การใช้เครื่องหมายวรรคตอน
ภาษาไทยมีวิธีการเขียนคำติดต่อกันไป เมื่อจบข้อความแล้วจึงเว้นวรรค ดังนั้น ในการเขียนหนังสือจึงต้องมีการแบ่งวรรคตอนและใช้เครื่องหมายวรรคตอนประกอบการเขียนให้ถูกต้อง เพื่อช่วยให้เข้าใจความหมายได้อย่างชัดเจนไม่ผิดเพี้ยนไปจากวัตถุประสงค์
เครื่องหมายวรรคตอนที่ควรทราบ มีดังนั้น
อักษรย่อ
อักษรย่อ คือ อักษรที่ใช้แทนคำ หรือข้อความเพื่อความสะดวกรวดเร็วในการสื่อสาร ลักษณะของอักษรย่ออาจจะเป็นอักษรตัวเดียว อักษรสองตัว หรือมากกว่านั้น แล้วมีจุดหนึ่งจุด (มหัพภาค) ข้างหลัง หรือจุดระหว่างตัวอักษรแล้วแต่การกำหนด
หลักเกณฑ์การเขียนและการอ่านอักษรย่อ
1. การเขียนอักษรย่อของคำต่าง ๆ
มีวิธีการและหลักการซึ่งราชบัณฑิตยสถาน โดย “คณะกรรมการกำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทย” ได้กำหนดไว้ ดังนี้
1.1 ใช้พยัญชนะต้นของพยางค์แรกของคำเป็นตัวย่อ
ถ้าเป็นคำคำเดียวให้ใช้ย่อตัวเดียว แม้ว่าคำนั้นจะมีหลายพยางค์ก็ตาม
ตัวอย่าง
วา ว.
จังหวัด จ.
3.00 นาฬิกา 3.00 น.
ศาสตราจารย์ ศ.
ถ้าใช้ตัวย่อเพียงตัวเดียวแล้วทำให้เกิดความสับสนอาจใช้พยัญชนะต้นของคำถัดไปเป็นตัวย่อด้วยก็ได้
ตัวอย่าง
ตำรวจ ตร.
อัยการ อก.
1.2 ถ้าเป็นคำสมาสให้ถือเป็นคำเดียว และใช้พยัญชนะต้นของพยางค์แรกเพียงตัวเดียว
ตัวอย่าง
มหาวิทยาลัย ม.
วิทยาลัย ว.
1.3 ถ้าเป็นคำประสม ใช้พยัญชนะต้นของแต่ละคำ
ตัวอย่าง
ชั่วโมง ชม.
โรงเรียน รร.
1.4 ถ้าคำประสมประกอบด้วยคำหลายคำ มีความยาวมาก อาจเลือกเฉพาะพยัญชนะต้นของคำที่เป็นใจความสำคัญ ทั้งนี้ ไม่ควรเกิน 4 ตัว
ตัวอย่าง
คณะกรรมการประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กปร.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สพฐ.
1.5 ถ้าใช้พยัญชนะของแต่ละคำแล้วทำให้เกิดความสับสน ให้ใช้พยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไปแทน
ตัวอย่าง
พระราชกำหนด พ.ร.ก.
พระราชกฤษฎีกา พ.ร.ฎ.
1.6 ถ้าพยางค์ที่จะนำพยัญชนะต้นมาใช้เป็นตัวย่อมี ห เป็นอักษรนำ เช่น หญ หล ให้ใช้พยัญชนะต้นนั้นเป็นตัวย่อ
ตัวอย่าง
สารวัตรใหญ่ สวญ.
ทางหลวง ทล.
1.7 คำที่พยัญชนะต้นเป็นอักษรควบกล้ำหรืออักษรนำ ให้ใช้อักษรตัวหน้าตัวเดียว
ตัวอย่าง
ประกาศนียบัตร ป.
ถนน ถ.
เปรียญ ป.
1.8 ตัวย่อไม่ควรใช้สระ ยกเว้นคำที่เคยใช้มาก่อนแล้ว
ตัวอย่าง
เมษายน เม.ย.
มิถุนายน มิ.ย.
