Swartwout, wijlen haar vader, voor het aangaan van haar tweede huwelijk aan haar kinderen het vaders erfdeel heeft moeten bewijzen. Zij heeft in een akte van bewijs doen opstellen voor Nots. Jacob van Loosdregt op 28-1-1683 tegenover Abraham Swartwout en Roelof Roelvinck, de voogden, een bedrag van fl 4000,- bewezen, waarna tot garantie van Aplonia en haar broer en zus hun grootmoeder, Apolonia Caluwaerts, zich als borg garant heeft gesteld. Dat is bevestigd in een akte dd 25-3-1683 voor nots J. de Winter. Nu Aplonia in het huwelijk is getreden en ze dus volwassen is, ontvangt zij de fl 4000,- en worden de voogden van hun taak ontheven. (etc; w.g. Isack Wiel, Aplonia Swartwout + nots en get.)

* 1694, 26-2: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Hendrik, get Roelof Roelvink en Geertruij Swartwout

* 1694, 6-5: Stadsarchief Amsterdam DTB begraven [Leidse Kerkhof 1252-13]: kint van Isack Wiel in de Noorderstraat

* 1695, 5-6: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Hendrick, get Hendrick Stadlander en Geertruijda Swartwout

* 1695, 24-7: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven [Leidsche Kerkhof 1252-56]: k.v. Isack Wielle op de Prinsegraft

* 1696, 6-4: Erfgoed Leiden, DTB doopregister [PietersKerk 1004-225]: Henricje, dr.v. Gillis Wiel en Stijntje Henrix, get: Isaac Wiel en Apollonia Swartwoud

* 1698, 1-6: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Geerttruijd, get Jan Stadtlander en Geertruijt Swartwout

* 1699, 16-12: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Henrickus, get Roelof Roelvinck en Elsie Visschers

* 1700, 3-10: Erfgoed Leiden, DTB doopregister [PietersKerk 1004-225]: Apollonia, dr.v. Gillis Wiel en Stijntje Hendriksdr; get Isaac Wiel en Apollonia Swartwout

* 1701, 15-11: Stadsarchief Amsterdam, transportakten: Diederik van Ulsen en Helena van Oort (1/3 deel), Mattias Hofkens en Adriana van Oort (1/3 deel) en Hendrik van Oort (1/3 deel), kinderen van Jan van Oort en blijkens scheiding dd 1-12-1700 noots Van Agthoven eigenaar van dit perceel, verkopen voor fl 6000,- aan Isaacq Wiel, catoendrukker, een huis en erf genaamd Sijwurm (Zijdeworm) op de zuidzijde van de Prinsengracht in 't park E genummerd 24 en 25

* 1701, 4-12: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Joannes, get. Roelof Hooijer en Barbar Swartwout

* 1703, 6-12: Stadsarchief Amsterdam DTB begraven: [Oude Kerk 1048-34v] Een kint van Isaac Wiel op de Prinsegraft fl 4,-

* 1704, 7-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: doopgetuige bij de doop van Roelof, zn.v. Roelof Hoijer en Barbara Swartwout;

* 1705, 9-2: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven: [Oude Kerk 1048-37] Een kint van Isaac Wiel van de Prinsegr fl 4,-

* 1706, 18-6: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: doopgetuige bij de doop van Susanna, dr.v. Roelof Hoijer en Barber Swartwout;

* 1708, 25-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: doopgetuige bij de doop van Isaac, zn.v. Jan Wiel en Jantje Doorom.

* 1707, 1-3: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen [Nieuwe Kerk 47-376]: Jacob, zn.v. Isaac Wiel en Aplonia Swartwout, get Adam Beijveld en Gerbregh Stadlander.

* 1711, 19-1: Stadsarchief Amsterdam, NA nots Gerard van Esterwege [akte 107551]: Joris Mijné, steenhouwer op de Prinsengracht, Isaac Wiel, katoendrucker op de Prinsengracht, Jacobus van Steenholen, apotheker op de Utrechtse straat, de laatste twee als voogden over de kinderen van Andries Mijné, broer van Joris Mijné, beide zoons van wijlen Joris Mijné sr, in leven mr. steenhouwer. Mijné senior heeft in 1685 een hypotheek (kustingbrief) tegen fl 80,- per jaar, losbaar met fl 2000,-, afgesloten op twee erven op de Prinsengracht. Zij willen nu de steenhouwerij en steenslijperij op deze erven, tegenover de Amstelkerk, verkopen.

* 1713, 12-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven [Oude Kerk 1048-54] Apolonia Swartwout van de Prinsegraft, fl 8,-

* 1718, 24-8: Stadsarchief Amsterdam,notarieel, nots David Walschaert [invnr. x, fol. 115]: codicil Isaac Wiel: hij is ziek, maar bij zinnen, en bepaalt het volgende: hij wil dat zijn oudste zoon Isaac wil de fabriek van het katoendrukken voortzet op dezelfde wijze als hij zelf altijd deed, waarbij zijn tweede zoon Hendrik Wiel (thans 19 jaar) hem zal assisteren; maar in ruil daarvoor moet hij aan alle minderjarige kinderen fl 120,- per jaar uitkeren. De vier jongste, minderjarige kinderen, met namen Abraham, Geertruijd, Jacob en Catharina Wiel zullen het huis op de Prinsengracht met de drukkerij en erve, ontvangen ter waarde van fl 10.000,-, waar Isaac Wiel, of (indien Hendrik met hem in compagnieschap treedt) de twee oudste kinderen samen, mogen wonen tegen een huursom van fl 500,- per jaar. Hij benoemt tot executeurs: Joannes Stadlander, zijn zwager, en Jan van Limburg Pietersz, zijn goede bekende

