Repair café

Vandaag de dag worden veel laptops en computers te snel afgedankt. Dit is best wel problematisch.

• Economisch probleem: nieuwe laptops zijn duur, terwijl oudere modellen vaak nog perfect bruikbaar zijn voor basisfuncties.

• Ecologisch probleem: elektronische afvalstromen (e-waste) groeien enorm. Oude laptops bevatten waardevolle grondstoffen (zoals koper, zilver, goud, lithium) die moeilijk te recycleren zijn. Vaak belanden ze toch op de afvalberg of ... ze blijven gewoon in een schuif liggen omdat ze weinig plaats innemen.

• Sociaal probleem: er bestaan nog steeds digitale kloven. Niet iedereen heeft toegang tot een werkende computer, terwijl dit in onderwijs en dagelijks leven steeds belangrijker is.

De centrale vraag is: hoe kunnen we oude laptops en computers herstellen of optimaliseren zodat ze opnieuw bruikbaar worden in plaats van weggegooid?

2 - Ons stappenplan

STAP 1 - INZAMELING EN SELECTIE

• Leerlingen brengen oude laptops mee van thuis, of via lokale oproepen (ouders, buren, bedrijven).

• Samen bekijken we welke toestellen nog bruikbaar zijn.

• Criteria: voeding aanwezig, geen zwaar fysiek defect (gebroken scherm/moederbord).

• Indien wél zwaarfysiek defect:

  • heb je de vaardigheden en het materiaal om een herstelling uit te voeren? (Check online, bv. via iFixit.)

  • Zijn er wisselstukken verkrijgbaar voor een minimale kost?

• Blijkt de computer niet meer bruikbaar? → RECYCLAGE (nadat je er bruikbare componenten hebt uitgehaald)

STAP 2 - DiAGNOSE

• Hardware check: werkt de batterij, harde schijf, geheugen, toetsenbord, scherm?

• Software check: start het toestel nog op? Welke besturingssystemen staan erop?

STAP 3 - HERSTELLING & OPTIMALISATIE

• Hardware-upgrades: bv. RAM-geheugen uitbreiden, HDD vervangen door SSD, nieuwe batterij indien mogelijk.

• Is de batterij niet goed? Haal de batterij eruit en kijk of de computer aangesloten op het stroomnet werkt.

• Software-upgrades: kies op basis van de technische specificaties van de computer een licht besturingssysteem (bijv. Linux Mint, Ubuntu Desktop of een lichtere versie van Ubuntu, ChromeOS Flex) en installeer dat.
  Hiervoor moet je een zgn. image van het besturingssysteem downloaden. Die image kan je installeren op een bootable USB-drive (bv. met Rufus, UNetbootin of de software die al aanwezig is op je eigen computer).
  Daarna kan Je de oude computer opstarten via die USB-drive.

• Drivers en updates voorzien.

• Eventueel toetsenbord/scherm/ventilator reinigen en stofvrij maken.

• Blijkt de computer niet meer bruikbaar? → RECYCLAGE (nadat je er bruikbare componenten hebt uitgehaald)

STAP 4 - TESTEN & DOCUMENTEREN

• Toestel opstarten en testen: werkt internet, tekstverwerking, eenvoudige apps?

• Documenteer wat je gedaan hebt, geef voldoende informatie mee zodat een nieuwe gebruiker ermee aan de slag kan.

In onze wegwerpmaatschappij worden talloze toestellen afgedankt zodra ze kapotgaan of niet meer goed functioneren: broodroosters, fietsen, lampen, speelgoed, kleine huishoudtoestellen, enz...

• Ecologisch probleem: veel toestellen komen te snel op de afvalberg terecht, terwijl een kleine herstelling ze vaak opnieuw bruikbaar maakt. Hierdoor groeit de afvalberg van elektronica en klein materiaal.

• Economisch probleem: het is vaak goedkoper om iets nieuws te kopen dan een toestel te laten herstellen, waardoor herstelcultuur verdwijnt.

• Sociaal probleem: jongeren en volwassenen verliezen technische vaardigheden omdat herstellen minder vanzelfsprekend is geworden.

De centrale vraag is: hoe kunnen we defecte toestellen herstellen zodat ze opnieuw bruikbaar worden in plaats van weggegooid?

2 - Ons stappenplan

STAP 1 - INZAMELING EN SELECTIE

• Leerlingen brengen kapotte toestellen mee van thuis of via familie/buren (lampen, mixers, fietsen, speelgoed, …).

• Samen kiezen we welke toestellen veilig en haalbaar zijn om te herstellen (geen gevaarlijke toestellen zoals microgolfovens of grote installaties).

• Criteria: geen gespecialiseerde technische ingrepen vereist, geen zwaar fysiek defect.

• Indien wél zwaarfysiek defect:

  • heb je de vaardigheden en het materiaal om toch een herstelling uit te voeren? (Check online, bv. via iFixit.)

  • Zijn er wisselstukken verkrijgbaar voor een minimale kost?

• Blijkt het toestel niet meer bruikbaar? → RECYCLAGE (nadat je er bruikbare componenten hebt uitgehaald)

STAP 2 - DiAGNOSE

• Visuele inspectie: kabels, stekkers, knoppen, wieltjes, scharnieren.

• Testen: wat werkt nog, wat niet?

• Eventueel opsplitsen in: eenvoudig herstelbaar / moeilijk herstelbaar / niet herstelbaar.

STAP 3 - HERSTELLING of CREATIEF HERGEBRUIK

• Eenvoudige herstellingen zoals stekker vervangen, draadjes opnieuw solderen, losse schroeven vastzetten, onderdelen reinigen of smeren, lamp vervangen, contactpunten schoonmaken, ...

• Complexere herstellingen zoals componenten vervangen.

• Blijkt het toestel niet meer bruikbaar? → RECYCLAGE (nadat je er bruikbare componenten hebt uitgehaald)

STAP 4 - TESTEN & DOCUMENTEREN

• Toestel testen: werkt het veilig en correct?

• Documenteer wat je gedaan hebt, geef voldoende informatie mee zodat een nieuwe gebruiker weet wat je gedaan hebt.