VIII-27 Broekhuis, Lambert
Lambert Broekhuis
ouders: [Andries Aerts en Henrickien Jans]
geboren: <Hattem?> ca 1699
gedoopt:
overleden:
begraven: Zwolle 3-2-1780
beroep: meestergrutter, steigermeester aan de Grote Aa te Zwolle,
woonplaats / adres: kleinburger te Zwolle op 27 augustus 1727. Zwolle (Korte Voorstraat, 1729, 1752, 1753)
relatie (1) trouwt Mastenbroek 13-8-1729
Aleida Tiggelaar
ouders:
geboren:
gedoopt:
overleden:
begraven: Zwolle 3-11-1730 (kraambed)
beroep:
woonplaats / adres:
relatie (2): Trouwt Hattem 25-11-1731
Geertruij van der Vaerst,
ouders: Lubbert van der Vaerst en Aleida van Oene
geboren:
gedoopt: Hattem 10-5-1705
overleden:
begraven: Zwolle 13-11-1736
beroep:
woonplaats / adres:
relatie (3): Trouwt Nijbroek 22-9-1754
Agnes Johanna Mörser (= Kwst VIII-28)
ouders: Anthon Frederick Mörser en Maria Hendricks van der Vaerst
geboren: Voorst in 1715
gedoopt:
overleden:
begraven: Zwolle (Grote kerk) 7-4-1788
beroep:
woonplaats / adres:
Kinderen uit deze huwelijken:
Hendrina Broekhuis, geboren:, gedoopt: Zwolle 22-10-1730
overleden:, begraven:
beroep:
woonplaats / adres: Zwolle (Korte Voorstraat, 1753)
relatie: ondertrouw Zwolle 28-4-1753, trouwt Zwolle 15-5-1753
Philippus van Gerner, geboren:, gedoopt:
overleden:, begraven:
beroep:
woonplaats / adres: Zwolle (Dieserpoort, 1753)
ouders:
(voor 1760 geen kinderen in Zwolle)Aleida Johanna Broekhuis, geboren:, gedoopt: Zwolle 21-11-1732
overleden:, begraven:
beroep:
woonplaats / adres: Zwolle (Korte Voorstraat, 1752)
relatie: ondertrouw Zwolle 4-11-1752, trouwt Groenlo 24-11-1752
Hendrik Carel Claas Morser, geboren:, gedoopt: Voorst 24-2-1726
overleden:, begraven:
beroep:
woonplaats / adres: Groenlo (Grol), 1752, '72
ouders: A.F. Mörser, oud-predikant van Voorst, en Maria Hendricks van der Vaerst
(voor 1760 geen kinderen te Zwolle)Anthon Fredrick Mörser, geboren:
overleden:, begraven: Groenlo 22-8-1772
Andries Broekhuis, geboren:, gedoopt: Zwolle 16-9-1734
overleden: na 1753, begraven:
beroep:
woonplaats / adres:
relatie:Johanna Broekhuis, geboren:, gedoopt: Zwolle 29-10-1736
overleden: na 1753, begraven:
beroep:
woonplaats / adres:
relatie:Maria Hendrika Broekhuys, 1755-1818, X 1782 Lambert Voorhorst, VOLGT Kwst VII-14
biografische aantekeningen
Agnes Johanna Mörser is de nicht van Geertruij van de Vaerst, de tweede vrouw van Lambert (Haar moeder Maria was de zus van Lubbertus, de vader van Geertruij) en de oudere zus van Hendrik Carel Claas Mörser, schoonzoon van Lambert. Uit de data komt een mooi verhaal naar boven. Lambert, rond de 55 jaar en al 18 jaar weduwnaar, van twee vrouwen die in het kraambed gestorven zijn, ontmoet op de bruiloft van zijn dochter in Groenlo, in 1752, de oudere zus van zijn schoonzoon, die hij nog van vroeger kent als de nicht van zijn tweede vrouw. Zij is al een eind in de 30, woont bij haar broer, die predikant is in Nijbroek, en kan of wil maar niet aan de man komen. Er ontstaat misschien een romance, misschien wordt er een verstandshuwelijk gearrangeerd. Maar binnen twee jaar zijn ze getrouwd en Agnes krijgt op haar 40e zowaar nog een dochter: Maria Hendrika.
