บ้านจำรุง หมู่บ้านต้นแบบ ศูนย์เรียนรู้โครงการอันเนี่องมาจากพระราชดำริ

คำขวัญบ้านจำรุง : ศูนย์การเรียนรู้คู่บ้าน  สืบสานประเพณี ทุเรียนพันธุ์ดี  มากมียางพารา  กะปิน้ำปลาขึ้นชื่อ  เลื่องลือแปรรูปผลิตภัณฑ์

รางวัลระดับจังหวัดและระดับภาค

บ้านจำรุง 

GPS : กองทุนพัฒนาหมู่บ้านจำรุง 

พิกัด : 12.708584 101.622111

(ช่วยในการเดินทาง) 

              ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ ผู้ใหญ่บ้านจำรุงและทำหน้าที่ประธานศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยองคนปัจจุบัน ได้เล่าให้เราฟังว่า ย้อนไปในอดีตเมื่อประมาณ 150 ปีก่อน จำรุงเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ  ซึ่งจากการสอบถามและสืบค้นประวัติจากบุคลและหลักฐานต่างๆที่พอจะทราบว่า ผู้คนที่มาอยู่อาศัยในช่วงเริ่มต้น ได้อพยพจากบริเวณชายทะเล บริเวณบ้านถนนกระเพรา ตำบลเนินฆ้อในปัจจุบัน หลังจากเดินทางหลบหนีภัยสงครามมาจากจันทบุรีโดยพากันหลบหนีออกมาหาที่อยู่ใหม่จากการเข้ามายึดครองจันทบุรีและตราดของฝรั่งเศสเรื่อยลงมาจนถึงชายทะเลบริเวณบ้านถนนกะเพรา หลังจากนั้นจึงอพยพต่อไปเรื่อยๆโดยได้พากันย้ายถิ่นฐานเพื่อที่จะหาที่อยู่และที่ทำกินใหม่ ห่างจากที่เดิมมาประมาณ 6- 7 กิโลเมตร จนมาถึงสถานที่แห่งหนึ่งซึ่งเหมาะแก่การเพาะปลูก มีบึงและน้ำขังตลอดปี จึงหยุดและสร้างถิ่นฐานโดยเรียกสถานที่แห่งนั้นว่า บ้านป่าเรไร  ซึ่งบริเวณนี้เป็นบริเวณที่เหมาะแก่การเพาะปลูกเป็นอันมากเนื่องจากทางด้านทิศตะวันออกซึ่งเป็นพื้นที่ประมาณหนึ่งในสามของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่มทั้งยังมีทางน้ำเล็กๆไหลออกมาจากหมู่บ้าน ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า " คลองจำรุ "  คำว่า“จำรุ” (ชาวบ้านอ่านว่า จำหรุ เสียงต่ำเหน่อตามภาษาคนชอง) นั้นเป็นภาษาชอง แปลว่าทางน้ำเล็กๆคล้ายลำคลองซึ่งบางแห่งแคบมากผู้คนสามารถโดดข้ามไปข้ามมาได้ และปลายของคลองจำรุนั้นจะสลายหายไปกับท้องทุ่งนาและกลมกลืนกับท้องทุ่งนาจนเหมือนไม่มีลำคลองในบริเวณนั้น และมีความลึกของลำคลองไม่เกินหนึ่งเมตร (ผู้เขียนยืนยันเพราะผู้เขียนมีบ้านอยู่ใกล้ๆหมู่บ้านจำรุง และที่หมู่บ้านของผู้เขียนเองมี จำหรุ อยู่แห่งหนึ่งซึ่งทุกคนเรียกว่า จำหรุ เป็นสถานที่หาปู หาปลา ซ้อนกุ้ง หลังจากข้าวเริ่มเติบโต) แต่ต่อมาชาวบ้านอาจจะเรียกเพี้ยนหรือเขียนผิดจึงกลายมาเป็นคำว่า “จำรุง” และเรียกชื่อหมู่บ้านเป็น " บ้านจำรุง " เช่นในปัจจุบัน

                                                                                                                                                     รถราง " จังโก้ 1"

รถราง " จังโก้ 2"

