ประเภท (ข้อมูลเฉพาะ) ภูมิปัญญาท้องถิ่น
- การประกอบอาชีพ
ประวัติข้อมูลส่วนตัวของผู้ประกอบภูมิปัญญาท้องถิ่น
นางแสงแก้ว ชัยยันต์ เกิดวันที่ 9 เดือน มีนาคม พ.ศ. 2499 อายุ 67 ปี
ประวัติความเป็นมาของภูมิปัญญาท้องถิ่น
บรรพบุรุษของไทยเรามีชื่อเสียงในงานด้านศิลปะการประดิษฐ์อย่างมากมาย โดยเฉพาะ การประดิษฐ์ตกแต่งพวงดอกไม้ ใบไม้ ผลไม้ และวัสดุอื่น ๆ เป็นที่ขึ้นชื่อมานานแต่โบราณกาลแล้ว แต่ไม่ปรากฏแน่ชัดว่าได้มีการเริ่มต้นมาแต่ในสมัยใดแน่ คงเนื่องมาแต่ไม่มีการจดบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรไว้นั่นเอง จึงไม่มีหลักฐานใดๆ ให้อนุชนรุ่นหลังได้สืบค้น ต่อมาในสมัยสุโขทัย เป็นราชธานี แต่ครั้งสมัยพระเจ้าอรุณมหาราช คือพระร่วงเป็นพระเจ้าแผ่นดิน พระสนมเอก คือ ท้าวศรีจุฬาลักษณ์ หรือนางนพมาศ ซึ่งเป็นผู้ที่มีความสามารถในงานด้านฝีมือในการประดิษฐ์ดอกไม้สดเป็นเลิศ ในสมัยนั้นตามหลักฐานที่อ้างถึงในพระราชนิพนธ์เรื่องพระราชพิธี 12 เดือนตอนหนึ่งที่กล่าวถึงท้าวศรีจุฬาลักษณ์ได้คิดตกแต่งโคมลอยให้งดงามวิจิตรกว่าโคม ของพระสนมอื่นทั้งปวง โดยการนำเอาดอกไม้ต่างๆ มาประดิษฐ์ตกแต่ง และยังได้เอาผลไม้ มาทำการแกะสลักตกแต่งประกอบไปด้วย แต่ก็มิได้มีการ อ้างถึงว่าในการตกแต่งครั้งนั้นมีการร้อยมาลัยมาประดับตกแต่งด้วย หรือไม่และในหลักฐานที่อ้างถึงตอนหนึ่งว่า ในเดือนเมษายนมีพระราชพิธีสนามใหญ่บรรดาเจ้าเมือง เศรษฐี คหบดีเข้าเฝ้าถวายบังคมสมเด็จพระร่วงเจ้า เพื่อถวายเครื่องราชบรรณาการ พระสนมกำนัลต่าง ๆ ก็ร้อยกรองดอกไม้เป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ ใส่เมี่ยงหมากถวายให้ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานแก่ ผู้มาเฝ้าและในครั้งนั้นนางนพมาศ ก็ร้อยดอกไม้สีเหลืองเป็นรูปพานทองสองชั้นรองขัน มีระย้าระบายงดงามในขันใส่เมี่ยงหมาก แล้วร้อยดอกไม้เป็นตาข่ายคลุมขันอีกทีหนึ่ง เป็นที่เจริญตาและถูก กาลเทศะอีก สมเด็จพระร่วงเจ้าจึงทรงบัญญัติว่า ถ้าชาวไทยทำการรับแขกเป็นการสนามใหญ่ มีการอาวาห์มงคล หรือวิวาห์มงคล เป็นต้น ให้ร้อยกรองดอกไม้เป็นรูปพานขันหมากดังนี้ และให้เรียกว่า พานขันหมาก
มาลัย หมายถึง ดอกไม้ประดิษฐ์แบบไทยลักษณะหนึ่ง โดยการนำดอกไม้ กลีบดอกไม้ ใบไม้ และส่วนต่าง ๆ ของดอกไม้ที่ร้อยได้ มาร้อยเป็นพวง มีลักษณะต่าง ๆ กันมากมายหลายแบบ ตั้งแต่แบบดั่งเดิมจนถึงแบบสมัยใหม่ ใช้บูชาพระพุทธรูปหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ เช่น มาลัยชายเดียว หรือมาลัยสองชาย จะใช้ขนาดพวงเล็กใหญ่ขนาดใดย่อมแล้วแต่ความเหมาะสมเป็นสำคัญ ใช้ในการคารวะผู้ที่เคารพนับถือ ที่ได้ล่วงลับไปแล้ว เช่น ห้อยคล้องกรอบรูป ซึ่งมักจะนิยมใช้มาลัยสองชายริบบิ้นสีดำหรือขาว
นางแสงแก้ว ชัยยันต์ มีอาชีพเกษตรกรทำสวนผลไม้เมื่อหมดฤดูกาลผลไม้จะมีเวลาว่างจึงใช้เวลาว่างศึกษาแนวทางในการหาเงินเพื่อใช้จ่ายในครัวเรือนเพื่อเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว อาศัยมีความรักงานฝีงานเป็นทุนเดิมอยู่แล้วจึงได้พัฒนาฝีมือการร้อยมาลัยให้มีลวดลายต่างๆ ได้อย่างประณีต สวยงาม เป็นที่ต้องตา ต้องใจ แก่ผู้พบเห็น จนได้กลายเป็นสินค้าที่สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ที่มั่นคงให้กับครัวเรือน เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาให้อยู่สืบไป
แหล่งจำหน่าย ตลาดเทศบาลตำบลหนองหิน และชุมชน
สถานที่ตั้ง (พิกัด) ของผู้ประกอบอาชีพหรือของชุมชน
บ้านเลขที่ 248 หมู่ที่ 1 บ้านหนองหิน ตำบลหนองหิน อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย รหัสไปรษณีย์ 42190 โทรศัพท์มือถือ 098-0978485
แหล่งจำหน่าย ตลาดเทศบาลตำบลหนองหิน และชุมชน
ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดยนางสาวอริยาภรณ์ ทองจันทร์
ภาพถ่ายภาพประกอบ โดยนางสาวอริยาภรณ์ ทองจันทร์