bronnen
* 1705, 10-5: familysearch, doopboek Hattem: Geertruid. ouders: Lubbertus van der Vaerst en Aleida van Oen
* 1715: familysearch: ik vind haar (Agnes Johanna Mörser) doop niet. Dat is merkwaardig, gezien de volgende aantekening in het doopboek van Voorst: "gedoopte kinderen tot Voorst geduirende de bedieninge van Anthon Frederyk Morser, beroepen in 1715 den 29 April als adjunct in plaats van de Heer Bernardus Umbgreve, die gestorven is den 11 december 1716." De voorlaatste doop was op 2 april 1714. Dan volgt de tekst: "Tot dusver heeft de Koaster de namen van de gedoopte kinderen ingebragt, en begint eerst met den 11 september 1715". Die aantekening klopt niet, want er zijn ook doopaantekeningen uit maart t/m juni. Op 21 mei 1716 staat: Mijn eijgen dogter op Hemelvaartdag gedoopt, genaamt Anna Maria Margrita. Daaruit maak ik op dat ófwel Agnes Johanna Mörser in Voorst gedoopt is in de periode dat er geen aantekening werd gehouden (maar dat vind ik niet waarschijnlijk: de vader had met terugwerkende kracht vast zijn eigen kind alsnog aangetekend), of zij is geboren en gedoopt in de vorige woonplaats/standplaats van Anthon Frederik Mörser.
Dat blijkt echter onjuist. Ik vind via archieven.nl de inschrijving van D. Anthon Friderik Mörser in de lijst met lidmaten te Voorst uit 1707. Voordat hij adjunct predikant werd, woonde hij er kennelijk al.
* 1727, 27-8: Lambert Broekhuys, gereformeerd grutter, verwerft het kleine burgerrecht van Zwolle voor 140 gulden (et solvit f35).
* 1729, 23-7: (FamilySearch Trouwboek Hattem): Lambert Broekhuys, j.m., van Zwolle, en Aleijde Tichelers laest gewoond hebbende te Hattem. Attestatie gegeven na Zwolle den 13 augustij
* 1729, 14-8: (VpnD) Trouwboek Zwolle: Lambert Broekhuis j.m. en Alijda Tiggelaar j.d. bijde in de Korte Voorstraat. Sijn getuijge de vader. Haar getuijge de moeder; van de Bruijt moet Attestasi inkoomen dat de proclam: tot Hattem mede gegaan sijn. Is getoont. Attestatie bekomen om tot Mastebroek te trouwen den 13 aug: 1729.
* 1731, 10-11: (FamilySearch, trouwboek Hattem): Lambert Broekhuis wedr. van Aleida Tichelaers te Zwoll, en Geertruij van der Vaerst, j.d. te Hattem. getrouwd den 25 novemb.
* 1731, 10-12: (VpnD) Trouwboek Zwolle: Lambert Broekhuis wed. van Aleida Tichelers alhier en Geertruij vander Vaerst j.d. te Hattem. Hij moet erfuijting doen. Is getoont. De proclamatien gaan mede te Hattem, alwaar deselve ook sijn ingeschreven. 1731 den 25 Nov: att. afgegeven om tot Hattem te trouwen.
* 1748: [Volkstelling 1748] Lambert Broekhuys woont in Zwolle in de Voorstraat nr. 315, zonder vrouw, met 4 kinderen boven de 10 jaar en met een knecht .
