ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตรอำเภอเมืองตราด บ้านหนองคันทรง หมู่ที่ 4 ตำบลหนองคันทรง อำเภอเมืองตราด จังหวัดตราด อยู่ติดถนนประชาภักดี บริเวณหลังวัดหนองคันทรง ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 6 กิโลเมตร สินค้าหลัก คือ ข้าว เนื่องจากพื้นที่อำเภอเมืองตราด เป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญของจังหวัด

พื้นที่ปลูกข้าวส่วนใหญ่อยู่ในเขตชลประทาน สามารถปลูกข้าวได้ทั้งนาปี และนาปรัง โดยพื้นที่นาข้าวส่วนใหญ่อยู่ในเขตพื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับเพาะปลูกข้าว ตามโครงการบริหารจัดการเขตเกษตรเศรษฐกิจสำหรับสินค้าเกษตรที่สำคัญ หรือที่เรียกว่า โซนนิ่ง ทำให้เกษตรกรชาวนา ประกอบอาชีพทำนาแต่เพียงอย่างเดียว มีรายได้น้อย ต้นทุนการผลิตข้าวสูง และผลผลิตข้าวต่ำและคุณภาพไม่ดีเท่าที่ควร

ลุงเชิด วงค์สา เจ้าของศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตรแห่งนี้ ปัจจุบันอายุ 64 ปี พื้นเพชาวตำบลหนองคันทรง ไปทำงานเป็นลูกเรือประมงที่จังหวัดสมุทรปราการตั้งแต่เด็กๆ อยู่บนเรือประมง 20 กว่าปี เริ่มมองไม่เห็นทิศทางอนาคตของตนเอง จึงย้ายกลับมาอยู่บ้าน มีเงินทุนที่เก็บหอมรอมลิบมาเป็นทุนก้อนหนึ่ง เริ่มต้นทำอาชีพทำนา โดยศึกษาวิธีการทำการเกษตรแบบ
เศษฐกิจพอเพียงจากปราชญ์ชาวบ้านในพื้นที่ต่างๆ ปัจจุบันลุงเชิดทำนาประมาณ 12 ไร่เศษ เมื่อสองสามปีที่ผ่านมา เปลี่ยนพื้นที่ทำนาเดิม จำนวน 2 ไร่ ขุดเป็นคูกว้างรอบนา ขยายคันนาให้กว้างขึ้นกว่าเดิม เพื่อใช้คูน้ำรอบๆนาเลี้ยงปลาสลิด ที่เป็นผู้เพาะพันธุ์เอง เปลี่ยนพันธุ์ข้าวปลูกจากข้าวหอมจังหวัดเป็นข้าวไรซ์เบอรี่ ผลิตและแปรรูปเองจากโรงสีขนาดเล็ก และปรับเปลี่ยนจากการปลูกพืชเชิงเดี่ยว เป็นการปลูกพืชแบบผสมผสาน บนคันนาที่ขยายให้กว้างขึ้น เน้นกิจกรรมที่หลากหลาย ทั้งปลูกพืช เลี้ยงไก่ เลี้ยงปลา

จุดเด่นของศูนย์เรียนรู้ คือ การใช้เทคโนโลยีการผลิตเพื่อลดต้นทุนการผลิตและประกอบอาชีพเสริมเพิ่มรายได้

หลักสูตรการเรียนรู้ มีดังนี้

1. การลดต้นทุนการผลิตข้าว

2. การผลิตน้ำหมักชีวภาพ

3. การเลี้ยงปลาสลิดในนาข้าว

4. การปลูกพืชเพื่อสร้างรายได้ มีศูนย์เครือข่าย จำนวน 11 ศูนย์ ประกอบด้วย

• ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง/เกษตรทฤษฎีใหม่/เกษตรผสมผสาน 5 ศูนย์

• ศูนย์เรียนรู้ท่องเที่ยวเชิงเกษตร 1 ศูนย์

• ศูนย์เรียนรู้ด้านข้าว 2 ศูนย์

• ศูนย์เรียนรู้ด้านไม้ผล 2 ศูนย์

• ศูนย์เรียนรู้ด้านปศุสัตว์ 1 ศูนย์

ผู้เรียบเรียงข้อมูล : นายกฤษฎา สังข์ผาด

ภาพ : นายกฤษฎา สังข์ผาด