H letra

Euskal Gramatika Osoa, Ilari eta Entzi Zubiri (86-89. orr.) 

H letra daramate...

  • Bokalez hasten diren zenbakiek h dute hasieran: hamar, hogei, hamahiru, hiru...
    Salbuespena: ehun.
  • Erakusleek h dute hasieran: hau, hori, hura, hauekin, horiengana, horixe...
    Salbuespena: haiek erakuslearen indargarriak (eurek, eurei, eurentzat...).
  • Aditzetan, hi pertsonari dagozkion formetan: hator, henbilen, haiz...
  • Banakako hitzak:
    • Hitz hasieran: hitz, hitzarmen, hotz, hasi, hobari, herri, hartu, hartzekodun, harpidetu, heldu, helbide, helburu, huts... (baina arrisku...).
    • Bokalen artean eta diptongo eta bokal artean: ohitura, ehun, oihal, aho, lehiaketa, leiho, oihartzun, ohiko, ohar, ahal, aholkularitza, bahitu, bihurtu, behe... (baina goi, ziur, ziurtagiri,...). 

 

H letra galduko dute...

  • Kontsonante ostean EZ da sekula "H" letra idatziko. Honako grafiak, beraz, okerrak dira: *hilhotz, *zuthabe, *hilherri... Hala ere, salbuespen gisa, zenbait izen berezitan eta mailegu berrietan ager daiteke: Atharratze, Ainhoa, anhidrido, inhalatu, inhibitu...
  • Oro har, hitz elkartuek "H"a gordetzen dute. Adibidez: hilerri, hilobi... Hala ere, hegoaldeko hitzak direnean eta usadioan "H" gabe erabili badira, "H" gabe jaso dira batuan. Adibidez: ilargi (hil+argi), urteurren (urte+hurren), ertzain (herri+zain)... Hau dela eta, zerrendan "H"a galdu duten hitzak jaso dira.

Jarraian eskaintzen den zerrenda alfabetikoki ordenatuta aurkezten da, baina "H" letra kontuan hartu gabe, zalantzazko hitzen bilaketa errazteko. Zerrendan, "H"rik izan ez arren, nahasbide izaten diren zenbait hitz ere jaso dira. Ohiko akatsak ikusi nahi izanez gero, egin klik hemen.

ahabi (fruituta)

harresi

eri

hodi

ahago (belarra)

harri

herio

ohe

ahaide

harritu

heriotza

hogei

ahaire (doinua)

harro

herra (gorrotoa)

ohi

ahal

harrobi

herratu (bidea galdu)

oihal

ahalegin

hartu

herren

oihan

ahalik eta

hartz

errenkada

oihartzun

ahalke

haserre

herrestatu

oinarri

ahalmen

haserretu

herri

ohitu

ahamen

hasi

erronka (desafioa)

ohitura

ahantzi

hasiera

herronka (maila)

oihu

ahari (ardiaren arra)

aska

hertsi

onartu

aharrausi

hasperen

ertzain

hondamendi

ahate (hegaztia)

hastapen

hesi

hondar

haatik

astelehen

heste

ondare

ahaztu

hats (arnasa)

estu

hondartza

habaila

hatz (atzamarra)

ehun

hondatu

abaildu

atzamar

heze

onddo (perretxikoa)

habe

atzapar

hezi

ondo

habia

atzazal

hezur

hondo (behealdea)

abil (trebe)

atzeman

gehiago

ontza (neurria)

habil (ibili)

hau

gehiegi

hontza (hegaztia)

adin

hauen (erakuslea)

gehien

ohol

adina

auhen (atsekabearen adierazpena)

gehitu

ola

aditu

aukera

gihar

ohore

ageri

aukeratu

hi

hor

hagin

ahul

ihar

horail

agiri

ahuntz

ihardetsi

orbel

hagitz

ahur (eskuaren barnealdea)

iaz

horditu

ai! (harridura)

haur (ume)

ibai

hori

ahi (esne-orea)

hausnartu

ihes egin

horma

aihen (landarea)

hauspo

ihesi

hornitu

aienatu (uxatu)

hautatu

ihi (belarra)

horrela

hain

hauts

hil

orri

hainbat

hautsi

hilabete

orrialde

hainbeste

auzi

ilargi

ortu

aintza

auzo

hilarri

hortz

aintzakotzat

azaro

ildo

ospatu

aintzat

hazi

hildura

ospe

aihotz

hazka egin

ile

ospel

aire (arnastekoa)

azkazal

hileko

ospitale

ahitu

azkura

hilerri

ostatu

haitz

azpil

hilobi

hosto

haitzulo

aztarna

iltze (punta)

ostu

aitzin

aztura (ohitura)

inauteri

hotel

aitzur

bahe

hiri

hots

haize

bahi

irin

hots egin

aizkora

bahitu

hiru

otsein (morroi)

ahizpa

behar

hirurehun

hotz

aizto

behatu

hirurogei

ozta-ozta

aizturrak (artazi handiak)

behatz

historia

saguzar

al (galde-partikula)

behe

istorio (kontakizun)

saihestu

ala (edo)

behi

hits (tristea)

saihets

hala(honela, horrela)

behiala

itxi

sehaska

alabaina

behin

hitz

sehi (neskame)

halaber

behintzat

hizkuntza

seiehun

altxa (jaiki)

behor

jardun

suhar (izaera gartsukoa)

haltz (zuhaitza

berehala

lahar (sasia)

suhi

hamahiru

berrehun

lar (gehiegi)

txahal

hamar

bihar

laurehun

uharte

han

biharamun

laurogei

uhin

handi

bihi

lehen

ukitu

hanka

bihotz

lehendakari

umil

hanpatu

bihurri

lehenengo

umore

antsi

bihurtu

lehertu

hunkitu

antzeman

bizpahiru

lehia

huntz

aho

bostehun

leihatila

uholde

aholkatu

deiadar

lehiatu

ur (edatekoa)

aholku

dohain

leiho

hur (fruitua)

ahots (boza)

hebaindu

lehoi

hura

ahotz (lastoa)

hedatu

lehor

hurbil

ar (≠ eme)

hede

leun

hurren

har (intsektu)

hegal

liho

urrun

hara (hona)

hegan

lohi

urteurren

haragi

hegats

mahai

hustu

aran (fruta)

hegaz

mahats

huts

haran (ibarra)

hegazkin

mauka

xahu

harantz (norantz)

hegazti

mea

xehatu

arantza (landareen ziria)

hegi (ertza)

mehatxatu

xehe

arazo

egia (≠ gezurra)

mehatxu

zahagi

arbel

hego

mehar

zahar

area (superfiziea)

hein

mehe

zahartu

harea (hondarra)

ehiza

mihi

zahato

hargatik

heldu

mihise

zehar

ari (jardun)

hemen

mihura

zehar-galdera

hari (jostekoa)

hemeretzi

nahasi

zeharkatu

harik eta

eho

nahastu

zeharo

haritz

ehortzi

nahi

zehatz

harkaitz

herabe

nahiz

zehaztu

aro (garaia)

herabeti

nehor

zio (arrazoia)

haro (ahots-zarata)

erail

ohar

zio (gantza)

arotz

erbeste

ohartu

ziur

harpa

herdoil

hobe

zohi

arra (ahurra)

herdoildu

hoben (bekatu)

zuhaitz

arrabio (animalia)

heren

hobi

zuhur

harrapatu

herenegun

hodei

 

Maite Goñi (euskaljakintza)