* 1753, 31-8: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2127 testamenten, scan 12, p.21]: Testament. Lambert Broekhuis, zijnde gezond van lichaam en des verstandes, verklaart, om alles dispuut te voorkomen tussen zijn kinderen, verwekt uit zijn eerste en tweede huwelijk, om nu een testament te maken. Omdat hij zijn tweede huwelijk met Geertruid van der Vaarst is ingegaan zonder huwelijkse voorwaarden op te richten, zouden zijn kinderen uit dat huwelijk (genaamd Aleida, Andries en Janna Broekhuijs) de helft van de gehele boedel ontvangen, waardoor de dochter uit het eerste huwelijk met Aleijda Tiggelaars, genaamd Hendrina Broekhuijs, ernstig worden benadeeld. Indien de drie nakinderen inderdaad de halfscheid zouden opeisen, dan verklaart Lambert dat de andere helft van de nalatenschap geheel naar dochter Hendrina gaat. Maar als ze afzien van het opeisen van hun halfscheid, dat zullen ze alle vier een even groot deel van de erfenis krijgen. Wel krijgen de drie nakinderen dan een vooruitbetaald legaat van fl 100,- (tegen 3% rente) totdat ze volwassen zijn: het is het bedrag dat Geertruij van der Vaarst ten huwelijk heeft ingebracht (fl 300,-), en dochter Aleijda Broekhuis heeft bij haar huwelijk met Hendrik Carel Morser helemaal geen bruidschat meegekregen.
* 1754, 31-8: (vpnd: DTB Zwolle ondertrouw): 31 augusti. Lambert Broekhuis wed: met Agnita Morser wed j.d. van Anton Frederik Mons te Nieubroek. Den 16 September 1754 attestatie verleent om te Nieubroek te mogen trouwen.
* 1754, 29-8: GeldersArchief, DTB Nijbroek: "Op den 29 aug ingeschreven: Lambertus Broekhuis, wedr. van wijlen Geertruij van der Vaest, wonagtig in Zwolle met Agnita Mörser, j.d. van wijlen Anton Fredrik Mörser, wonagtig in 't Nieubroek. Getrouwt op den 22 Septemb, na ingebragte attestatien, getekend door Ds....
* 1757, 4-8: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2127 testamenten, scan 64, p.125]: Lambert Broekhuijs, met ons gaande en staande, verklaart te hebben gerevoceerd en gecasseerd het testament opgesteld voor de schepenen op 31 augustus 1753, niet willende dat dat testament nog enige kracht heeft.
* 1759: Civiel proces in Hattem (nr. 90.1), wellicht in verband met de dood van burgemeester Lubbert van der Vaerst, vader van Lamberts tweede vrouw Geertruij.
kind 1:
* 1730, 22-10: vpnd transcripties dopen Zwolle: ouders Lambert Broekhuys en Aleyda Tiggelaars
* 1753, 28-4: vpnd DTB transcriptie huwelijken Zwolle: Philippus van Gerner j.m. aan de Dieserpoort; Hendrina Broekhuijs, j.d. in de Korte Voorstraat. Z.G. Lambert Broekhuijs; H.G. de huijsvrouw van Hendrik ter Stegen; de bruidegom moet ouwders consent tonen. Ouders Consent is gebleken.
kind 2:
* 1732, 21-11: vpnd transcripties dopen Zwolle: ouders Lambert Broekhuijs en Geertruijd van der Vaarst
* 1752, 4-11: vpnd DTB Zwolle ondertrouw: “Hendrik Carel Claas Morser, j.m. te Grol, met Alijda Broekhuijs, j.d. in de korte Voorstraat, H.G. haar vader. De geboden moeten mede te Grol gaan. 1752 den 24 novem. att afgegeven om tot Grol te trouwen"
* 1752, 26-11: Oudheidkundige Kring Voorst, transcriptie trouwboek Nijbroek: Getroud: Henrik Caerel Klaes Mörser j.m. zoon v.w. A.F. Mörser in zijn eerwaarde leven predikant te Voorst, woonende te Groenloo met Aleida Broekhuis j.d. van Lambert Broekhuis wonende te Zwol. Na ingebragt attest van Groenloo, geteekend door J. Mörser predikant aldaar; van Zwol getekend door W. van Zutphen, predikant aldaar.
