💎 Mục đích 💎
Giúp học sinh hiểu được khái niệm tài nguyên tái tạo và tầm quan trọng của việc khai thác bền vững.
Nhận thức được hậu quả của việc khai thác tài nguyên quá mức và thiếu phối hợp trong cộng đồng.
Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, thảo luận và ra quyết định tập thể.
📢 Chuẩn bị
Cá mô phỏng: dùng kẹo, hạt lạc, hoặc hạt đỗ. Chuẩn bị 300 cá.
Dụng cụ đánh cá: tất cả học sinh đều dùng tay bắt cá
Tô đựng cá: mỗi nhóm một tô (biển của làng). Số cá tối đa ban đầu mỗi làng là 20 con.
Phiếu ghi kết quả: cho từng cá nhân và từng nhóm (người tổ chức có thể phát bảng in hoặc ghi bảng).
Cách tổ chức
Chia lớp thành 4–5 nhóm, mỗi nhóm là một làng chài.
Quản trò giới thiệu: “Chúng ta sẽ đi đánh cá. Mỗi nhóm là một làng chài. Trong mỗi làng chài, người dân phải đánh cá ở ven sông/biển để kiếm sống. Khi quản trò hô “Bắt đầu mùa đánh cá!”, mỗi thành viên có 20 giây để dùng tay lấy cá từ tô. Ai không lấy được cá coi như không đủ sống mùa đó”
Mỗi làng được phát 1 tô với 20 con cá.
Khi quản trò hô “Bắt đầu mùa đánh cá!”, mỗi thành viên có 20 giây để dùng tay lấy cá từ tô.
Kết thúc mùa đánh cá:
- Quản trò phát phiếu đánh cá cá nhân và nhóm, hoặc yêu cầu nhóm: Ghi lại số cá mỗi người bắt được. Và đếm số cá còn lại.
- Quản trò trao đổi: Tài nguyên hải sản là tài nguyên tái tạo, mỗi con cá còn lại sẽ sinh sản thêm được 1 con nữa. Chính vì thế nếu đánh bắt quá mức, biển sẽ cạn kiệt cá và làng sẽ đói.
- Quản trò bổ sung cá: Mỗi cá còn lại sẽ sinh sản thêm 1 con. Tổng cá tối đa vẫn là 20. Nếu một làng hết cá, làng đó sẽ ngồi quan sát, nếu có hơn một nửa số làng hết cá, thì quản trò cho tất cả tô cá có 20 con.
Quản trò nêu luật chơi: Tiếp tục như mùa 1 nhưng các thành viên không được bàn bạc với nhau.
Quản trò tiếp tục hô “Bắt đầu mùa đánh cá!”, quản lý thời gian 20 giây.
Kết thúc mùa đánh cá: ghi lại kết quả, bổ sung cá như trên.
Cả nhóm được 5 phút để bàn bạc xem mỗi người nên bắt cá như nào.
Quản trò tiếp tục hô “Bắt đầu mùa đánh cá!”, quản lý thời gian 20 giây.
Kết thúc mùa đánh cá: Ghi lại kết quả sau mùa này
Mỗi nhóm tiếp tục đánh bắt dựa trên chiến lược riêng.
Kết thúc trò chơi sau mùa này.
Yêu cầu các làng chài báo cáo kết quả:
● Làng nào đánh được nhiều cá nhât, và còn lại nhiều cá nhất trong 'biển/sông'?
● Làng chài nào còn lại ít cá nhất, và đã thu hoạch được bao nhiêu cá?
● Những làng chài nào tự tin mình có thể sống bền vững trong các mùa tiếp theo?
Mời các làng chài chia sẻ về quá trình đánh cá, đặc biệt với các làng chài còn nhiều cá:
● Làng đã sử dụng cách nào để bảo vệ nguồn cá và đảm bảo có đủ cá cho các lần đánh bắt sau? Quản trò giải thích: "Đây chính là phương pháp đánh bắt bền vững: là cách khai thác nguồn lợi nhằm đảm bảo nhu cầu ngày hôm nay mà không làm cạn kiệt hay làm hại đến nguồn lợi cho ngày mai."
● "Nếu không có sự bàn bạc và hợp tác giữa mọi người với nhau, liệu làng chài có thể đánh bắt bền vững được không? Tại sao? Hãy kể tên những hậu quả của việc đánh bắt quá mức và đánh bắt hủy diệt trong thực tế?
Cách chơi nâng cao
Có thể chơi tiếp và bổ sung với 1 cách chơi nâng cao như sau:
1. Mỗi người có công cụ riêng: Dùng thìa nhỏ/lớn để mô phỏng công nghệ khai thác khác nhau để cho thấy sự bất bình đẳng trong khả năng khai thác.
2. Di chuyển vùng đánh cá: Nếu một làng hết cá, nhóm được phép sang “biển” của nhóm khác, thể hiện cạnh tranh tài nguyên và xung đột.
3. Thẻ sự kiện bất ngờ: Ví dụ: "Bão lớn → không được đánh cá mùa này"; "Nạn đánh bắt tận diệt → mất một nửa số cá"... để tạo bất ngờ và buộc người chơi phải thích ứng.