การประกอบอาชีพ การทำกรงนก เครื่องจักรสาน 

ประวัติความเป็นมาของภูมิปัญญาท้องถิ่น   

          ประวิติ คนแก่นิยมเลี้ยงนกกรงหัวจุก(นกปรอดหัวโขน) ไว้เพื่อฟังเสียงขันและนำมาประชันเสียงกันในสนามแข่ง มีผลทำให้เกิดความต้องการที่จะได้กรงนกดี รูปทรงสวยงาม ให้นกตัวเก่งได้อาศัย เป็นความภูมิใจ เป็นหน้าตาของเจ้าของนก และยังเป็นเสมือนหนึ่งเฟอร์นิเจอร์ประดับบ้านอีกด้วย จึงคิดรูปแบบการทำกรงนก ที่นิยมกันส่วนมากมักเป็นทรงสี่เหลี่ยมคางหมู สูงประมาณ ๓๐ นิ้ว กว้างประมาณ ๑๔ นิ้ว มีส่วนประกอบที่สำคัญ ๓ ส่วน ได้แก่ โครงกรง ซี่กรง และหัวกรง สำหรับโครงกรง เน้นการใช้ไม้เนื้อแข็งนำมาเลื่อยซอนเป็นชิ้นส่วนต่างๆ จำนวน ๑๘ ชิ้น ได้แก่ไม้เสา สูงประมาณ ๓๒ นิ้ว จำนวน ๔ อัน (หลังการเลื่อยซอยนำมากลึงกลมเรียบ) ๒ ไม้คานบน ยาวประมาณ ๑๒ นิ้ว จำนวน ๕ อัน ไม้คานล่าง ยาวประมาณ ๑๔ นิ้ว จำนวน ๕ อัน ไม้คั่นกรง ยาวประมาณ ๑๒ ๑/๒ นิ้ว จำนวน ๔ อัน ไม้อันดับที่ ๒, ๓, ๔, จะต้องวัดขนาด เจาะรูด้วยสว่านตาเล็ก เจาะทะลุบนสันให้รับกัน เพื่อไว้เสียบร้อยซี่กรง มีการถือเคล็ดเกี่ยวกับจำนวนรูที่เจาะ ให้เจาะเป็นจำนวนคี่ เช่น ๑๓, ๑๕, ๑๗, ๑๙ หรือ ๒๑ รู ตามความเล็ก ใหญ่ของกรง หากเจาะเป็นคู่เชื่อกันว่าจะทำให้นกเจ็บป่วย ขันไม่ดี หลังจากนั้นช่างจะเน้นการลักลายบนไม้ โครงทุกชิ้น ซึ่งเป็นส่วนที่จะแสดงความงาม ความประณีตของฝีมือช่างและบ่งบอกถึงราคาของกรง

         เอกลักษณ์เด่นคือ กรงนกหัวจุก

          รางวัลที่ได้รับ รางวัลชมเชยในการทำกรงนกหัวจุก ของ อบต.เมืองเลย

          วัตถุดิบส่วนประกอบหลักคือ ไม้ไผ่

          แหล่งจำหน่าย ขายทั่วไปและมีคนรับซื้อ

          ขั้นตอนการทำ

          กรงนก 1 ลูก จะใช้เวลาทำประมาณ 14-15 ชั่วโมง แต่สำหรับกรงนกแกะลาย ต้องใช้เวลาในการทำอย่างน้อย 1 เดือน ถึง 1 เดือนครึ่ง ต่อการทำกรงนก 1 ลูก ตั้งแต่ขั้นตอนเริ่มเตรียมไม้ ถึงขั้นตอนสุดท้าย คือการติดหัวกรง

          1. เตรียมไม้สำหรับการทำกรงนก เลื่อยไม้ที่ผ่ามาแล้ว เป็นท่อนสำหรับสร้างเป็นไม้เสา ไม้โครง และไม้ซี่

          2. นำไม้ที่ผ่าแล้วมารีดเพื่อลบรอยที่ขุระขระให้เรียบ

          3. ไม้ที่ต้องฉลุลาย จะนำแบบลวดลายที่ออกแบบไว้ในกระดาษ ติดกับไม้ที่เตรียมไว้

          4. นำไปฉลุตามลวดลายบนกระดาษที่ติดไว้

          5. นำไปประกอบขึ้นรูปกรงนก โดยรอยต่อของโครงกรงนกนั้นจะเจาะสว่านเพื่อฝังสลักไม้

          6. ใช้กระดาษทรายขัดให้เรียบ

          7. นำอุปกรณ์ภายในของกรงนก ประกอบภายในกรงด้วยกาวและสลักไม้

          8. ใส่ซี่กรงตามช่องที่เจาะไว้ แล้วหยอดกาวร้อน เพื่อให้ติดแน่นคงทน

          9. ใส่ปุ่มกลึง บน-ล่าง ของตัวกรง

          10. ใส่แป้นจานบนโครงหลังคา แล้วใส่หัวกลึงบนจาน จากนั้นใส่ตะขอบนหัวกลึง

          11. นำไปขัดมืออีกครั้ง พ่นสีและยูรีเทน

   นายจำรัส  แพงงา เปิดเผยว่า กรงนกมีหลายราคา ซึ่งราคาของกรงขึ้นอยู่กับรูปแบบ ชนิดไม้ ฝีมือ ลวดลาย ความละเอียดอ่อน ความประณีต เพราะต้องใช้เวลามาก รวมทั้งวัสดุที่ใช้ประกอบในการทำกรงด้วย ดังนั้น ราคาจึงแตกต่างกันไป ถ้าธรรมดาหรือกรงโหล เหมาะกับลูกค้าที่ต้องการฝึกเลี้ยงลูกนกใหม่ๆ มีราคาตั้งแต่ 120-500 บาท

          “แต่ถ้าระดับฝีมือประณีต มีลวดลายและอุปกรณ์ตกแต่ง สำหรับลูกค้าที่ต้องการเลี้ยงนกเพื่อความสวยงาม ทั้งนกและกรงนก มีราคาตั้งแต่ 4,000-6,000 บาท”

          สำหรับกรงนกที่มีราคาอีกระดับหนึ่ง จะมีราคาสูง จะเป็นกรงที่ลูกค้าสั่งทำ เช่น กรงสปอร์ต กรงฝังมุกธรรมดาจากเปลือกหอย กรงนกฝังมุกอย่างดี กรงแกะลายหลุยส์ สั่งทำ จะมีราคาตั้งแต่10,000 บาท จนถึงหลักแสนบาท

ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดยนายภูษิต พรหมรักษา

                                    ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดยนายภูษิต พรหมรักษา