PARENTEEL TEN CATE IV.ay Eveline Bussemaker

biografische aantekeningen

In Memoriam (bron: geheugenvannederland.nl): Dr. H. IJssel de Schepper. In Memoriam. DOOR S. BOTTENHEIM. Tengevolge van een droevig ongeluk, waarvan hij helaas het slachtoffer werd, overleed den 16en Maart jl. te Driebergen Dr: H. IJssel de Schepper, directeur der Koninklijke, Stearine-kaarsenfabriek „Gouda". Wie het voorrecht gehad heeft een enkele maal met dezen hoogst welwillenden en beminnelijken man, die een zeldzamen eenvoud aan groote bescheidenheid paarde, in aanraking te komen, zal tevens de herinnering be-houden aan eene waarlijk energieke persoonlijkheid,.welke tot den meerderen luister onzer nationale industrie niet weinig heeft bijgedragen. De grootindustrie heeft in ons vaderland een goeden klank. In verschillende deelen van het land zijn ondernemingen gevestigd, wier roep tot ver over de grenzen is doorgedrongen. Daar is geen bescherming van die industrie noodig geweest; integendeel, de meesten onzer grootindustrieelen hebben zich te allen tijde warme voorstanders van het vrijhandelstel verklaard en geheel op eigen kracht gebouwd. Zij zijn gekomen waar zij wezen wilden, en dat nogtans zonder de door velen (let wel meest niet-industrieelen) begeerde beschermende rechten. Tot onze zeer bekende grootindustrie behoort ongetwijfeld de koninklijke stearinekaarsenfabriek „Gouda". Bijna dertig jaren heeft de overledene aan haar hoofd gestaan en rusteloos gearbeid tot haren bloei. De Gouda kaarsen zijn wereldvermaard en hoewel natuurlijk de verlichtingstechniek door het gas en niet het minst door de electriciteit er zeer op vooruitgegaan is, blijven de kaarsen nog steeds een belangrijk aandeel vormen in de verlichtingsmiddelen. Ruim 600 personen vinden in de Goudsche fabriek hun middel van bestaan en de onderneming zelve is blijkens de door haar uitgekeerde dividenden steeds eene zeer winstgevende geweest. Gelijk van zelf spreekt, is de fabriek met de eischen des tijds medegegaan; zoo werd eene pittenvlechterij onder het directeurschap van dr. IJssel de Schepper ingericht; voorts werd de productie van de glycerine, die een der bijvoortbrengselen der fabrikatie is, in hoge mate verbeterd. Ook de export van blokken stearine, ter afwerking in het buitenland, vooral naar die landen, welke afgewerkte producten met een hoog invoerrecht belasten, werd door hem bevorderd. Zonder nu eene volledige levensbeschrijving te willen geven, moeten wij echter vermelden, dat de heer IJssel de Schepper, geboren in 1844, na zijne promotie aan de Göttinger Universiteit op 24 Juli 1865, in 1866 tegelijkertijd tot leeraar in de scheikunde te 's Gravenhage en te Deventer aan de pas opgerichte Hoogere Burgerscholen benoemd was. Hij koos Deventer, doch reeds na vijf jaren zeide hij het leeraarsambt vaarwel, om zich geheel aan de practische techniek te kunnen wijden. Hij werd in 1871 verbonden aan de palmitinefabriek aan den Haarlemmerweg te Amsterdam, was getuige van alle ellende, welke deze fabriek in dat jaar en het daarop volgende doormaakte en leerde zoodoende ook de kwade kansen eener industrie kennen. Liquidatie der onderneming dwong den heer IJssel de Schepper iets anders te zoeken. Hij vond een nieuwen werkkring in de „Goudsche Siroopfabriek", totdat hij op 1 Juli 1880 als opvolger van den heer Van Iterson tot directeur van de groote kaarsenfabriek benoemd werd. Maar niet alleen als leider in zijn eigen onderneming heeft hij uitgeblonken; ook waar het gold de belangen van anderen te behartigen, vond men in hem steeds een warm voorstander en medestrijder. Zoo kozen de burgers van Gouda hem tot lid van den Raad en van de Kamer van Koophandel. Zoo werd hij lid van het Hoofdbestuur van de Maatschappij van Nijverheid. Zoo behoorde hij mede tot de enthousiaste leden der Vereeniging van Nederlandsche Werkgevers, die machtige vereeniging, die haar ontstaan te danken heeft aan de noodzakelijkheid om waar en wanneer het moet in de bres te springen tegen ziekelijke en te ver gedreven sociale eischen, die vereeniging, die zich ten doel gesteld heeft al zulke gegevens te doen verzamelen, als noodig zijn voor de kennis en waardeering van bestaande wetten, algemeene maatregelen van bestuur, wettelijke verordeningen en eventueele ontwerpen, betrekkelijk aangelegenheden van socialen en economischen aard, voor zoover deze wetten en ontwerpen geacht kunnen worden van invloed te zijn op de belangen der nijverheid, zomede haar oordeel over bovengenoemde aangelegenheden en haar wettelijke regeling, op de kennisneming dezer gegevens gegrond, te doen kennen aan die colleges, welke met de vaststelling en uitvoering dier wetten en verordeningen zijn belast; die vereeniging, die zich met beslistheid op het standpunt plaatst, dat de nijverheid zich dan alleen volkomen kan ontwikkelen, als haar de daartoe onmisbare vrijheid van beweging wordt gelaten, het beginsel van den vrijen handel wordt gehandhaafd, en bij het maken van sociale wetten het beginsel voorzit, dat het particulier initiatief moet worden gesteund en ontwikkeld en dat ernstig rekening moet worden gehouden met de finantieele draagkracht der nijverheid; voorts dat door het vasthouden aan die begingselen ook de belangen der werklieden meest gebaat worden. Een merkwaardig suggestieve kracht ging in de vergaderingen der vereeniging van hem uit; zijne redevoeringen over een of ander onderwerp muntten uit door den keurigen vorm, waarin zij werden uitgesproken; de helderheid van zijn betoog boeide voortdurend. De leden der vereeniging wisten hem dan ook wel te waardeeren en gaven daarvan blijk dor hem in het Bestuur te kiezen; in het jaar 1905 werd hij haar voorzitter en in die hoedanigheid was hij de eerste onder-teekenaar van het bekende vertoog der vereeniging, aan de Tweede Kamer naar aanleiding van het ontwerp-Tarief wet-Harte. Toen op 30 Augustus van datzelfde jaar de leden na afloop van de jaarlijksche vergadering aan den gemeenschappelijken disch te Gouda vereenigd zaten en daar het Koninklijk Besluit bekend werd gemaakt, dat Dr. IJssel de Schepper door Hare Majesteit de Koningin benoemd was tot Ridder in de Orde van den Nederlandschen Leeuw (de Oranje Nassau-orde was hem acht jaren te voren bij gelegenheid van een bezoek der beide Koninginnen aan

het Gouda geschonken) straalde in deze welverdiende onderscheiding aan de persoon, de luister op de gansche Nederlandsche Groot-industrie af. Helaas moest deze vriendelijke man, die in ieder opzicht nog zoo jeugdig was, door het noodlot getroffen worden; gelukkig werd hem echter een langdurig lijden bespaard. Al zullen wij hem niet meer terugzien, toch zal zijn beeld voortdurend in onze herinnering achterblijven. AMSTERDAM, Maart 1909.

bronnen

openstaande vragen / discussie