ชมรมสามล้อพ่วงข้างบ้านจำรุง

          ลักษณะพื้นที่ของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่มมีเนิน เหมาะแก่การทำนา ทำสวนผลไม้ และสวนยางพารา สภาพของดินมีความอุดมสมบูรณ์ ในทุ่งนา ดินจะมีลักษณะเป็น  ดินเหนียวสีดำ ทำนาได้ผลดี สภาพดินบนเนิน มีสีแดงมันปู เหมาะแก่การทำสวนผลไม้และสวนยางพาร

       การปลูกบ้านเรือนของชาวบ้านอยู่รวมเป็นกลุ่มก้อน โดยปลูกบริเวณริมทุ่งเป็นหลัก ต่อมาเมื่อการหักร้างถางป่าบนเนิน เพื่อทำสวนผลไม้และสวนยางพารา จึงได้ขยายแยกครอบครัว มาปลูกบ้านในสวนผลไม้บนเนินมากขึ้น 

       ความเป็นเครือญาติของคนในหมู่บ้านจำรุง ทำให้หมู่บ้านจำรุงมีแรงยึดเหนี่ยวทางสังคมในระดับสูง ชาวบ้านจะมีความรู้สึกผูกพันต่อกันและกัน  มีความเกรงใจ  มีค่านิยมที่ผูกพันกับหมู่บ้าน และต้องการเสียสละเพื่อหมู่บ้านของตนเอง สังเกตได้จากการร่วมมือกันพัฒนาหมู่บ้าน พัฒนาถนนหนทาง แหล่งน้ำสาธารณะ วัด ที่สาธารณประโยชน์ ในวันสำคัญ ซึ่งจะมาช่วยกันอย่างพร้อมเพรียง มักได้ยินคำว่า “คนอื่นเขาช่วยกันพัฒนาถ้าเราไม่ทำด้วย จะทำให้ไม่สบายใจ” หรือ “ช่วยแรงไม่ได้ช่วยข้าวของ เงินทองก็ยังดี”

       สิ่งเหล่านี้เป็นความสำคัญของชาวบ้าน ในลักษณะความสามัคคี ความรับผิดชอบ ไม่เอาเปรียบซึ่งกันและกัน ความสัมพันธ์แบบนี้ พบว่ามีผลต่อการดำรงชีวิตของคนในหมู่บ้าน โดยในอดีตมักจะมีการช่วยเหลือซึ่งกันและกันในรูปของการลงแขกทำนา ทำไร่

 ข้อมูลทั่วไปบ้านจำรุง

           บ้านจำรุงตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 7  ตำบลเนินฆ้อ  อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง  อยู่ทางทิศใต้ของอำเภอแกลง  โดยห่างจากตัวอำเภอแกลงประมาณ 12 กิโลเมตร

ภูมิประเทศ

สภาพพื้นที่ ทางด้านทิศตะว้นออกของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่ม ส่วนทางด้านทิศตะวันตกเป็นที่ราบบนเนินเขาบางส่วน

สภาพอากาศ

อากาศร้อนชื้นมีฝนตกแทบตลอดทั้งปี เหมาะแ่ก่การเพาะปลูก โดยฤดูร้อนจะเริ่มประมาณเดือนมีนาคม ถึงเดือนมิถุนายน ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม ถึงเดือนกันยายน และฤดูหนาวเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน

                                                           ส่วนราชการและสิ่งสาธารณประโยชน์

                                 ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้อายุ      1  แห่ง

                      วัด                                                       1  แห่ง

                      โรงเรียน                                              1 แห่ง

                     โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล      1  แห่ง

                     ศาลาประจำหมู่บ้าน                                    2  แห่ง

                     อ่างเก็บน้ำ                                                 2  แห่ง

                    ที่อ่านหนังสือพิมพ์                                       1  แห่ง

                    ประปาหมู่บ้าน                                             1  แห่ง

ผู้ใหญ่ชาตรี  ก่อเกื้อ

          ผู้ใหญ่บ้านบ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

                                ตั้งแต่เดือน  สิงหาคม 2552 จนถึงปัจจุบัน......

     ..ท่านผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อได้ตอบข้อซักถามจากผู้ที่เข้ามาเยือน และศึกษาดูงานบ้านจำรุงเกี่ยวกับ     ปัจจัย ความยั่งยืนของหมู่บ้านจำรุงว่า....

