Kopeshwar Temple

ಕೋಪೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ

Introduction

Kopeshwar Temple is a stunning yet lesser-known architectural wonder located in Khidrapur village, along the banks of the Krishna River in Maharashtra. Dedicated to Lord Shiva, this 12th-century temple remains a peaceful retreat for history lovers and spiritual seekers alike. Unlike many famous temples, it retains its old-world charm without commercial distractions. The temple offers a harmonious blend of spirituality, mythology, and fine stone craftsmanship — a true gem waiting to be explored.

ಪರಿಚಯ

ಕೊಪೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಖಿದ್ರಾಪುರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಶ್ರದ್ಧಾ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಅಪರೂಪದ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಈ ಶಿವ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಂದ ದೂರವಿದ್ದು, ಶಾಂತತೆ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಪರಮಾವಧಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರಿಕತೆ ಇಲ್ಲದ ಸರಳ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

History

The origins of Kopeshwar Temple trace back to the reign of the Shilahara dynasty, around the 12th century. Commissioned by King Gandaraditya, the temple was constructed in the western Chalukya architectural style, characterized by intricately carved stone walls and pillars. Mythologically, it is believed that the temple was built to pacify Goddess Parvati after the tragic episode of Sati. Interestingly, it is one of the few temples where both Lord Shiva (Kopeshwar) and Lord Vishnu (Dhopeshwar) are worshipped under one roof, reflecting religious harmony.

ಇತಿಹಾಸ

ಕೊಪೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಶಿಲಾಹಾರ ವಂಶದ ಗಂಡರದಿತ್ಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ—12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ—ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಚಾಲುಕ್ಯ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರಭಾವವು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ: ಪ್ರತಿ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ಕಂಬದಲ್ಲಿ ನಿಖರವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಉಕ್ಕು ಶಿಲ್ಪಗಳು. ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಸತಿಯಾದ ಬಳಿಕ ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸಲು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವ (ಕೊಪೇಶ್ವರ) ಹಾಗೂ ವಿಷ್ಣು (ಧೋಪೇಶ್ವರ) ದೇವರನ್ನಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವುದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.

Specialties

The temple is divided into four main sections: the Swargamandapa (open hall), Sabhamandapa (assembly hall), Antaral Kaksha (passage), and Garbhagriha (sanctum). The Swargamandapa is unique for its open roof and central vestibule. The sanctum has a cone-shaped design. Beautiful carvings of gods and other figures decorate the outer walls, while elephant sculptures support the base of the structure.

Inside, you'll first see idols of Lord Vishnu (known here as Dhopeshwar) and the Shiva Linga (Kopeshwar), both facing north. Interestingly, Nandi, who usually sits in front of Shiva temples, has his own separate shrine here. There's also a distinct performance hall, often referred to as the Swargamandap, with ancient pillars and detailed carvings showing gods, dancers, and musicians in various postures.

The ceiling of this hall is semi-circular and filled with remarkable engravings. Outside, scenes from Shiva’s divine stories—known as Shivaleelamrit—are carved in stone.

Located by the Krishna River, the Kopeshwar temple is a fine example of early Indian art and architecture. Built in the 11th or 12th century by the Shilahara dynasty, it's believed to be the only Shiva temple in India where a Vishnu idol is also installed.

ವಿಶೇಷತೆಗಳು

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ: ಸ್ವರ್ಗಮಂಡಪ (ತೆರೆದ ಮಂಟಪ), ಸಭಾಮಂಡಪ (ಸಭಾ ಹಾಲ್), ಅಂತರಾಳ ಕಕ್ಷ (ಸಂಧಿಭಾಗ) ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗೃಹ (ಮುಖ್ಯ ಗುಡಿ). ಸ್ವರ್ಗಮಂಡಪವು ಮೇಲ್ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ತೆರೆದಿರುವುದು ಇದನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿ ಶಂಕುಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಹೊರಗಡೆ ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾದ ಅಂಕಿತಗಳಿಂದ ದೇವಾಲಯ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಆನೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಭಾರವನ್ನು ತಾಳುತ್ತವೆ.

ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಮೊದಲು ವಿಷ್ಣು ದೇವರ (ಇಲ್ಲಿಯು ಧೋಪೇಶ್ವರ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಹಾಗೂ ಶಿವಲಿಂಗ (ಕೊಪೇಶ್ವರ) ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತವೆ, ಇಬ್ಬರೂ ಉತ್ತರದಿಕ್ಕೆಗೆ ಮುಖಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ಶಿವದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುವ ನಂದಿ ಇಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಎದುರಿಗೆ ಇಲ್ಲ – ಅವನಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮಂದಿರವಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಲಾಮಂಟಪವಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಸಹ ಸ್ವರ್ಗಮಂಡಪವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆಯ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳು, ಪುರುಷ-ಮಹಿಳಾ ಕಲಾವಿದರು ಬೇರೆಬೇರೆ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಲಾದ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಅತೀ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ.

ಈ ಮಂಟಪದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ ಅರ್ಧವೃತ್ತಾಕಾರವಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ಕತ್ತರಿಕೆ ಕೆಲಸವಿದೆ. ಹೊರಗೆ “ಶಿವಲೀಲಾಮೃತ” ಎಂಬ ಶಿವನ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಶಿಲ್ಪ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಈ ಕೊಪೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಶಿಲಾಹಾರ ರಾಜವಂಶದವರು 11-12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಶಿವದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರ್ತಿಯೂ ಇಡಲಾಗಿದೆ

Swarg Mandap

Architectural Rarity: The temple features a circular open-ceiling mandapa called “Swargamandap,” a rarity in Indian temple architecture.
Intricate Sculptures: The outer and inner walls are covered in finely detailed carvings of deities, animals, floral patterns, and dancers.

Dual Deity Worship: It’s unusual to find Shiva and Vishnu honored equally in one temple, making this place a symbol of religious unity.

Less Crowded: Unlike major pilgrimage sites, this temple is peaceful and ideal for quiet reflection or photography.

Riverside Location: The setting along the Krishna River adds to the temple’s spiritual and scenic charm.

A hand-drawn plan of the temple

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ: ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ 'ಸ್ವರ್ಗಮಂಡಪ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ತೆರೆದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ಮಂಟಪವಿದೆ — ಇದು ಭಾರತೀಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪ.

ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ: ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆಯೂ ಹೊರಗೆಯೂ ದೇವತೆಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನೃತ್ಯಶೈಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೂವಿನ ನಕ್ಷೆಗಳು ಶಿಲ್ಪಿತವಾಗಿವೆ.

ದ್ವೈತ ದೇವಪೂಜೆ: ಶಿವ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಒಂದೇ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುವುದು ಅಪರೂಪ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಏಕತೆಯ ಸಂಕೇತ.

ಶಾಂತ ಪರಿಸರ: ಬಹುಶಃ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಲ್ಲದ ಈ ಸ್ಥಳವು ಧ್ಯಾನ, ಚಿತ್ರಕಲೆ ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದಾಯಕ ಶಾಂತತೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ನದಿತಟದ ಸ್ಥಳ: ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ

Gallery

Address: Khidrapur, Maharashtra 416108

Festivals: Mahashivratri

District: Kolhapur

Timings: 6am - 8pm

From Belagavi to Kopeshwar Temple (Khidrapur):

Distance: ~85 km
Travel Time: ~2 to 2.5 hours
Route: Belagavi → Shirguppi → Khidrapur
Transport: Taxi or local bus to nearby towns.

The YouTube video is a detailed visual tour of the Kopeshwar Temple in Khidrapur, Maharashtra. It highlights the temple’s rare circular open-ceiling hall (Swargamandap) with 48 unique pillars, beautiful carvings, and the sanctum where both Shiva (Kopeshwar) and Vishnu (Dhopeshwar) are worshipped together.

The video also explains the mythological story of Sati and Shiva’s anger, which gives the temple its name. This temple is known for its unique architecture and spiritual importance.

Disclaimer :

All images used in this content are sourced from the internet and remain the property of their respective owners.

We do not claim ownership of any third-party media featured here.

Page updated

Report abuse