Thực trạng rác thải vẫn đang là một trong những thách thức lớn của Hội An và Tam Kỳ (cũ). Tại Hội An, bãi rác Cẩm Hà đã quá tải và phải đóng cửa, lượng rác sinh hoạt được chuyển về Núi Thành để xử lý, vừa tốn kém vừa gây áp lực lên hệ thống quản lý. Trong khi đó, thói quen phân loại rác tại nguồn trong cộng đồng còn hạn chế, khiến tình trạng rác thải tồn đọng. "Quá tải rác thải đã và đang là "vấn đề nóng" của TP.Hội An (cũ). (theo Báo thanh niên)
Với mong muốn giúp thanh thiếu niên (TTN) hiểu rõ hơn về các vấn đề rác thải tại địa phương, Live & Learn đã tổ chức hoạt động Cuộc đua kỳ thú về rác trong khuôn khổ dự án Công dân xanh - thành phố lành mạnh. Đây là hành trình để các em học sinh tìm hiểu thực trạng rác thải tại địa phương, từ đó nâng cao ý thức phân loại, thu gom và xử lý rác ngay trong gia đình và cộng đồng.
Cuộc đua được thiết kế thành 6 trạm thử thách, nơi học sinh vừa học vừa trải nghiệm: tìm hiểu quy trình xử lý và phân loại rác tại nhà hay địa phương; quan sát một “ngôi nhà xanh” hoặc điểm tập kết rác tái chế; theo chân cô/chú ve chai để hiểu công việc nhọc nhằn của họ; tìm một doanh nghiệp, cửa hàng, khách sạn, quán cà phê, trang trại hay gia đình có thực hành xanh; và từ tất cả trải nghiệm ấy, đề xuất một giải pháp cải thiện việc phân loại, thu gom rác ở gia đình hoặc cộng đồng nhỏ của mình.
Trong vòng hai tuần, hoạt động được triển khai tại 5 trường THCS ở thành phố Hội An (cũ) với sự tham gia của 40 học sinh. Dưới sự đồng hành của thầy cô và dự án, các em được hướng dẫn lên kế hoạch, xây dựng câu hỏi, phân công nhiệm vụ, thực hành quan sát, phỏng vấn và trình bày kết quả. Những trải nghiệm thực tế này đã mang lại cho học sinh cái nhìn chân thực hơn về vấn đề rác thải tại địa phương. Không chỉ biết cách khảo sát, ghi chép số liệu, phân tích tình hình, các em còn mạnh dạn đề xuất nhiều sáng kiến thiết thực: từ việc trang trí “ngôi nhà xanh” bắt mắt và đặt ở vị trí thuận tiện hơn, đến việc gợi ý cho người thân thay đổi thói quen xử lý rác trong gia đình để hiệu quả và thân thiện hơn với môi trường.
Em Nguyễn Triều An, học sinh trường THCS Nguyễn Duy Hiệu, chia sẻ rằng: "Em bắt đầu từ việc tìm hiểu việc phân loại rác tại nhà và sau đó là quá trình thu gom rác của các cô chú tại khu phố, em cũng quan sát cả những ngôi nhà xanh quanh quanh khu vực mình theo hướng dẫn của các chị bên dự án. Thông qua cuộc thi 'Cuộc đua kỳ thú', em đã tìm hiểu được nhiều kiến thức về tình trạng rác thải tại địa phương mà trước đây em chưa từng biết. Trước đây, em từng băn khoăn về quy trình thu gom và xử lý rác thải tại Hội An nhưng chưa có cơ hội tìm hiểu nhưng giờ đã được giải đáp những thắc mắc đó, đồng thời còn biết thêm thông tin về việc bãi rác Cẩm Hà đã quá tải và đóng cửa, phải chuyển rác sang huyện Núi Thành để xử lý. Hơn nữa, em còn được rèn luyện thêm nhiều kỹ năng quan trọng như đặt câu hỏi và phỏng vấn."
Đặc biệt, từ quá trình tìm hiểu về công việc thu gom ve chai, các em học sinh trường Huỳnh Thị Lựu đã đem ý tưởng dự án nhỏ hỗ trợ các cô ve chai đến Diễn đàn thanh thiếu niên về rác tại địa phương ngày 16/6/2025. Với mục tiêu giúp người dân thuận thiện trong việc liên hệ thu gom, đồng thời giúp các cô chú ve chai giảm bớt gánh nặng công việc, ý tưởng lập danh mục ve chai bao gồm họ tên, số điện thoại, khu vực thu gom và các loại rác có thể nhận đã được thực hiện. Đến nay, danh mục đã ghi nhận thông tin của 4 cô ve chai tại xã Cẩm Thanh và hy vọng có thể mở rộng và kết nối với nhiều khu vực tại địa phương.
Qua những trải nghiệm ấy, học sinh không chỉ nâng cao kiến thức về môi trường, mà quan trọng hơn, các em đã học cách kết nối kiến thức với thực tế, tự tin đề xuất sáng kiến và bắt đầu hình thành thói quen sống xanh từ chính gia đình mình.
Từ nhà ra phố, từ quan sát đến hành động, từ những con số đến những câu chuyện, Cuộc đua kỳ thú về rác đã biến mùa hè trở nên bổ ích với các bạn học sinh Hội An. Các em đã bước ra khỏi lớp học để kết nối với cộng đồng – từ gia đình, làng xóm, thầy cô, đến những cô chú ve chai và cả chính quyền địa phương. Chính sự đồng hành ấy đã tạo nên một vòng tròn gắn kết, nơi mọi người cùng chung tay giữ gìn một Hội An xanh, sạch và đẹp hơn.