การทอผ้าพื้นเมือง  

การทอผ้าพื้นเมือง  

นางสมนึก  เพ็ชรกอง  

บ้านเลข 18 หมู่ที่ 3 ตำบลน้ำแคม อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย 42140 

  การทอผ้านับเป็นหัตถกรรมอย่างหนึ่งที่ทำสืบต่อกันมาเป็นเวลานาน ตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัย เป็นราชธานี สันนิษฐานจากประวัติศาสตร์ไทยได้กล่าวไว้ จากหลักฐานการแต่งกายของพระมหากษัตริย์ เจ้านาย ข้าราชการ คหบดี ในสมัยนั้นและ ได้กล่าวไว้เกี่ยวกับเรื่องการส่งส่วย มักกล่าวว่า “ส่งผ้าทอเป็นมัด น้ำผึ้ง ไม้หอม” และอื่น ๆ เป็นเครื่องราชบรรณาการการทอผ้านับว่าเป็นศิลปะอย่างหนึ่งที่ผู้เป็นช่างทอจะต้องมีความสามารถในการใช้สีของเส้นด้ายประกอบกันให้เกิดความสวยงามเหมาะสม และการแต่งแต้มสีทำให้เกิดลวดลายการย้อม โดยเฉพาะผ้าที่เรียกว่า “ผ้ามัดหมี่” หากผู้ใดได้จับชมแล้วยากที่จะวางลงได้

การสืบทอด การถ่ายทอด ในสมัยโบราณผู้คนเรียนรู้หนังสือน้อยหรือแทบไม่ได้ศึกษาเล่าเรียนเลย โดยเฉพาะผู้หญิง ซึ่งต้องมีหน้าที่ในงานบ้านเลี้ยงลูก ทำงานทอผ้า เพื่อใช้ในการนุ่งห่มของคนในครอบครัวหลังจากเวลาว่างจากการทำไร่ทำนา อาศัยเวลากลางคืนบ้าง เวลาหยุดพักเพื่อรอคอยการเก็บเกี่ยวผลผลิตบ้าง นับว่าเป็นงานหนักพอสมควรสำหรับหญิงไทย เพราะเมื่อเลิกงานประจำวันแล้วยังต้องมาประกอบอาหารดูแลลูก ๆ และสามีให้รับประทานอาหารจนอิ่มและเข้านอนแล้ว ตนเองก็ยังมิได้พักผ่อนหลับนอนยังต้องนั่งเก็บฝ้าย (เก็บสิ่งเจือปนออกจากปุยฝ้าย) เข็นฝ้าย ดีดฝ้าย มัดหมี่ เพื่อเตรียมไว้เมื่อว่างเว้นจาการทำงานจริง ๆ แล้วจึงจะทำการทอผ้าการทอผ้าแต่โบราณจะใช้ใยไหม  และใยฝ้ายเป็นวัตถุดิบหลักในการทอผ้า เพราะไม่มีเส้นใย สังเคราะห์อื่นใดที่จะมาแทนเส้นใยไหมและฝ้ายได้ดี บางกลุ่มบางสถานที่ได้ นำวัสดุอื่นมาใช้ เช่น ป่าน ใบสับปะรด ใบเตยหนามปอ มาทำเป็นวัสดุในการ ทอผ้า แต่ก็ไม่ได้รับความนิยมเพราะ ไม่เกิดความนิ่ม ทำให้ระคายเคืองร่างกาย สู้ใยไหมและฝ้ายไม่ได้

กลุ่มทอผ้าตำบลน้ำแคม ได้จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2545 โดยมีกลุ่มสตรีในหมู่บ้านรวมกลุ่มกันดำเนินกิจกรรม ด้านการทอผ้า จำนวน 23 คน และมีการพัฒนาการของกลุ่มอย่างต่อเนื่อง มีการทอผ้าและปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตไปตามสถานการณ์ปัจจุบัน โดยคำนึงถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นหลัก ในปี พ.ศ. 2545 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากหน่วยงานราชการมาสนับสนุน ให้มีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายปัจจุบัน  มีนางสมนึก   เพ็ชรกอง  เป็นประธานกลุ่ม  มีสมาชิก 5 คน ได้ผลิตผ้าทอมือมีลวดลายที่สวยงาม แต่ละลวดลายล้วนทรงคุณค่างานทำมือ ประธานกลุ่มและสมาชิกทำหน้าที่จำหน่ายทั้งช่องทางออฟไลน์และออนไลน์ และวางจำหน่าย  ที่ศูนย์ OTOP ท่าลี่  เช่น ผ้าคลุมไหล่ ผ้าสไบ ย่าม   ผ้าขาวม้า ผ้าพันคอ  เป็นต้น


                   ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย นายศิวณัฐ สาระพันธ์

                        ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นายศิวณัฐ สาระพันธ์


                                     ข้อมูลเนื้อหา โดย นางสมนึก เพ็ชรกอง  

                                เรียบเรียงเนื้อหา โดย นายศิวณัฐ สาระพันธ์

                        ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นายศิวณัฐ สาระพันธ์

สถานที่ตั้ง      กลุ่มท้อผ้า      ตำบลน้ำแคม อำเภอท่าลี่จังหวัดเลย

โทรศัพท์มือถือ   0971912386

พิกัด    17.697665, 101.527479