Sưu tầm & thực hiện : NGV

Vũ Anh Khanh tên thật là Võ Văn Khanh (1926-1956); là nhà thơ, nhà văn Việt Nam thời kháng Pháp. Vũ Văn Khanh sinh tại Mũi Né (trước thuộc quận Hải Long, nay thuộc thành phố Phan Thiết), tỉnh Bình Thuận.

Không rõ thân thế, chỉ biết trước năm 1945, ông vào ở Sài Gòn và làm báo, viết văn. Sau ngày Toàn quốc kháng chiến (19 tháng 12 năm 1946), ông cùng hoạt động với Lý Văn Sâm, Dương Tử Giang, Thẩm Thệ Hà...trong nhóm văn học yêu nước ở Sài Gòn.

Năm 1950, bị nhà cầm quyền Sài Gòn lùng bắt, ông và một bạn bè trốn thoát ra chiến khu. Năm 1954, ông tập kết ra miền Bắc, rồi mất tại Quảng Trị năm 1956, lúc mới 30 tuổi

Tha La Xóm Đạo Nhạc Sĩ Dzũng Chinh

* Tha La Xóm Đạo Hương Lan

* Tha La Xóm Đạo Phương Dung

Tha La Xóm Đạo

Đây Tha-La xóm đạo

Có trái ngọt cây lành

Tôi về thăm một dạo

Giữa mùa nắng vàng hanh

Ngậm ngùi Tha-La bảo

Đây rừng xanh rừng xanh

Bụi đùn quanh ngõ vắng

Khói đùn quanh nóc tranh

Gió đùn quanh mây trắng

Và lửa loạn xây thành...

***

Viễn khách ơi hãy dừng chân cho hỏi

Nắng hạ vàng ngàn hoa gạo rưng rưng

Đây Tha-La một xóm đạo ven rừng

Có trái ngọt cây lành im bóng lá

Con đường đỏ bụi phủ mờ gót lạ

Ngày êm êm lòng viễn khách bơ vơ

Về chi đây khách hỡi có ai chờ?

Ai đưa đón? - Xin thưa tôi lạc bước

Không là duyên không là bèo kiếp trước

Không có ai chờ đưa đón tôi đâu

Rồi quạnh hiu khách lặng lẽ cúi đầu

Tìm hoa rụng lạc loài trên vệ cỏ

Nghìn cánh hoa bay ngẩn ngơ trong gió

Gạo rưng rưng nghìn hoa máu rưng rưng

Nhìn hoa rơi lòng khách bỗng bâng khuâng

Tha-La hỏi khách buồn nơi đây vắng?

Không, tôi buồn vì mây trời đây trắng

Và khách buồn vì tiếng gió đang hờn?

Khách nhẹ cười nghe gió nổi từng cơn

Gió vun vút gió rợn rùng gió rít

***

Bỗng đâu đây vẳng véo von tiếng địch

Thôi hết rồi còn chi nữa Tha-La!

Bao người đi thề chẳng trở lại nhà

Nay đã chết giữa chiến trường ly loạn

Tiếng địch càng cao não nùng ai oán

Buồn trưa trưa lây lất buồn trưa trưa

Buồn xưa xưa ngây ngất buồn xưa xưa

Lòng viễn khách bỗng dưng tê tái lạnh

Khách rùng mình ngẩn ngơ người hiu quạnh

Thôi hết rồi còn chi nữa Tha-La!

Đây mênh mông xóm đạo với rừng già

Nắng lổ đổ rụng trên đầu viễn khách

Khách bước nhẹ theo con đường đỏ quạch

Gặp cụ già đang ngắm gió bâng khuâng

Đang đón mây xa khách bỗng ngại ngần

Kính thưa cụ vì sao Tha-La vắng?

Cụ ngạo nghễ cười rung rung râu trắng

Nhẹ bảo chàng em chẳng biết gì ư?

