13. Naiuugnay ang kahalagahan ng pakikilahok at bolunterismo sa pag-unlad ng                     mamamayan at lipunan   (EsP9TT-IIg-8.1) 

      14. Nakapagsusuri ng kwentong buhay ng mga taong inilaan ang malaking bahagi ng             kanilang buhay para sa pagboboluntaryo Hal. Efren Peñaflorida, greenpeace                     volunteers atbp.  (EsP9TT-IIg-8.2)

         15. Napatutunayan na: 

               a. Ang pakikilahok at bolunterismo ng bawat mamamayan sa mga gawaing                            pampamayanan, panlipunan/ pambansa, batay sa kanyang talento,                                    kakayahan, at papel sa lipunan, ay makatutulong sa pagkamit ng kabutihang                     panlahat 

            b. Bilang obligasyong likas sa dignidad ng tao, ang pakikilahok ay nakakamit sa                    pagtulong o paggawa sa mga aspekto kung saan mayroon siyang personal na                  pananagutan  (EsP9TT-IIh-8.3) 

         16.  Nakalalahok sa isang proyekto o gawain sa baranggay o mga sektor na may                      partikular na pangangailangan, Hal. mga batang may kapansanan o mga                           matatandang walang kumakalinga  (EsP9TT-IIh-8.4)