                      เรามีธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์

                     เป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

                     เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

                     มีทุนการทำงานในระบบทีม

                      มีสื่อวิทยุชุมชนอยู่ในชุมชน

                     มีระบบการขนส่งของชุมชน

                     มีกลุ่มกิจกรรมที่หลากหลาย

                      มีชุดรักษาความปลอดภัยของหมู่บ้าน

                 มีศูนย์ประสานงานและศูนย์ข้อมูลอินเตอเน็ต

                 เป็นสถานที่ศึกษาดูงานของภาครัฐและเอกชน

   และที่สำคัญที่สุดก็คือ...ชาวจำรุงมีจิตสาธารณะ..เพื่อหมู่บ้าน..และสังคม.....

        สรุปก็คือ..บ้านจำรุงมีทุนทางสังคมที่เป็นมรดกตกทอดทประเพณี    และวํฒนธรรมอันยาวนาน จากบรรพบุรุษจวบจนถึงกาลปัจจุบัน 

นี่คือปัจจัยแ่ห่งความสำเร็จอันยั่งยืนของบ้านจำรุงในวันนี้..และ...ตลอดไป..

 ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง

สถานที่ศึกษาดูงานหมู่บ้านจำรุง

                        หมู่บ้านจำรุงออกอากาศทางช่อง 9 รายการ "มหัศจรรย์ธรรมชาติ" แนะนำ ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง โดยผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ ผู้ใหญ่บ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

ถ้อยแถลง

                      เรียน ....  ท่านที่จะมาศึกษาดูงานบ้านจำรุงทุกท่าน  

                              ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุงขอแจ้งให้ทุกท่านทราบว่า   บ้านจำรุงมีสถานที่ศึกษาดูงานอยู่สองแห่ง  ที่ท่านได้ชมในเว็บนี้เป็น  "  ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง "  เป็นของหมู่บ้านและทางราชการ ซึ่งมี ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ เป็นผู้ใหญ่บ้าน  กว่าหกปีที่ทำหน้าที่ผู้ใหญ่บ้านมาได้รับการสนับสนุนจากประชาชนและผู้ใหญ่บ้านในอดีตอีก 3 ท่าน ข้าราชการบำนาญอีก4-5 ท่านช่วยกันช่วยกันพัฒนาหมู่บ้าน และนำเงินที่เหลือจากการที่ท่านมาศึกษาดูงานมาพัฒนาหมู่บ้าน จนเป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงฯระดับ มั่งมีศรีสุข มีพี่น้องจากทั่วประเทศมาชมและศึกษาดูงานและรวมทั้งเข้าพัก " บ้านจำรุงพอเพียงโฮมสเตย์ " ในปี 2554 จำนวน 1,7000 คน , และปี 2555 กว่า 22,000 คน และมีฐานการศึกษาดูงาน 10 ฐานกิจกรรม..........

................แต่มีสถานที่ดูงานอีกแห่งหนึ่งในหมู่บ้านจำรุงซึ่งเป็นของ กลุ่มเอกชน โดยใช้ชื่อว่าบ้านจำรุง มหาวิทยาลัยบ้านอก..ซึ่งเขาเอาชื่อเสียงของหมู่บ้าน..ไปใช้หากินส่วนตัว..พาท่านนั่งรถดูหมู่บ้านไปเรื่อยๆ  โดยไม่มีฐานกิจกรรมให้ท่านชม แต่โหมโฆษณาจนบุคคลอื่นหลงเชื่อ  และไม่เกี่ยวข้องกับหมู่บ้านใดๆเลย  อาจ ทำให้ผู้อื่นหลงเชื่อว่าเขาคือตัวแทนของหมู่บ้านจำรุง ........

                           จึงขอเรียนให้ทุกท่านทราบและติดต่อศึกษาดูงานให้ถูกต้องด้วยจักขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่ง.... ถ้าหากท่านต้องการมาศึกษาดูงานของชุมชนและศึกษาวัฒนธรรมของชุมชน ของหมู่บ้านจริงๆ ขอความกรุณาติดต่อตามหมายเลขโทรศัพท์ที่นี่ที่เดียวที่ ฝ่ายรับติดต่อศึกษาดูงานหมู่บ้านจำรุง  ที่ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน จิรวัฒน์ (โก้) คล่องใจ  : 084 - 5663393  หรือที่ ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ 086-1478420,087-5815691  เท่านั้นนะครับ  ขอบคุณครับ 

                  ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง

                   15  เมษายน  2559