Brug over schulden Sint-Niklaas
Aan het woord komt Steffi Demeyer projectmedewerker “een brug over schulden “van de Springplank in Sint-Niklaas.
Het bondgenotennetwerk “een brug over schulden” wil een nieuw netwerk oprichten waarbij de focus ligt op het beter samenwerken van alle organisaties die betrokken zijn bij de begeleiding en of ondersteuning van kwetsbare gezinnen in een collectieve schuldenregeling. Het bondgenotennetwerk heeft aandacht voor het ontzorgen van kinderen en jongeren: ze krijgen ruimte én ondersteuning om meer “kind” te zijn. Daarnaast willen ze kwetsbare gezinnen op een structurele manier versterken door het opstarten van een groepswerking met ouders die in een collectieve schuldenregeling zitten. Het bondgenotennetwerk zet in op de aanpak van structurele oorzaken die naar boven komen vanuit de ervaringen van mensen in een collectieve schuldenregeling en de inzichten die de verschillende partnerorganisaties aanbrengen.Ook is er aandacht om de de leefwerelden van de verschillende partijen in een collectieve schuldenregeling dichter bij elkaar brengen en willen ze aandacht hebben voor het opstarten van een bemiddelingspunt als brug tussen kwetsbare jongeren en gezinnen en het rechtswezen.
Waar staat de naam “een brug over schulden” van je project voor?
We zien het systeem van de collectieve schuldenregeling als een goede manier om uit problematische schulden te geraken, de gezinnen moeten tijdens de duurtijd menswaardig kunnen leven. Bij gezinnen met een structureel te laag inkomen wringt hier vaak het schoentje.
Een brug slaan tussen de verschillende partijen
We willen de brug maken tussen de verschillende partijen die kwetsbare gezinnen in een collectieve schuldenregeling begeleiden. We merken dat de verschillende partijen (arbeidsrechtbank, schuldbemiddelaars, gezinnen, welzijnspartners) op dezelfde problemen (vanuit hun eigen leefwereld en perspectief) botsen. Iedereen heeft last van hetzelfde: wanneer de collectieve schuldenregeling niet loopt heeft elke betrokken partij daar last van. Het gezin, want moeilijkheden hebben meestal een impact op het leefgeld en of ze al dan niet nog menswaardig kunnen leven.
De schuldbemiddelaar, die problemen ondervindt in de communicatie, maar ook evengoed een tekort aan financiële middelen bij het gezin waardoor er geen ruimte is om schulden af te betalen. Hij moet ook verantwoording afleggen naar de schuldeisers en arbeidsrechtbank. Ook de hulpverleners die betrokken zijn op deze gezinnen.
Op dit moment is er geen centrale figuur die alle partijen met elkaar in verbinding kan brengen. Wij hopen dankzij het project dit wél te kunnen doen en de brug te slaan tussen de verschillende partijen. We hopen dat de rechtbank en schuldbemiddelaars de gezinnen via deze weg in contact kunnen brengen met hulpverlening, waar gezinnen vragen kunnen stellen of problemen bespreekbaar kunnen maken en waar welzijnspartners dingen kunnen aankaarten. Kortom een plek en of een persoon die alle betrokkenen kan aanspreken en de volledige puzzel kan leggen naar noden van dat kwetsbare gezin om zo tot structurele verbetering en versterking te komen van dat kwetsbare gezin en de schulden af te betalen op een menswaardige manier.
Het belang van een gedragen partnerschap: er zijn behoorlijk wat partners of mede bondgenoten actief voor dit project.
De Arbeidsrechtbank Gent: dit is een overkoepelende dienst voor de afdelingen in Oost- en West-Vlaanderen. Ze beslist over de toekenning van een collectieve schuldenregeling en volgt deze procedures verder op.
Budget In Zicht / het CAW: Budget In Zicht is een samenwerking tussen OCMW, CAW en verenigingen waar armen het woord nemen. BIZ spitst zich toe op enerzijds de preventie van schulden en anderzijds een kwaliteitsvolle budget- en schuldhulpverlening.
De Keerkring vzw: deze organisatie heeft als doel opvoedingsondersteuning. Ze organiseren ook oudergroepen.
Het Huis van het Kind: zowel ouders als kinderen kunnen hier terecht voor alles rond opvoeden en opgroeien. Het is een samenwerking tussen organisaties die ondersteunen bij kinderopvang, gezondheidszorg, vrijetijdsaanbod, opvoedingsondersteuning, workshops,…
De Stad/OCMW Sint-Niklaas: het lokaal bestuur Sint-Niklaas. Het welzijnshuis wijst mensen de weg naar verschillende vormen van financiële hulp.