* 1718, 29-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Oude Kerk 1048-64: Isaac Wiel over Amstelvest, fl 8,-;

* 1718, 29-9: Stadsarchief Amsterdam, WKbegraafregister: Isaac Wiel, Catoendrucker op de Prinsegraft over ’t Amstelveld – den 30 maart 1719 heeft Jan Statlander de voogt vertoont het testament van den overleeden, gepasseert voor den notaris David Walschaart en getuijgen op den 24 septemb 1718, waarbij de weeskamer is gesecludeert;

* 1732, 15-7: Stadsarchief Amsterdam, transportakten: Hendrik Stadlander en Jan Hakman, voogden over Geertruij Wiel, verder Abraham Wiel, Jacobus Wiel en Daniel van Utregt, de man van Catharina Wiel, de kinderen en mede-geinstitueerde erfgenamen van wijlen Izaak Wiel. Er is een dispositie voor nots. David Walschaert 24-11-1718 en een boedelscheiding dd 27-1-1723 notaris Cornelis Kenneweg [niet digitaal] waarin dit perceel aan deze kinderen werd toebedeeld. Ze hebben voor fl 10600,- het huis en erf genaamd de Zijwurm op de Prinsengracht over 't Amstelveld verkocht aan Dirk van der poort, mr. Timmerman, en Simon Crammen, mr. steenhouwer.

kind 4 Isack Wiel jr

* 1692, 5-11: Stadsarchief Amsterdam DTB dopen: Isack, get Jan Stadlander en Aplonia Caluwas

* 1730, 20-1: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven [Oude Kerk 1049-5], Isaac Wiel, mr. Katoendrukker, uijt het huijs van Barent Muijs in de Petanjedwarsstraat, graf Zuidzijde 411

* 1730, 6-2: Stadsarchief Amsterdam, NA nots. J. de Vicq [8327 akte 241089, nr 33]: Abraham Wiel te Lamuijden, nu in Amsterdam, broeder van wijlen Izaac Wiel, nu onlangs onder de Gerechte van Amstelland overleden en daarom mede ab intestato tot de nalatenschap gerechtigd, machtigt Daniel van Utrecht, de man van Catharina Wiel, de zus, om met hen en met de andere erfgenamen de boedel te aanvaarden onder benificie van inventaris

kind 10: Abraham Wiel

* 1703, 23-11: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Abraham, get. Roelof de Gooijer en Barber Swartwoijt

* 1724, 20-4: Stadsarchief Amsterdam DTB ondertrouw [562-198]: Abraham Wiel, van A., oud 22 jaar in de Haringpakkerij, ouders doot, geassist met sijn oom en voogt Jan Stadslander, met Geertje Jacobs van Heusden, van Lijmuijden, out 24 jaar, woont als voorn, haar vader Jacob Abrahams van Heusden tot Lijmuijden. (i.m.: sij vaders consent goet ingebragt; Acte verleent den 8 May 1724 om tot Lamuijden te trouwen) (w.g. Abraham Wiel, Geertje van Hiuhen)

kind 11: Catharina Wiel

* 1705, 31-12: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Catrina, get. Roelof Hoijer en Barbra Swartwout

* 1727, 11-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw [567-2]: Daniel van Uijtregt, van Londen, out 24 jaar in de Warmoestraat, sijn moeder Debora Kik niet present, met Catharina Wiel, van A, out 20 jaar, in de Haringpakkerij, haar oom & voogt Jan Stadlander niet present (i.m. Hij moeders consent & met een haar voogds consent goet ingebragt) (w.g.: Daniel van Utrecht, Catrina Wiel)

* 1731, 17-2: Stadsarchief Amsterdam, NA nots. H. de Wilde: testament. Ze herroepen eerdere testamenten en ook de strijdige passages uit de huwelijkse voorwaarden. De langstlevende is universeel erfgenaam, met de plicht eventuele kinderen uit het huwelijk op te voeden. Voor een eventueel hertrouwen zal tegenover twee betrouwbare mannen 'bewijs' voor het erfdeel van de kinderen moeten worden gedaan.

kind 13: Geertruijd Wiel

* 1709, 10-11: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen: Geertruijd, get. Jan Stadlander en Geertruijd Swartwout

* 1741, 17-11: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw: Jacob Veeckens van A, oud 26 jaar, op den Nieuwendijck, geasst met sijn vader ... Jan Veeckens, & Geertruij Wiel van A, out 31 jaar, woont als vooren, ouders doot geassist met haar neef Hendrik Stadlander (w.g. Jacob Veeckens en Geertruij Wiel)

openstaande vragen / discussie

Het graf Zuidzijde 411 in de Oude Kerk is een familiegraf waarin tal van kinderen worden begraven: zowel de kinderen van Isaac Wiel, van Daniel van Utrecht en van Jacob Wiel, maar ook, in 1726 al, een Hendrik Wiel