Embedded Files
Karaat
Karaat
Goud is een "zacht" metaal. Goud zal daarom niet zuiver worden gebruikt in sieraden. Er worden andere metalen toegevoegd.
Om de zuiverheid van een gouden sieraad uit te drukken gebruikt men de KARAAT.
18 karaat goud, een populaire keuze voor sieraden, bestaat voor 75% uit puur goud. De overige 25% wordt aangevuld met andere metalen. Deze toevoegingen zijn essentieel om het van nature zachte pure goud harder en duurzamer te maken en om de kleur van het eindproduct te beïnvloeden.
De meest voorkomende metalen die aan 18 karaat goud worden toegevoegd zijn:
koper en zilver. Dit zijn de klassieke toevoegingen voor geelgoud. De verhouding tussen koper en zilver kan variëren, wat lichte kleurverschillen in het geelgoud kan veroorzaken. Een typische samenstelling voor 18 karaat geelgoud is naast 75% goud, bijvoorbeeld 12,5% zilver en 12,5% koper.
koper. Voor roségoud of roodgoud wordt een hoger percentage koper toegevoegd. Hoe meer koper, hoe roder de tint van het goud. Een klein percentage zilver kan ook aanwezig zijn om de tint te verfijnen. Een voorbeeld van 18 karaat roségoud kan bestaan uit 75% goud, 22,25% koper en 2,75% zilver. Roodgoud kan zelfs 25% koper bevatten.
palladium en zilver. Om witgoud te creëren, worden metalen zoals palladium en zilver gebruikt. Palladium is een edelmetaal dat het goud een witte kleur geeft. Soms wordt ook een klein beetje zink toegevoegd. Vroeger werd nikkel vaak gebruikt voor witgoud, maar vanwege allergische reacties komt dit minder vaak voor. Witgouden sieraden worden vaak ook nog voorzien van een laagje rodium voor een extra witte en glanzende afwerking. Een samenstelling voor 18 karaat witgoud kan bijvoorbeeld 75% goud en 25% palladium zijn, of een legering van goud met palladium, nikkel en zink (hoewel nikkel minder gebruikelijk wordt).
De keuze van de toegevoegde metalen en hun verhoudingen bepalen de hardheid, de duurzaamheid en de kleur van het 18 karaat gouden sieraad.
De kostprijs
De kostprijs
Gouden sierraden zijn veel duurder dan hun niet-gouden of vergulde tegenhangers.
Bepaal de massa van het sierraad.
Zoek de dagprijs op van zgn. oud goud. Dat is de prijs die een opkoper jou betaalt op basis van het goudgehalte, zonder rekening te houden met de kwaliteit van het sieraad.
Bereken wat je sieraad waard is als oud goud.
Vergelijk die waarde met de prijs die je voor het sieraad hebt betaald.
Was de kostprijs van het sieraad meer dan de prijs van oud goud?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is waarschijnlijk niet van goud gemaakt.
Visuele inspectie - Merktekens
Visuele inspectie - Merktekens
Gouden sieraden worden standaard voorzien van een merkteken.
Goudmerktekens zijn stempels of symbolen op gouden sieraden en voorwerpen die aantonen welk soort goud er is gebruikt en hoeveel goud er in de legering zit.
Staat er een merkteken op het sieraad?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is waarschijnlijk niet van goud gemaakt.
Visuele inspectie - Verkleuring
Visuele inspectie - Verkleuring
Goud oxideert niet. Nep-gouden en vergulde kettingen laten soms een andere kleur zien bij slijtage.
Bovendien zal geen enkele zichzelf respecterende juwelenmaker goedkope elementen toevoegen aan een dure ketting. Als het sieraad een sluiting heeft die verkleurd is, wijst dat er mogelijk op dat de rest van het sieraad ook niet van goud is.
Is het sieraad gaaf en zonder verkleuring?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is mogelijk niet van goud gemaakt.
Testen met een magneet
Testen met een magneet
Goud kan je niet aantrekken met een magneet. Als je sieraad sterk gemagnetiseerd kan worden, is het niet gemaakt van goud. Test ook of de sluiting kan worden gemagnetiseerd. Een goedkope, magnetiseerbare sluiting doet ons vermoeden dat het sieraad niet van goud is gemaakt.
Maar opgelet. Een magneettest alleen is geen definitieve manier om de echtheid of het karaatgehalte van goud te bepalen. Er zijn andere niet-magnetische metalen waarvan het gemaakt kan zijn. Bovendien hoeft de aanwezigheid van een lichte magnetische reactie niet altijd te betekenen dat het geen echt 18 karaat goud is (afhankelijk van de legering).
Blijft het sieraad stil liggen als je met een magneet in de buurt komt?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is mogelijk niet van goud gemaakt.
Zuurtest
Zuurtest
Goud is een edelmetaal: het reageert zeer weinig met andere stoffen. Goud zal niet oplossen in een gewoon zuur of gewone base. (Opgelet! Goud lost WEL op in koningswater!)
