Κλασική Εξαρτημένη μάθηση
Ο όρος “κλασική εξαρτημένη μάθηση” αναφέρεται σε μια διαδικασία μάθησης που μελέτησε και τόνισε ιδιαίτερα ο Pavlov, στην οποία ένα έως κάποια στιγμή ουδέτερο ερέθισμα αποκτά την ικανότητα να προκαλεί μιαν αντίδραση λόγω της σύνδεσης του με ένα ερέθισμα που αυτομάτως παράγει την ίδια ή κάποια παρόμοια αντίδραση.
Το πιο κλασικό παράδειγμα εξαρτημένης μάθησης είναι ένα από τα πειράματα που έκανε ο ίδιος ο Pavlov. Σε αυτό το πείραμα έδειχναν ένα πιάτο φαγητό σε έναν πεινασμένο σκύλο, κάτι το οποίο είχε φυσικά ως συνέπεια να τρέξουν τα σάλια του. Στο επόμενο στάδιο, πριν παρουσιαστεί το φαγητό και αρχίσει η έκκριση σάλιου, χτυπούσαν ένα καμπανάκι. Σε βάθος χρόνου, ο σκύλος συνέδεσε τον ήχο από το καμπανάκι με την παροχή φαγητού, οπότε μετά από αρκετές επαναλήψεις ο ήχος από το καμπανάκι ήταν αρκετός για να ξεκινήσει η έκκριση σάλιου. Βλέπουμε δηλαδή πως ένα αρχικά ουδέτερο ερέθισμα (ήχος) καταφέρνει να προκαλεί την ίδια αντίδραση με ένα μη ουδέτερο ερέθισμα (η θέα του φαγητού).
Σε αυτή τη βασική αρχή βασίζεται το σύνολο της εκπαίδευσης ζώων, κατοικιδίων και μη.
Η βασική ιδέα του μαθησιακού αυτού προτύπου υποκρύπτεται στην υπόθεση ότι η μάθηση δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά σύνδεση μίας ορισμένης συμπεριφοράς (αντίδρασης) με ένα περιστασιακό δεδομένο (ερέθισμα).
Από το γνωστό πείραμα, που ήρθε να επιβεβαιώσει κάποιες τυχαίες παρατηρήσεις, προέκυψε το "σχήμα" της εξαρτημένης μάθησης, ως το γεγονός εκείνο κατά το οποίο ένα ουδέτερο και εξαρτημένο ερέθισμα, όταν συνδεθεί με χρονική συνάφεια και με τον κατάλληλο τρόπο με ένα ανεξάρτητο και φυσικό ερέθισμα, προκαλεί την ίδια με αυτό αντίδραση. Λόγω αυτής της υποκατάστασης του φυσικού ερεθίσματος από κάποιο εξαρτημένο ("τεχνητό") ερέθισμα, το είδος αυτό μάθησης ονομάζεται και "μάθηση με υποκατάσταση".
Στην Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση, κρίσιμος παράγοντας ώστε να συντελεστεί, είναι η χρονική συνάφεια του ανεξάρτητου και του εξαρτημένου ερεθίσματος. Οι όροι και οι αρχές της είναι:
1. Το εξαρτημένο ερέθισμα να είναι έντονο και ευδιάκριτο
2. Να είναι πολύ κοντά χρονικά το εξαρτημένο με το ανεξάρτητο ερέθισμα (χρονική συνάφεια)
3. Η αρχή της ενδυνάμωσης, σύμφωνα με την οποία, η νέα σύνδεση ενισχύεται με την επανάληψη της παρουσίασης των δύο ερεθισμάτων και μάλιστα πολλές φορές
4. Η αρχή της απόσβεσης, σύμφωνα με την οποία η μάθηση "χάνεται" και μια συμπεριφορά παύει να συνδέεται με ένα εξαρτημένο ερέθισμα αν δε λάβουν χώρα επαναλήψεις ή αν το εξαρτημένο ερέθισμα είναι δυσάρεστο, όπως έδειξε με τα πειράματά του ο John B. Watson, θεωρούμενος "πατέρας του συμπεριφορισμού".
Γενικά, η Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση έρχεται να "εξηγήσει" απλές μορφές μάθησης, έχοντας περισσότερο σημασία στην εκμάθηση ή απομάθηση συναισθηματικών και παρωθητικών μορφών συμπεριφοράς.Σήμερα το πρότυπο αυτό έχει διευρυνθεί περιλαμβάνοντας στον όρο "ερέθισμα" και ερεθίσματα γνωστικής υφής όπως συμβολικές - μνημονικές αναπαραστάσεις και στον όρο "αντίδραση" και εσωτερικά βιώματα που επηρεάζουν το συναισθηματικό κόσμο. (Μπασέτας 2002, σελ. 73-82)