kind 3:
* 1734, 16-9 : vpnd transcripties dopen Zwolle: ouders Lambert Broekhuijs en Geertruijt van der Vaarst
kind 4:
* 1736, 29-10: vpnd transcripties dopen Zwolle: ouders Lambert Broekhuijs en Geertruijt van der Vaarst
openstaande vragen / discussie
Waarom neemt Lambert de naam Broekhuis aan? Wellicht woont hij in het (Olde- of Hattermer-) broekhuis? Overigens is er nog helemaal geen filiatie aangetoond met zijn vermeende vader Dries Aerts.
Ik heb er grote twijfels over of hij inderdaad zoon is van Dries Aerts. Er is al vroeg in de achttiende eeuw (in elk geval) een vrij omvangrijke familie Broekhuis in Zwolle aantoonbaar. Waarom zou Lambert daar niet toe behoren?
* 1739, 30-12: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2126 testamenten, scan 48]: Hendrik ter Stegen, onpasselijk, X Hendrikjen Broekhuis – mutueel testament.
* 1751, 13-9: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2126 testamenten, scan 256]: Hendrik ter Stege, grutter, en Hendrikjen Broekhuis, ziek te bedde, - hij legateert aan zijn twee zussen en halfbroer, zij aan de kinderen van haar zuster Janna Broekhuis X Willem Horst en van haar broer Willem Broekhuis, met uitkering van legaten aan de kinderen van haar beide broeders Lambert en Hendrik Broekhuis elk fl 100,-
* 1755, 24-12: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2127 testamenten, scan 44, p.85]: Testament.Hendrik ter Stege, grutter te Zwolle en zijn vrouw Hendrikjen Broekhuis. Zij benoemen elkaar over en weer tot erfgenaam, maar mocht het huwelijk kinderloos blijven dan valt zijn erfdeel op zijn familieleden (genoemd) en haar erfdeel op: haar broeder Lambert, Jan en Hendrik en haar zuster Janna Broekhuis, getrouwd aan Willem Horst. Ook krijgt Bartha Broekhuis, dochter van Willem Broekhuis, nog iets.
* 1761, 18-6: HCO, 0700 Stadsbestuur Zwolle, [2150 besloten testamenten, scan 4, p.4]: de couverte van het besloten testament (dd. 29-12-1758) van nu wijlen Hendrik Broekhuis en zijn vrouw Hendrica Lubberts is geopend ter presentie van haar schoonbroer Lambert Broekhuis en haar zwager Hendrik ter Stege. (het hele testament is er ook opgenomen)
* 1765, 28-3: register van besloten testamenten Zwolle: Mr. grutter Hendrik ter Stege en zijn vrouw Hendrikje Broekhuis
Ik ben een beetje verder gaan zoeken op bovenstaande personen en tref via www.veluwsegeslachten.nl een transcriptie van het doopboek van Heerde. Daarin komt voor Willem Lammers Horst X Janna Driessen Broekhuis/ook Janna Dries genoemd, en hun kinderen tussen 1740 en 1757.
Ik heb in het doopregister van Hattem alle kinderen opgespoord van Dries Aerts. Die is twee maal getrouwd: eerst met Henrikjen Jans (of Gerrits), in 1705 met Berta/Betje Lubberts. Hun kinderen heten (1e huwelijk) Jan en Henrik; en (2e huwelijk) Willem, Henrikjen, Henricus, Janna. De doop van Lambert vind ik niet, maar de rest van de kinderen komen volkomen overeen met Lamberts broers en zusters als in de Zwolse aktes genoemd. Daarom is de filiatie aan Dries Aerts toch wel heel waarschijnlijk.