บทคัดย่อ

ทับทิมพม่าเป็นอัญมณีที่มีชื่อเสียงและเป็นที่ต้องการอย่างมากในตลาดการค้าอัญมณีทั่วโลก ในปัจจุบันทับทิมจากแหล่งจอห์นสัน ประเทศเคนยา ที่มีสีคล้ายคลึงกับทับทิมโมกก ประเทศพม่า เริ่มแพร่หลายในตลาดพลอย ภาคนิพนธ์นี้จึงทำการเลือกตัวอย่างทับทิมจากแหล่งจอห์นสัน ประเทศเคนยา และแหล่งโมกก ประเทศพม่า แหล่งละ 10 ตัวอย่าง เพื่อศึกษาลักษณะเฉพาะโดยเครื่องมือขั้นพื้นฐานและเครื่องมือขั้นสูง ผลการศึกษาพบว่าตัวอย่างทับทิมทั้งสองแหล่งมีการเรืองแสงอ่อนในช่วงยูวีคลื่นสั้น (254 นาโนเมตร) และมีการเรืองแสงสีแดงเข้มในช่วงยูวีคลื่นยาว (365 นาโนเมตร) การศึกษาด้วยกล้องจุลทรรศน์อัญมณี มลทินที่มักพบในตัวอย่างทับทิมแหล่งจอห์นสัน คือ มลทินผลึกแร่ มลทินเส้นไหม มลทินแถบสี และรอยแตก ส่วนมลทินที่มักพบภายในตัวอย่างทับทิมแหล่งโมกก คือ มลทินเส้นไหม มลทินลายนิ้วมือ และรอยแตก

สเปกตร้าการดูดกลืนแสงยูวี-วิสิเบิลในช่วง 300-800 นาโนเมตร พบการดูดกลืนแสงของ Cr³⁺ ในตัวอย่างจากทั้งสองแหล่ง นอกจากนี้สเปกตรัมการดูดกลืนแสงในช่วงอินฟราเรด พบการดูดกลืนของ H₂O O-H stretching C-H stretching CO₂ C=O stretching O-H bending และ Al-O bonding ในตัวอย่างจากทั้งสองแหล่ง แต่ในตัวอย่างพลอยทับทิมโมกก มักไม่พบสเปกตรัมการดูดกลืนของ O-H stretching ที่ตำแหน่งประมาณ 3095 cm^-1 2120 cm^-1 และ 1988 cm^-1 ซึ่งแตกต่างจากตัวอย่างพลอยทับทิมจอห์นสัน ที่มักพบการดูดกลืนในตำแหน่งเหล่านี้เป็นส่วนมาก องค์ประกอบธาตุทางเคมีพบธาตุที่เป็นองค์ประกอบหลักคือ Al₂O₃ และพบธาตุร่องรอย คือ Cr₂O₃, TiO₂, V₂O₅, Fe₂O₃ และ Ga₂O₃