อาชีพ “การทำไม้กวาดดอกหญ้า”

ปัญหาความยากจนของประชาชนในสภาพปัจจุบันมีความสลับซับซ้อนมากขึ้นสาเหตุของปัญหามีความเชื่อมโยงกันมากจนยากที่จะระบุได้ชัดเจนว่า ปัจจัยใดเป็นสาเหตุที่แท้จริงของความยากจนมีทั้งปัจจัยส่วนบุคคล เช่น การขาดโอกาสทางการศึกษา การขาดทักษะในการประกอบอาชีพ การมีภาระหนี้สินจากการรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ความไม่รู้จักประมาณตนเองอย่างมีเหตุผล หากสภาพปัญหาต่างๆ เห่ลานั้นมิได้รับการแก้ไขให้ตรงกับสภาพความเป็นจริงการพัฒนาประเทศในทุกๆ ด้าน จะเชื่อมโยงกันปัญหาสังคมจะตามมาทำให้การแก้ปัญหายุ่งยากเพิ่มขึ้น

กศน.ตำบลวังตะเคียน ซึ่งมีภารกิจหลักในการจัดการศึกษาตลอดชีวิตให้กับกลุ่มเป้าหมายที่อยู่นอกระบบโรงเรียน ได้เห็นความสำคัญของสภาพปัญหา จึงได้นำข้อคิดในการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการศึกษานอกโรงเรียนสู่ชุมชน โดยการส่งเสริมให้ชุมชนเรียนรู้รูปแบบการประกอบอาชีพที่ลงทุนต่ำเหมาะกับสภาพพื้นที่ของตนเอง สามารถประกอบเป็นอาชีพหลักได้ จึงได้จัดทำโครงการการทำไม้กวาดดิกหญ้าขึ้น เพื่อนำสิ่งของที่มีอยู่ในชุมชนสร้างงานสร้างอาชีพในเกิดประโยชน์สูงสุด

นางรวง หอมเกสร วันเกิด ๑๕ เมษายน ๒๕๐๒ บ้านเลขที่ ๙๘๔๙/๑๙ หมู่ ๔ ตำบลวังตะเคียน อำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด อาชีพเกษตรกรทางกศน.ตำบลวังตะเคียนได้มองเห็นความสำคัญของการหารายได้เข้าสู่ชุมชนจึงได้ศึกษาอบรมกับทางชุมชนจัดขึ้นในโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน โครงการทำไม้ดอกหญ้า ที่เริ่มจัดขึ้นในปี พ.ศ.๒๕๕๘ นางรวง หอมเกสร ได้เรียนรู้การทำไม้กวาดดอกหญ้า อย่างต่อเนื่องได้นำความรู้ วิธีการทำไม้กวาดดอกหญ้ามาเผยแพร่ให้กับคนในครอบครัว ญาติพี่น้องได้ทำใช้ในครัวเรือน และขายให้กับคนในหมู่บ้าน และเมื่อมีการผลิตมากขึ้น จึงนำออกขายให้กับเพื่อนบ้าน ต่างหมู่บ้าน ต่างตำบลและยังเผยแพร่พัฒนาตนเองในการเป็นวิทยากรในการสอนทำไม้กวาดดอกหญ้าให้กับชุมชนใกล้เคียง นอกจากนั้นยังมีร้านค้ามารับซื้อเพื่อไปจำหน่าย สามารถทำเป็นอาชีพเสริมของครอบครัว สร้างรายได้ให้กับตนเอง

นางรวง หอมเกสร ยังให้คำแนะเพิ่มเติมเกี่ยวกับไม้กวาดดอกหญ้า ว่าสมัยก่อนในการทำไม้กวาดแรกๆ ด้ามไม้กวาดทำจากไม้เนื้อแข็ง ปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนแปลงใช้เป็นการด้ามทำจากพลาสติก ที่ให้ความสวยงาม และคงทนกว่า “ดอกหญ้า” เป็นส่วนที่ใช้กวาด นอกจากจะทำเป็นไม้กวาดสำหรับกวาดพื้นแล้วยังมีไม้กวาดขนาดเล็ก ที่ใช้ปัดกวาดตามชั้นต่าง ตามความเหมาะสมกับการใช้งาน นางรวง หอมเกสร ได้เลือกเอาดอกหญ้าเกรดเอ แห้ง มีความยาวเท่ากัน เมื่อกวาดแล้วดอกจะไม่หลุดง่ายเวลากวาดบ้าน เป็นการยืดระยะเวลาการใช้งานของไม้กวาดใช้งานยาว คงทนขึ้น นางรวง หอมเกสร ได้ประกอบอาชีพเสริมทำให้มีรายได้ของครัวเรือน และอธิบายถึงวิธีการขั้นตอนในการทำไม้กวาดดอกหญ้า ดังนี้ อุปกรณ์ในการทำไม้กวาดดอกหญ้า ๑. เข็มเย็บกระสอบ๒. เชือกไนล่อนขนาดเล็กที่สามารถลอยเข้าเข็มได้ ๓.ชุดอุปการณ์ด้ามพลาสติกสำเร็จรูปพร้อมประกอบ ๔. ดอกหญ้า ๕. ตะปูขนาด ๑ นิ้ว จำนวน ๒ ตัว ๖. ลวด ๗. คีมตัดลวด ๘. ค้อน ขั้นตอนการทำมีดังนี้ ๑.นำดอกหญ้ามาทำความสะอาดและตากแดดให้แห้ง ในแต่ละอัน ดอกหญ้าจะต้องเลือกความยาวที่ไม่ต่างกันมาก ควรมีความยาวเสมอกันไม่ยาวเกินไปไม่สันเกินไป ถ้าสั้นมากเราไม่ควรทิ้งเอามาประกอบเป็นไม้กวาดสั้นได้ ๒. นำดอกหญ้าที่ปริมาณ ๒ ขีด แล้วนำมามันเป็นกำเล็กๆประมาณ ๕ อัน แล้วมัดด้วยยาง ชั้นที่๑ ชั้นที่ ๒ มัดด้วยลวดเพื่อให้เกิดความแน่น ๓. นำเข็มเย็บกระสอบร้อยเชือกไนล่อนแล้วร้อยมัดบล็อกกับดอกหญ้า แล้วถักขึ้นลงแบบหางปลา พร้อมจัดดอกหญ้าให้มีลักษณะแบน ๔. ตัดโคนดอกหญ้าให้เสมอกัน ๕. นำด้ามไม้ไผ่เจาะรูที่หัวไว้สำหรับห้อยเชือกและเจาะรูตรงปลายนำมาขัดด้วยก้อนจากนั้นเสียบเข้าตรงกลางมัดดอกหญ้า ๖. นำเชือกไนล่อนมัดดอกหญ้าไว้ด้วยกัน โดยนำเชือกไนล่อนมาสอดตรงรูที่เจาะ เพื่อป้องกันไม่ให้ดอกหญ้าออกจากกัน ๗. ตอกตะปูที่เตรียมไว้ เพื่อให้ดอกหญ้าติดกับด้ามและมีความแข็งแรงขึ้น และสิ่งสำคัญนางรวง หอมเกสรยังคงจะมุ่งมั่นส่งเสริม อนุรักษ์ภูมิปัญญาและถ่ายทอดองค์ความรู้ของตนเองกับรุ่นหลังต่อไป

ผู้ให้ข้อมูล นางรวง หอมเกสร

ผู้เรียบเรียง นางสาวณฐมน หกยอด