Welzijnsschakel De Springplank: Dit is een vereniging waar armen het woord nemen. We hebben een heel grote voedselondersteuning die 500 gezinnen uit Sint-Niklaas bereikt. Daarnaast bieden we ontmoeting en activiteiten aan en zijn we trekker van het lokale bondgenotennetwerk tegen kinderarmoede.
Hoe verloopt de samenwerking?
Heel fijn. We hebben twee keer per jaar een stuurgroep, in juni en in december. De bondgenoten engageren zich om hierop aanwezig te zijn. Signalen uit de groepswerking worden hier meegenomen. We evalueren samen genomen initiatieven. In de tussentijd hebben we ook contact met bijvoorbeeld de arbeidsrechtbank en Stad Sint-Niklaas voor een tussentijds overleg. Om bepaalde zaken af te toetsen, zoals observaties tijdens de zittingen in de arbeidsrechtbank, samenwerkingen met het Welzijnshuis.
We bekijken momenteel ook de mogelijkheden tot samenwerking met de betrokken schuldbemiddelaars. Want ook zij zijn een partij die we graag willen horen en betrekken.
Kunnen jullie voorbeelden geven van do’s en don’ts bij de samenwerking binnen het netwerk?
Do’s: In ons lokaal bondgenotennetwerk is er een open ingesteldheid. We willen leren van elkaar met respect voor elkaars perspectief. Want iedereen heeft een eigen leefwereld. De leefwereld van de arbeidsrechtbank staat ver van de leefwereld van de deelnemers van de groepswerking. Toch lukt het om hierover in dialoog te gaan en constructief naar oplossingen voor problemen waar alle partijen tegen botsen.
Don’ts:
Niet te snel willen gaan. Initiatieven uitproberen en experimenteren met wat kan werken, vraagt veel tijd. Daarom willen we van alles wat we doen echt van onderuit starten. Vb. zittingen van de arbeidsrechtbank volgen, observatie van de zittingen collectieve schuldenregeling. Van hieruit starten om te kijken wat er leeft, waarop de verschillende partijen tijdens een zitting botsen, hieruit te leren. Om van daaruit zaken uit te proberen.
We willen niemand “beleren”. Iedereen heeft een eigen realiteit en waarheid, waar we uit willen leren om naar oplossingen toe te werken.
Wat beogen jullie als trekker van het project? Welke doelstelling vind je prioritair en waarom? Wat wil je echt heel graag bereiken en waarom?
Onze focus ligt op de kinderen en jongeren binnen het gezin. We willen hen op korte termijn ontzorgen, door hen toe te leiden naar het vrijetijdsaanbod van de Stad, of een verjaardagsbox en groepsuitstappen aan te bieden.
Ons ultiem doel is om een bemiddelingspunt op te richten, als brug voor kwetsbare jongeren/gezinnen tussen welzijn en justitie. Omdat we écht geloven dat dit het verschil kan maken voor gezinnen die aan het verzuipen zijn.
Een van de doelstellingen is het verduurzamen van het project. Nemen jullie dit nu al mee in je basiswerking? Wat is je visie op langere termijn? Hoe probeer je er nu al mee aan de slag te gaan?
We willen experimenteren met het bemiddelingspunt. Om daar lessen uit te trekken en aan te tonen wat wel en wat niet werkt. We willen hier graag een model van maken, om als good practice te kunnen dienen en andere regio’s/arbeidsrechtbanken mee te inspireren. Op lange termijn hopen we dat dit bemiddelingspunt blijft bestaan, niet door ons als trekker, maar dat dit geïntegreerd kan worden in de betrokken diensten (Departement Justitie/Zorg).
De groepswerking zal 2 jaar lopen, en eindigt dus in juni 2026. We willen de mensen hierna niet zomaar ‘loslaten’. Om ook onze andere bezoekers te bereiken, willen we een aanbod kunnen uitwerken op maat van gezinnen in een collectieve schuldenregeling. Want we leren heel veel uit de groepswerking. De signalen die we daaruit opvangen (rond het leefgeld/uitgaven, rechten/plichten in een collectieve, wat met nazorg na de collectieve?) willen we meenemen in onze basiswerking (aangeboden activiteiten/vormingen).
Momenteel zijn we al volop op zoek naar extra middelen om het project langer te laten lopen, omdat we merken dat we meer tijd nodig hebben om echt te experimenteren, met het bemiddelingspunt bijvoorbeeld.