We kunnen het sieraad zelf makkelijk testen met een druppeltje azijn en kijken of er na een (lange) tijd verkleuring optreedt.
Azijnproef – Goud verandert niet van kleur of glans bij azijn.
Blijft het sieraad gaaf als je het behandelt met azijn?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is mogelijk niet van goud gemaakt.
Bepaal de
massadichtheid (1)
Bepaal de
massadichtheid (1)
Goud heeft een grote massadichtheid. Er zijn niet veel metalen die deze grote massadichtheid hebben.
De massadichtheid van je sieraad geeft je dus een indicatie dat het van goud kan zijn gemaakt.
Bepaal neuwkeurig de massa van het sierraad.
SCHAT het volume van het sieraad en maak hiermee een voorlopige schatting van de massadichtheid.
Zoek een eenvoudige maar nauwkeurige methode om het volume van het sieraad te bepalen.
Bepaal het volume van het sieraad.
Bereken de massadichtheid.
* Deze dichtheden kunnen licht afwijken, afhankelijk van de gebruikte legering.
Komt de massadichheid van het sieraad in de buurt van de verwachte waarde als het van goud is gemaakt?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is waarschijnlijk niet van goud gemaakt.
Bepaal de
massadichtheid (2)
Bepaal de
massadichtheid (2)
We gebruiken de archimedeskracht om de massadichtheid te bepalen.
Meting ① → F1
We meten met een krachtmeter het gewicht van het sieraad:
F1 = FZ
Hierbij is:
en dus:
Meting ② → F2
We meten met een krachtmeter het gewicht van het sieraad als het VOLLEDIG (!) is ondergedompeld in water maar de bodem niet raakt:
F2 = FZ - FA
De archimedeskracht is dan FA = F1 - F2 en dus geldt:
De massadichtheid berekenen → ⍴
dus
Omdat we water gebruiken (⍴water = 1,00 g/cm³) om het sieraad onder te dompelen, kunnen we de massadichtheid eenvoudig berekenen met:
Komt de massadichheid van het sieraad in de buurt van de verwachte waarde als het van goud is gemaakt?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is waarschijnlijk niet van goud gemaakt.
Bepaal de
massadichtheid (3)
Bepaal de
massadichtheid (3)
We gebruiken de archimedeskracht en de 3e wet van Newton om de massadichtheid te bepalen.
Meting ① → m
We meten de massa (m) van het sieraad.
Dan ...
hangen we het sieraad aan een touwtje.
plaatsen we een beker water op de weegschaal.
zetten we de weegschaal op nul.
Meting ② → mwater
We dompelen het sieraad volledig onder in het water, zonder dat het de bodem raakt.
De archimedeskracht is de opwaartse kracht die het water op het sieraad uitoefent. Het sieraad oefent dus ook een even grote neerwaartse kracht uit op het water
Omdat de archimedeskracht gelijk is aan het gewicht van het verplaatste water, meten we nu met de weegschaal de massa (mwater) van het verplaatste water.
Hieruit kunnen we het volume (V) water en dus net volume van het ondergedompelde sieraad afleiden want:
Hieruit volgt:
De massadichtheid berekenen → ⍴
De massadichtheid van het sieraad is:
We vonden het volume van het sieraad al in meting ② en kunnen dat nu invullen in deze uitdrukking:
Omdat we water gebruiken (⍴water = 1,00 g/cm³) om het sieraad onder te dompelen, kunnen we de massadichtheid eenvoudig berekenen met:
Komt de massadichheid van het sieraad in de buurt van de verwachte waarde als het van goud is gemaakt?
JA - Het sieraad is mogelijk van goud gemaakt.
NEE - Het sieraad is waarschijnlijk niet van goud gemaakt.
Andere testen
Andere testen
Deze testen doen we niet in de klas.
Krasproef (keramiek) – Wrijf over ongeglazuurd keramiek. Goud laat een gouden streep achter. Die gouden streep kan je dan eventueel ook nog eens testen met een zuur.
Bijtproef – Echt goud is zacht en laat tandafdrukken achter.
Buigtest – Echt goud is buigzaam. Nepgoud is vaak brosser of stugger.
Zuurtestkit (goudtest) – Verschillende zuren tonen karaatwaarde via kleurverandering of reactie.
Bleekmiddelproef – Nepgoud oxideert of verkleurt. Goud blijft intact.
XRF-analyse – Röntgenfluorescentie bepaalt de metaalinhoud nauwkeurig.
Ultrasone test – Analyseert interne structuur.
Elektrische geleidingstest – Goud geleidt stroom goed. Het verschil met andere metalen is meetbaar.
Spektrometrie – Geeft exacte chemische samenstelling van het metaal.
Vergrootglasinspectie – Een vergulde laag is na slijtage zichtbaar bij vergroting.
...
Speel op zeker
Speel op zeker
Wil je zeker weten of een sieraad van goud is gemaakt?
Raadpleeg dan een professionele juwelier die (deels) gratis een expertise voor je zal uitvoeren.
Page updated
Report abuse