Bao năm qua khói loạn phủ mịt mù

Người nước Việt ra đi vì nước Việt

Tha-La vắng vì Tha-La đã biết

Thương giống nòi đau đất nước lầm than

***

Trời xa xanh mây trắng nghẹn ngàn hàng

Ngày hiu quạnh ờ... ơ... hơ... tiếng hát

Buồn như gió lượn dài đôi khúc nhạc

Tiếng hát rằng Tha-La hận quốc thù

Tha-La buồn tiếng kiếm

Não nùng chưa Tha-La nguyện hy sinh!

Ờ... ơ... hơ... có một đám chiên lành

Quỳ cạnh Chúa một chiều xưa lửa dậy

Quỳ cạnh chúa đám chiên lành run rẩy

Lạy đức Thánh Cha!

Lạy đức Thánh Mẹ!

Lạy đức Thánh Thần!

Chúng con xin về cõi tục để làm dân

Rồi cởi trả áo tu

Rồi xếp kinh cầu nguyện

Rồi nhẹ bước về trần

Viễn khách ơi! Viễn khách ơi!

Người hãy ngừng chân nghe Tha-La kể

Nhưng mà thôi khách nhé!

Đất đã chuyển rung lòng bao thế hệ

Trời Tha-La vần vũ đám mây tang

Vui gì đâu mà tâm sự?

Buồn làm chi cho bẽ bàng!

Ờ... ơ... hơ... Ờ... ơ... hơ... tiếng hát

Rung lành lạnh ngân trầm đôi khúc nhạc

Buồn tênh tênh não lòng lắm khách ơi

Tha-La thương người viễn khách quá đi thôi!

***

Khách ngoảnh mặt nghẹn ngào trông nắng đổ

Nghe gió thổi như trùng dương sóng vỗ

Lá rừng cao vàng rụng lá rừng bay

Giờ khách đi Tha-La nhắn câu này

Khi hết giặc khách hãy về thăm nhé!

Hãy về thăm xóm đạo

Có trái ngọt cây lành

Tha-La dâng ngàn hoa gạo

Và suối mát rừng xanh

Xem đám chiên hiền thương áo trắng

Nghe trời đổi gió nhớ quanh quanh...

Hận Tha La Nhạc sĩ Sơn Thảo

* Hận Tha La Mai Thiên Vân

* Hận Tha La Quang Lê

* Hận Tha La Thanh Tuyền

* Hận Tha La Tân Cổ - Thanh Thuý & Thành Được

Vũ Anh Khanh viết bài thơ Tha La xóm đạo vào năm 1950, sau ngày ông đến thăm Tha La. Đây là một xứ đạo Thiên Chúa đã có từ lâu đời, nay thuộc xã An Hòa, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh

Đây là xóm đạo được tổ chức khá ngăn nắp và qui củ, nhà cửa khang trang, quây quần chung quanh ngôi thánh đường. Trải qua bao thăng trầm của chiến tranh tàn phá, nhà thờ đã được trùng tu lại. Cho tới năm 1967 thì việc sửa sang được hoàn tất. Chánh toà nằm giữa với tường gạch bao quanh, với sân rộng lót đá, với trường học và nhiều cơ sở phụ thuộc. Ngôi Chánh toà đồ sộ có phần nguy nga, hai mái ngói xoải dài xuống thấp có sức chứa chừng 400 con người ngoan đạo trong các buổi hành lễ. Tượng Đức Mẹ trước mặt, và có một hang đá khổng lồ nằm bên hông, tháp chuông không cao nhưng có kiến trúc lạ mắt như cái lồng chim. Toàn bộ khu nhà thờ, nhìn chung, với lối kiến trúc đơn giản, không mang nặng nét cổ điển của Tây phương, nhưng lại được bao bọc xung quanh bằng những tàn cây cổ thụ cao to cho bóng mát, mang vẻ u hoài, thanh tịnh như một ngôi chuà cổ của một miền quê.

Tha La là một địa danh đẹp về thắng cảnh thiên nhiên và đẹp vì tình người qua bài thơ "Tha La xóm đạo" mà nhà thơ Vũ Anh Khanh có lần qua đây đã xúc cảm sáng tác.

