ปัจจุบัน ถึงแม้ว่ายังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดบ่งบอกถึงต้นกำเนิดของการ ทอผ้า แต่ก็สามารถเทียบเคียงกับหลักฐานอื่น ๆ ซึ่งมีความคล้ายคลึงกันโดย มีเหตุผลหลายอย่างสนับสนุนแนวคิดที่ว่า การทอผ้ามีวิวัฒนาการมาจากการ ทำเชือก ทอเสื่อ และการจักสาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งลายเชือกทาบที่ปรากฏ ร่องรอยให้เห็นบนภาชนะดินเผาซึ่งพบเป็นจำนวนมากตามแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์สมัยหินใหม่เรื่อยมาจนถึงแหล่งโบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์ ด้วยเหตุนี้เอง จึงกล่าวได้ว่าการทอผ้าเป็นงานหัตถกรรมที่เก่าแก่ที่สุดในโลกงานหนึ่ง หลักของการทอผ้า คือการทำให้เส้นด้ายสองกลุ่มขัดกัน โดยทั้งสอง พวกตั้งฉากกัน เส้นด้ายกลุ่มหนึ่งเรียกว่า ด้ายยืนและอีกกลุ่มหนึ่งเรียกว่า ด้ายพุ่ง ลักษณะของการขัดกันของด้ายพุ่งและด้ายยืน จะขัดกันแบบธรรมดาที่เรียกว่าลายขัดหรืออาจจะเพิ่มเทคนิคพิเศษเพื่อให้ผ้ามี ลวดลาย สีสันที่สวยงาม

ความหมายของผ้าขาวม้า

ผ้าขาวม้า คือ ผ้าฝ้ายทอเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มักมีลายตาหมากรุก ใช้ผลัดอาบน้ำหรือเคียนพุง เป็นต้น ภาษาปากเรียก ผ้าขะม้า (Royal Institute, 2013) นอกจากนี้ ยังมีความหมายอื่น ๆ ซึ่งล้วนคล้ายกัน เช่นผ้าขาวม้าเป็น ผ้าผืนหน้ากว้างประมาณ 14 – 24 นิ้ว ความยาวประมาณ 1.50 – 2.00 เมตร มีลายผ้าเป็นช่องตารางสี่เหลี่ยมที่นิยมเรียกกันว่าลายสกอต บางแห่งอาจเรียกผ้าขาวม้าว่า ผ้าอีโป้ ผ้ากาโดหรือตาโด ผ้าตาถ่อ แม้ว่าคำว่าผ้าขาวม้าจะเป็นคำที่รู้จักทั่วไป แต่ก็ใช่ว่าจะเรียกเหมือนกันในทุกภูมิภาคของไทย ภาคใต้เรียกว่า ผ้าซักอาบ ผ้าซักน้ำ ผ้าชุบ ผ้าชุบตัว ผ้าผลัด ผ้าผลัดอาบน้ำ ผ้าปล่อย ผ้าคาดเอว เป็นต้น ภาคเหนือเรียกว่า ผ้าหัว ผ้าตะโก้ง ผ้าตาโก้ง ผ้าเคี่ยว เป็นต้น ส่วนภาคอีสาน อาจเรียกผ้าขาวม้าด้วยชื่ออื่น เช่น ผ้าแพรผ้าแพรอีโป้ ผ้ากาโด ซึ่งในอีสานเองจะมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ หนึ่งผ้าแพรขาวม้าซึ่งมีลักษณะเป็นตารางสี่เหลี่ยมจัตุรัสคล้ายตาหมากรุก และสองผ้าแพรไส้ปลาไหล หรือผ้าแพรลิ้นแลน ผ้าขาวม้า เป็นผ้าสารพัดประโยชน์เป็นผ้ามหัศจรรย์ในแง่ของการใช้สอย ด้วยลายที่เรียบง่าย ขนาดผ้าถูกออกแบบได้อย่างเหมาะสม มีการใช้สอยจนถือว่า เป็นผ้าประจำกายสำหรับผู้ชาย สำหรับผู้หญิงก็มีการนำไปใช้ในลักษณะต่างๆ ได้เช่นกัน ปัจจุบันมีการพัฒนาลายมากขึ้นให้สีหลากหลายยิ่งขึ้น และได้กลายเป็นผ้าที่ผลิตเป็นธุรกิจครัวเรือน (Sikka, 2012)