Theo Baart (Amsterdam 1957) studied at the photography department of the Gerrit Rietveld Art school in Amsterdam. Questions of development reflect our culture in a way that is so visual that it can force itself upon a photographer. The permanent friction in Dutch culture between the urge to control the processes of change and the usually rather uncompromising or surprising practice has become his point of reference. He tries to make his work enter into dialogue with other disciplines, such as environmental planning.

From: Documentary Now! Contemporary strategies in photography, film and the visual arts (NAi publishers, 2005)

Publications:

• Hollandse Interieurs / Dutch Interiors (1993)
• Snelweg Highways in the Netherlands (1996) in collaboration with Cary Markerink (text Tracy Metz)
• Bouwlust, the urbanization of a polder (1999)
• Atlas of Change (2001) text Tracy Metz
• Territorium (2003)
• Periferie / Periphery (2003)
• achterland-voorland (2005)
• Nagele Revisited (2006) in collaboration with Cary Markerink (text Warna Oosterbaan)

Planning sketch by Gerrit Rietveld in M.R. Radermacher Schorer’s Album Amicorum

The development of the Noordoostpolder – the piece of land that had been reclaimed from the sea in 1942 – began in 1945. Several architects were asked to draft a design for the small town of Nagele. This sketch by Gerrit Rietveld in the Album Amicorum of René Radermacher Schorer was never carried out.

Theo Baart (1957)

Baarts foto's laten het Nederland van nu zien zoals wij dat allemaal kennen, maar zijn door hun schijnbaar achteloze alledaagsheid bijzonder confronterend. Baart houdt ons een spiegel voor. In het werk van de fotograaf Theo Baart staat veelal de verstedelijking van het platteland centraal.

Theo Baart verhuisde met zijn ouders naar Hoofddorp toen hij drie jaar was. Aan het eind van de middelbare school begon hij de veranderingen vast te leggen in deze plattelandsgemeente. Na de middelbare school verhuisde hij naar Amsterdam voor de studie fotografie aan de Rietveld Academie, die hij in 1982 afrondde. Ook tijdens zijn studie bleef hij de polder bezoeken en fotografeerde in twintig jaar de transformatie van een agrarisch gebied naar een nieuwe stad met grote bedrijfsterreinen verbonden met Schiphol. Deze foto's verschenen in zijn winnende boek 'BOUWLUST/ the urbanization of a polder' (1999) waarmee hij de FOTO KEES SCHERER PRIJS gewonnen heeft voor het beste fotoboek dat in 1999 en 2000 in Nederland is verschenen.

Het fotoboek omvat zwart-wit en full colour beelden, die hij van 1977 tot 1998 van de Haarlemmermeerpolder maakte en die de verstedelijking laten zien van deze polder die tot twintig jaar geleden nog bijna uitsluitend werd gebruikt voor de landbouw. Deze prijs is gewonnen door de Nederlandse fotograafTheo Baart die in 1999-2000 heeft geëxcelleerd als visueel auteur van een aan zijn werk gewijde boek "Bouwlust" the urbanization of a polder:

Hoofddorp is een vestigingsplaats van werkgevers en werknemers. Niets meer, niets minder. Zo dacht de vader van Theo Baart er ook over. Als onderwijzer vond hij er in 1960 emplooi, toen Theo nog een peuter was. Het gezin kwam terecht in een agraïsche gemeenschap met een kleine dorpskom in een typisch polderlandschap met kaarsrechte wegen, waarlangs bomen strak in het gelid. Schiphol was er al, maar lag buiten het gezichtsveld.

Op de foto's die Baart tussen 1977 en 1983 van Hoofddorp maakte toen hij op de Rietveldacademie zat, heeft hij die oude sfeer nog in beeld kunnen brengen. Prachtige, voor het merendeel zwartwit foto's van een nagenoeg leeg landschap, dat sinds de inpoldering van 1851 vrij ongeschonden is gebleven. Alles ademt de robuuste eenvoud van het Hollandse platteland - dat niet meer is.

Op de kleurenfoto's van Baart is weer een heel ander Hoofddorp te zien. In plaats van een rechte horizon zien we nu zandhopen tegen de achtergrond van net opgeleverde nieuwbouwwijken. De rioleringsbuizen liggen met hun buik in de modder. Andere foto's tonen truttige woonblokken met bomen aan palen, verkeersdrempels en wipkippen. De middenklasse bewoners staan even vertrouwd in deze suburbia als de boeren naast hun boerderijen. Het is hun biotoop waar ze innig mee vergroeid zijn.

Die boeren zijn er bijna niet meer en hebben dus ook de macht verloren. De nieuwe inwoners werken veelal op Schiphol of op de vele bedrijven in de omgeving. Goed betaalde middenklassers die overal vandaan komen en elk moment weer kunnen vertrekken naar de volgende vestigingsplaats. De Haarlemmermeer is 'de proeftuin van de Randstad' geworden.

Dat is inmiddels verleden tijd, want zoals Baart terecht constateert heeft Hoofddorp zichzelf gekloond in ontelbare uitbreidingswijken en Vinex-locaties. Het duurt niet lang meer of Hoofddorp gaat ten onder in een zee van andere Hoofddorpen. Wie eenmaal in die brei verzeild raakt, vindt de weg nooit meer terug. De heldere foto's van Baart tonen het nageslacht dat de plaats ooit heeft bestaan.

In al zijn projecten staat de inrichting van Nederland centraal. Eerdere projecten waren: 'HOLLANDSE INTERIEURS' (1994), een boek over de verscheidenheid van de Nederlandse woonkamer. 'SNELWEG' (1996) een fotoboek gemaakt samen met Cary Markerink over de bloedsomloop van Nederalnd: de snelweg. In 'ATLAS VAN VERANDERING' (2000) brengt Theo Baart, in alfabetische volgorde, het nieuwe Nederlandse landschap in beeld. Aan de hand van een lijst met termen uit de ruimtelijke ordening zoals compensatiegroen, corridor, ganzengedoogzone, grondgebonden woning, heeft hij een staalkaart van Nederland gemaakt. Zijn werk is zowel in Nederland als in Rusland, Manilla, Japan en Indonesie tentoongesteld. In 1996 werd door Theo Baart in samenwerking met Cary Markerink de stichting 'Ideas on Paper' opgericht om eigen fotografieprojecten te realiseren en uit te geven.

Fotograaf Theo Baart woonde ook zes jaar in de Bijlmer. Hij maakte van dichtbij de vernieuwing mee die de wijk moet verlossen van het problemen-stempel en legde dat vast in foto's en dagboekaantekeningen.