Bài thơ là một câu chuyện kể về xóm đạo Tha La trong thời khói lửa chiến tranh. Lời thơ dung dị, gần gũi. Nhịp điệu của bài thơ nhẹ nhàng như lời tâm tình, đã lay động tâm hồn của biết bao người. "Tha La xóm đạo" đã được nhạc sĩ Dũng Chinh, cũng là người Phan Thiết, phổ nhạc vào năm 1964. Sau đó một năm, nhạc sĩ Sơn Thảo phổ thành bài hát mang tên "Hận Tha La", và cũng trong năm này nhạc sĩ Anh Tuyền phổ thành ca khúc mang tên "Vĩnh Biệt Tha La". Ngoài ra, soạn giả cải lương Viễn Châu cũng đã phỏng theo ý tưởng của Vũ Anh Khanh để viết ca khúc tân cổ giao duyên "Tha La xóm đạo".

Tha La xóm đạo thuộc huyện Trảng Bàng tỉnh Tây Ninh, cách Sài Gòn 55 km

Bài đọc thêm :

Tên Tha La phát nguyên từ tiếng Khmer là "Schla", đọc trại thành "Tha La" có nghĩa là trạm, trại .. Là vùng đất xưa nơi người Chân Lạp định cư. Vùng đất Tha La ngày xưa là rừng rậm hoang vu, đã được quan quân và con dân chúa Nguyễn đến khai phá và định cư từ hơn 200 năm trước. Đất Tây Ninh cũng có nhiều chỗ cùng mang tên Tha La như sông Tha La ở huyện Tân Châu. Hiện nay, "Tha La xóm đạo" thuộc xã An Hòa (Trãng Bàng).

Theo sách Tây Ninh Xưa và Nay của tác giả Huỳnh Minh, xuất bản năm 1972 thì vào cuối thời Minh Mạng, khoảng 1840, có một nhóm giáo dân độ vài chục gia đình được cha Cosimo Trí dìu dắt, chạy nạn tới khu rừng Tha La, khai quang lập ấp xây dựng cuộc sống, đồng thời cố gắng bảo tồn gốc đạo và niềm tin. Khắp vùng xã An Hoà xưa hầu như đều có dấu chân của con Chúa. Cha Cosimo Trí đã thắp một ngọn nến giữa rừng âm u, vừa khai hoang lập ấp vừa ẩn náu, vừa mưu sinh, vừa khai sáng nguồn suối tâm linh tươi mát cho các con chiên, để nó trôi chảy cho đến ngày hôm nay.

Sau năm 1863, khi Pháp chiếm 3 tỉnh miền Nam Nam kỳ thì hoàn cảnh thuận tiện hơn. Việc truyền đạo Chúa được nhà cầm quyền Pháp khuyến khích và giúp đỡ. Giáo dân gom tụ lại Tha La đông hơn và họ đạo Tha La được chính thức thành lập, trực thuộc Toà Thánh La Mã. Nhà thờ có nơi cố định, đầu tiên được xây cất, với vật liệu đơn sơ. Từ điểm nầy, các vị cha tiếp nối đi đến các địa phương khác để truyền đạo và lập thêm xứ đạo mới. Ngày nay ở Tây Ninh, đạo Công Giáo vẫn phát triển song hành với các tôn giáo khác. Đi đâu cũng thấy nhà thờ, ngay cả vùng thánh địa Cao Đài cũng có.

Vì nhờ sự cho phép của người Pháp họ đạo Tha La phát triển ngày càng mạnh mẽ và vững vàng. Vào đầu thế kỷ 20 nhà thờ được xây cất qui mô hơn. Tuy vậy người Công Giáo Tha La không quay lưng lại với dân tộc. Chúng ta không đủ tài liệu để biết Tha La có tham gia phong trào Cần Vương và Văn Thân chống Pháp hay không, nhưng chắc chắn vào mùa Thu năm 1945, thanh niên Tha La, nhất là thành phần trí thức đã tích cực tham gia phong trào kháng chiến ở đất Nam Kỳ. Và chính thời điểm nầy, nhà thơ Vũ Anh Khanh cũng gia nhập đi theo phong trào kháng chiến, ông đã làm bài thơ để đời, trong đó có những câu cho thấy rằng người Tha La đã đặt tình yêu quê hương tổ quốc lên trên hết.

Trở lại Trang Chính