การออสโมซิส (Osmosis) คือ การแพร่ของน้ำจากบริเวณที่มีอนุภาคของน้ำมากไปสู่บริเวณที่มีอนุภาคของน้ำน้อยกว่า โดยผ่านเยื่อเลือกผ่าน (Semipermeable membrane) หรือเยื่อกั้นบาง ๆ เช่น เยื่อหุ้มเซลล์ กระดาษเซลโลเฟน กระเพาะปัสสาวะสัตว์ เยื่อชั้นในของไข่

• การออสโมซิสในชีวิตประจำวัน

เช่น การแช่ผักในน้ำ การปักดอกไม้ในแจกัน การดูดน้ำเข้าสู่รากพืช การเหี่ยวของต้นไม้ การพอง

ของเยื่อชั้นในของไข่เมื่อแช่ในน้ำ

• ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการออสโมซิส

1. ความเข้มข้นของสาร บริเวณที่มีความเข้มข้นของสารแตกต่างกันมาก การออสโมซิสจะเกิดขึ้น

ได้ดี

2. ขนาดของอนุภาค สารที่มีขนาดอนุภาคเล็กจะเกิดการออสโมซิลได้ดี

3. อุณหภูมิ บริเวณที่มีอุณหภูมิสูง การแพร่ออสโมซิสจะเกิดได้ดี

4. สมบัติของเยื่อเลือกผ่าน เยื่อเลือกผ่านบางชนิดยอมให้สารผ่านได้ การออสโมซิสจึงเกิดได้ดี

• การออสโมซิสในเซลล์พืช

พืชจะดูดน้ำเข้าสู่เซล์ขนรากด้วยกระบวนการออสโมซิส โดยผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ ซึ่งทำหน้าที่เป็นเยื่อเลือกผ่าน เพราะบริเวณรอบ ๆ รากจะมีปริมาณน้ำมากกว่าในเซลล?ขนรากและจะออสโมซิสไปยังเซลล์ข้างเคียงต่อไปเรื่อย ๆ จนถึงเนื้อเยื่อลำเลียงน้ำ