1.9 ตัวย่อต้องมีจุดกำกับเสมอ ตัวย่อตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไป ให้จุดที่ตัวสุดท้ายเพียงจุดเดียว ยกเว้นตัวที่ใช้กันมาก่อน เช่น พ.ศ. น.ศ. ม.ร.ว. เป็นต้น
ตัวอย่าง
ตำบล ต.
ทบวงมหาวิยาลัย ทม.
1.10 ให้เว้นวรรคหน้าตัวย่อทุกแบบ
ตัวอย่าง
ประวัติของ อ. พระนครศรีอยุธยา
ข่าวจาก กทม. ว่า
1.11 ให้เว้นวรรคระหว่างกลุ่มอักษรย่อ
ตัวอย่าง
ศ. นพ.
1.12 การอ่านคำย่อ ต้องอ่านเต็ม
ตัวอย่าง
05.00 น. อ่านว่า ห้านาฬิกา
อ.พระนครศรีอยุธยา อ่านว่า อำเภอพระนครศรีอยุธยา
ยกเว้นในกรณีที่คำเต็มนั้นยาวมาก และคำย่อนั้นเป็นที่เข้าใจและยอมรับกันทั่วไปแล้วอาจอ่านตัวย่อเรียงตัวไปก็ได้
ตัวอย่าง
ก.พ. อ่านว่า กอ พอ
(จากหนังสือหลักเกณฑ์การใช้เครื่องหมายวรรคตอนเครื่องหมายอื่น ๆ หลักเกณฑ์การเว้นวรรค หลักเกณฑ์การเขียน คำย่อ ราชบัณฑิตยสถาน)
2. การเขียนรหัสตัวพยัญชนะประจำจังหวัด
ตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ โดยไม่มีจุด มหัพภาค ต่อท้าย เช่น
กระบี่ ย่อเป็น กบ น่าน ย่อเป็น นน ราชบุรี ย่อเป็น รบ
กรุงเทพมหานคร ” กท บุรีรัมย์ ” บร ลพบุรี ” ลบ
กาญจนบุรี ” กจ ปทุมธานี ” ปท ลำปาง ” ลป
กาฬสินธุ์ ” กส ประจวบคีรีขันธ์ ” ปข ลำพูน ” ลพ
กำแพงเพชร ” กพ ปราจีนบุรี ” ปจ เลย ” ลย
ขอนแก่น ” ขก ปัตตานี ” ปน ศรีสะเกษ ” ศก
จันทบุรี ” จบ พะเยา ” พย สกลนคร ” สน
ฉะเชิงเทรา ” ฉช พระนครศรีอยุธยา ” อย สงขลา ” สข
ชลบุรี ” ชบ พังงา ” พง สตูล ” สต
ชัยนาท ” ชน พัทลุง ” พท สมุทรปราการ ” สป
ชัยภูมิ ” ชย พิจิตร ” พจ สมุทรสงคราม ” สส
เชียงราย ” ชร พิษณุโลก ” พล สมุทรสาคร ” สค
เชียงใหม่ ” ชม เพชรบุรี ” พบ สระบุรี ” สบ
ตรัง ” ตง เพชรบูรณ์ ” พช สิงห์บุรี ” สห
ตราด ” ตร แพร่ ” พร สุโขทัย ” สท
ตาก ” ตก ภูเก็ต ” ภก สุพรรณบุรี ” สพ
นครนายก ” นย มหาสารคาม ” มค สุราษฎร์ธานี ” สฎ
นครปฐม ” นฐ มุกดาหาร ” มห สุรินทร์ ” สร
นครพนม ” นพ แม่ฮ่องสอน ” มส หนองคาย ” นค
นครราชสีมา ” นม ยโสธร ” ยส อ่างทอง ” อท
นครศรีธรรมราช ” นศ ยะลา ” ยล อุดรธานี ” อด
นครสวรรค์ ” นว ร้อยเอ็ด ” รอ อุตรดิตถ์ ” อต
นนทบุรี ” นบ ระนอง ” รน อุทัยธานี ” อน
นราธิวาส ” นธ ระยอง ” รย อุบลราชธานี ” อบ
หมายเหตุ กรุงเทพมหานคร กท จะพบในหนังสือราชการ แต่โดยทั่วไป ใช้กรุงเทพมหานคร