Op welke manier bereiken jullie nu al resultaten met je project?
We legden een fijne basis voor een vlotte samenwerking met onze bondgenoten. De samenwerking met de arbeidsrechtbank bijvoorbeeld: we kunnen onze contactpersonen heel makkelijk bereiken en zij zijn ook heel geëngageerd.
We zorgen voor ruimte en ondersteuning voor de kinderen in de gezinnen. Toeleiden naar hobby’s en vrijetijdsaanbod. Ieder kind is betrokken via de groepswerking en krijgt een verjaardagsbox. We bieden groepsuitstappen en fijne ontmoetingsmomenten aan, specifiek voor de groep collectieve schuldenregeling maar ook de activiteiten vanuit De Springplank zelf.
Via onze groepswerking bereiken we de volgende “themagerichte” resultaten:
In verband met het thema: “Werken rond het leefgeld/uitgaven:”bespreken we de bedragen leefgeld en uitgaven, en leggen we deze naast de referentiebudgetten. Daarnaast doen we ook aan data-verzameling en hebben we aandacht voor volgende vraagstelling: “Wat hebben mensen in een collectieve schuldenregeling nodig als nazorg?”
Een ander thema betreft het werken rond de communicatie met schuldbemiddelaar/arbeidsrechtbank en hebben we oog voor laagdrempelige info waar mensen terecht kunnen: Info budgethulpmiddelen – aanbod BIZ, SAM vzw,…
Ook hebben we al acties uitgeprobeerd met ons bondgenotennetwerk: Steffi doet observatie zittingen CSR – richting ( collectieve schuldenregeling) bemiddelingspunt en is er oog voor een opvolging door MA’s (maatschappelijk assistenten) in het eerste jaar na goedkeuring CSR.
Een voltreffer is de vorming en uitwisseling. In september ’24 heeft er een vorming plaatsgevonden voor de magistratuur van de arbeidsrechtbank.
We willen ons vormingsaanbod in de nabije toekomst ook aanbieden aan toekomstige advocaat-schuldbemiddelaars.
Het vermelden waard is zeker het bezoek en of de rondleiding aan de arbeidsrechtbank waar we deelnemers uit onze groep en bondgenoten samen kunnen brengen.
Kunnen jullie al wat voorbeelden geven van “goede praktijken” die andere projecten kunnen inspireren of momenten met een gouden randje?
De fijnste ervaring tot nu toe was de vorming die we voor de magistratuur van arbeidsrechtbank Sint-Niklaas gegeven hebben. Dat is de vorming rond armoede en sociale uitsluiting die we zoals altijd met twee ervaringsdeskundigen geven. Je zag dat de inhoud echt binnenkwam en het zorgde voor een dialoog van mens tot mens. Het was heel fijn om te zien hoe achteraf onze twee ervaringsdeskundigen samen met de griffier en rechter over hun kinderen aan het praten waren.
Waar haal jij je inspiratie vandaan?
Ik haal mijn inspiratie uit de groep en onze gezinnen - zonder de groepswerking zou het project niet lopen zoals het nu al loopt. Zij vormen eigenlijk de basis voor het project, waar we onze inspiratie en inhoud uit halen en waar we op verder bouwen. Samen werken we toe naar resultaten om de situatie van gezinnen in een collectieve dragelijker te maken.
Kun je een gouden tip geven voor ons als ondersteuningsaanbod? Zoals bij vormgeven van digitale plek of bij de inspiratiedagen?
Ik heb op elke inspiratiedag al heel veel gehaald! De link tussen methodieken en eigen praktijk vind ik heel fijn. Ook de uitwisseling met de andere bondgenotennetwerken is interessant en dat zorgt ook voor reflectie op het eigen project. Doe vooral zo verder!
De website is ook toegankelijk en biedt veel inspiratie.
Heb je nog een persoonlijke boodschap? Boodschap van perspectief: waar hoop je op?
We hopen het project te kunnen verduurzamen en het bemiddelingspunt structureel te verankeren. Daarvoor zijn structurele middelen nodig, bij voorkeur van de betrokken bovenlokale overheden. Het komend jaar gaan we daarom volop op zoek naar middelen om het project te kunnen verlengen om aan te kunnen tonen wat wel en wat niet werkt. En pleiten we voor structurele middelen om projecten die het verschil maken, te laten voortbestaan.
We hopen met ons bemiddelingspunt de brug te kunnen slaan tussen kwetsbare gezinnen en alle betrokken partijen binnen de collectieve schuldenregeling. Daardoor willen we de gezinnen terug grond onder hun voeten en ademruimte geven.