Als je iets goed ziet, geef een compliment
Als je iets verkeerds ziet, bied dan hulp

Dit is een uitspraak van Nelson Mandela. Zou zijn uitspraak ook van toepassing kunnen zijn op het leren zwemmen? 

Dat goed kunnen zwemmen van levensbelang kan zijn, heeft ook deze zomer weer uitgewezen. Helaas is weer gebleken dat niet iedereen in Nederland goed kan zwemmen. Behalve veiligheid geeft (leren) zwemmen beweging aan het lichaam. Bewegen levert een bijdrage aan de gezondheid van mensen. Het is goed voor de ontwikkeling van de hersenen, de botten en de spieren. Bewegen is meer dan alleen de motoriek gebruiken. Het is een samenspel van lichaam en geest. Kinderen die zich niet lekker voelen of verkrampen als ze naar de zwemles moeten, laten zien dat de hersenen direct verbonden zijn met de motoriek en met motorisch leren. Aspecten als je goed voelen en er zin in hebben, zijn waardevol bij het leren zwemmen. Zij versnellen het leren zwemmen.  

Dit heeft vooral te maken met ontspannen zijn. Deze ontspanning is gekoppeld aan de ademhaling. Vaak krijgt de ademhaling onvoldoende aandacht bij het leren zwemmen. Misschien nog wel bij de watergewenning, maar daarna schiet specifieke aandacht voor de ademhaling er vaak bij in. Dit terwijl het basiselement ademhaling in ieder basiselement zit. Vaststaat dat als je gespannen bent bij het leren zwemmen, je oppervlakkiger gaat ademhalen. Dit terwijl er juist veel zuurstof naar de hersenen moet gaan om te leren zwemmen. Je moet je concentreren om iets moeilijks te leren. Ook de spieren die zich inspannen hebben de ademhaling; de zuurstof nodig. Als je ontspannen bent en dieper ademhaalt kun je beter gebruik maken van de opwaartse kracht. Je adem inhouden en je ontspannen lukt nauwelijks. Als de zwemles een plezierige bezigheid is voor het kind, zit het met die ontspannen ademhaling al snel  goed. Blijf daarom vanaf het allereerste begin structureel aandacht besteden aan goed uitblazen en doorademen. 

Terug naar de uitspraak van Mandela. Wij zijn meestal weinig scheutig met complimenten. Het royaal waarderen van inspanningen lijkt als overbodig te worden gezien. Als je iets verkeerd doet, hoor je het snel. Vaak zeggen we het meteen als we iets niet goed vinden. We vinden bijna overal iets van. Soms zeggen we zo snel wat we er van vinden, dat we nog niet eens goed hebben nagedacht. We geven graag aanwijzingen aan iedereen die in onze buurt komt. Raadgevingen in vele variaties, op vele momenten en plaatsen. Laatst zij een jonge collega tegen mij: “Ja, ik vind ook van een heleboel dingen iets en ik heb er zeker een mening over, maar ik zeg het niet altijd”. Dat vond ik een mooie en ik ga proberen deze zelf vaker uit te voeren. 

Als je iets verkeerds ziet, zou je inderdaad zoals Mandela zegt, iemand je hulp kunnen aanbieden. Hulp in een vorm die voor de ontvanger acceptabel is. Anders wordt het “niet ontvangen”. Maar wat is eigenlijk “iets verkeerds”?  Bij het leren zwemmen hebben we  heel scherp op ons netvlies hoe een goede techniek er uit hoort te zien. En passant vergeten we wel eens dat er bij het leren zwemmen een stadium in de leerweg is, waarin iets “nog verkeerd” is, of misschien nog niet helemaal goed is. Dat willen we direct verbeteren richting die goede techniek. Dat streven is op zich juist, maar het is belangrijker om te kijken hoe een kind het snelste en het fijnste leert zwemmen. Welke ervaringen heeft een kind nodig om te leren zwemmen? Kijk welke hulp het kind op dat moment nodig heeft. Dat is niet altijd direct werken aan een perfecte techniek. Maar wat dan wel? Denk daar even over na, voordat je iets gaat roepen.

Vaststaat dat succeservaringen en plezier, een positieve invloed hebben op het leren zwemmen. Succeservaringen zijn nodig om het zelfbeeld te verbeteren en om te motiveren door te zetten en er ook op moeilijke momenten niet de brui aan te geven. Plezier geeft ontspanning en maakt dat het leren soepel verloopt. Een kind heeft plezier als het de oefeningen als een prettige bezigheid ervaart.

Tips voor ouders om hun kind sneller te leren zwemmen 

Ga samen zwemmen, maak samen plezier, doe spelletjes en maak grapjes met elkaar. Zorg dat je het gezellig hebt met elkaar en ga vooral niet het gat oefenen! Natuurlijk wel door elkaars poortjes duiken of muntjes opduiken, gek lopen, gek springen of elkaar nadoen. Simpelweg gezellig met elkaar bezig zijn in het water.

Tips voor zwemonderwijzers

Stop met klagen over  het feit dat kinderen zoveel “schermtijd” hebben. Zorg dat de kinderen in jouw lessen veel “beweegtijd” hebben. Vertel geen verhalen  voordat een kind een opdracht gaat uitvoeren. Laat een kind bewegen voordat je gaat iets gaat vertellen. Dus eerst geef je de opdracht borstcrawl en pas als het kind gaat oefenen, ga jij individueel lesgeven aan dat kind.

De uitspraak van Mandela geldt ook voor de zwemles

Als je iets goed ziet, geef je een compliment en als je iets verkeerds ziet, bied je hulp of geef vooral een andere oefening aan het kind!