Samenvatting

Dit document geeft een minimumpakket richtlijnen voor de netwerk-etiquette, de netiquette. Organisaties mogen dit overnemen en aanpassen voor eigen gebruik. Het is opzettelijk geschreven in een puntsgewijze vorm, zodat aanpassing en het vinden van een specifiek onderdeel gemakkelijk(er) worden. Ook functioneert het als minimumpakket richtlijnen voor, zowel gebruikers als beheerders.

Dit memo is het product van de werkgroep Verantwoordelijk Gebruik van het Netwerk (run) van de ietf.

Voorwoord bij de Netiquette

Iedereen heeft wel eens een e-mail gelezen waarvan het volkomen onduidelijk bleef wat de oorspronkelijke tekst was, en wat de reactie. Iedereen heeft in nieuwsgroepen wel eens zeer onaardig of zelfs storend taalgebruik gelezen, of zich op andere wijze geërgerd aan de manieren van een mede-internetgebruiker. Zouden daar niet eens wat handige gedragsregels voor moeten komen? Gewoon, niet met een wijzend vingertje, maar even op een rijtje zetten hoe je jouw bericht het best overbrengt, zonder een ander tot detective of tot hartpatiënt te maken?

Die regels zijn er allang. Al in 1995 werd er een document opgesteld dat het Internet leefbaar moest helpen houden. Deze Netiquette is wat in onbruik geraakt, maar blijkt nog steeds verrassend actueel. Het gaat immers niet, zoals bij wijlen Amy Groskampten Have, om uiterlijkheden als het correct dragen van handschoenen en hoed of het versturen van het juiste type invitatie.

De Netiquette is gebaseerd op het prettig omgaan met elkaar. Geen dwingende maatregelen maar noodzakelijke afspraken voor efficiënt verkeer. Deels vanuit gezond eigenbelang; wie van zijn berichten een rommeltje maakt wordt immers niet gelezen. En deels vanuit het besparen van middelen. Niet iedereen heeft onbeperkt en gratis toegang tot het net. Te veel en onnodig meegestuurde informatie leidt dan tot hogere verbindingskosten, terwijl tegelijkertijd je harddisk sneller vol raakt.

Het wordt steeds drukker op het Internet, zeker sinds de Grote Gratis Golf. De nlip vindt het daarom belangrijk dat de Netiquette meer onder de aandacht wordt gebracht. Een soort verkeersregels, die de vrijheid van meningsuiting juist bevorderen omdat de inhoud van berichten helder wordt. Vandaar deze vertaling en bewerking van de RFC uit 1995.

nlip > Den Haag > Maart 2001

RFC 1855 Netiquette vertaald door nlip

Introductie

In het verleden waren de mensen die het Internet gebruiken er zogezegd tegelijk mee opgegroeid. Ze waren technisch onderlegd en begrepen de aard van het transport en de protocollen. Tegenwoordig bevat de gemeenschap van internetgebruikers menigeen die nieuw is met het fenomeen. Deze zogenoemde Newbies (nieuwelingen) zijn niet bekend met de cultuur en hoeven geen kennis te hebben van transport en protocollen.

Om deze gebruikers snel internetcultuur bij te brengen biedt deze gids een minimumpakket gedragsregels die organisaties en particulieren kunnen overnemen en aanpassen voor eigen gebruik. Particulieren moeten erop bedacht zijn dat, onafhankelijk van degene die hen toegang verschaft tot het Internet – een betaalde of onbetaalde overeenkomst als particulier met een provider, toegang via school of de werkgever – elk van die organisaties regels heeft over het eigendom van post en bestanden, over wat verzonden kan en mag worden, en over hoe men zich presenteert. Vraag altijd na wat de regels zijn, zeker als het geen privé-account betreft.

We hebben dit materiaal in drie afdelingen verdeeld: persoonlijke communicatie, waaronder e-mail en chat; communicatie met groepen, waaronder mailinglijsten en nieuwsgroepen; en informatiediensten, zoals ftp, WWW, Wais, Gopher, MUDs en MOOs. Ten slotte is er een beknopte bibliografie, die als naslag gebruikt kan worden.

Persoonlijke communicatie

elektronische post e-mail, chat

We definiëren persoonlijke communicatie als een situatie waarin een individu communiceert met een ander als stonden zij tegenover elkaar: een dialoog. In het algemeen zouden dezelfde regels van normale beleefdheid bij de interactie met mensen van kracht moeten zijn voor elke situatie. Op Internet is dat dubbel belangrijk omdat bijvoorbeeld lichaamstaal en stembuigingen erbij moeten worden bedacht.

Richtlijnen voor de gebruiker

- Indien u gebruik maakt van de internettoegang die uw werkgever biedt: stel u op de hoogte van de gang van zaken rond elektronische post, met name inzake het eigendom van de informatie. De afspraken op dit gebied zijn in elk bedrijf anders. 

- Tenzij u een versleutel- of encryptiemethode gebruikt (middels hardware of software) moet u aannemen dat alle e-mail op Internet onbeveiligd is. Zet nooit iets in een mailtje dat u niet op een ansichtkaart zou zetten.

- Respecteer de auteursrechten (het copyright) van materiaal dat u reproduceert. Bijna elk land heeft auteurswetten.

- Vraag niet om een bericht door te sturen en geef geen gevolg aan zo'n verzoek.

- Als u een bericht doorstuurt, verander dan niets in het gedeelte dat u aanhaalt. Indien het een persoonlijk bericht aan u was en u het doorstuurt naar een groep moet u eerst toestemming vragen. U mag het bericht inkorten en alleen de relevante gedeelten aanhalen, maar verzeker u ervan dat duidelijk is wie wat schreef. Antwoord altijd onder de geciteerde tekst.

- Stuur nooit kettingbrieven per e-mail. Kettingbrieven zijn verboden op het Internet. Uw netwerkprivileges zullen worden ingetrokken. Informeer uw systeembeheerder of die van uw provider indien u er een ontvangt.

- Een vuistregel: Wees conservatief over wat u verzendt en liberaal over wat u ontvangt. Verstuur geen verhitte boodschappen (zogenoemde flames), zelfs niet als u geprovoceerd wordt. Van de andere kant zou u niet verrast moeten zijn af en toe een flame te ontvangen en het is wijs er niet op te reageren.

- In het algemeen is het verstandig om de onderwerpregels van al uw berichten te bekijken voordat u een mail beantwoordt. Soms wordt een vraag om hulp of opheldering gevolgd door een bericht met als strekking »Laat maar zitten«. Verzeker u er bij het antwoorden ook van dat een mail aan u gericht was – misschien staat u in de cc: en bent u niet de oorspronkelijke geadresseerde.

- Wees voorzichtig met het adresseren van e-mail. Er zijn adressen die naar een groep mensen gaan, ook al zien ze eruit als het adres van één persoon. Weet aan wie u iets stuurt.

- Let op de kopieën (cc:) bij het beantwoorden. Ga niet door met het sturen van kopieën naar anderen als de berichten een gesprek tussen twee personen zijn geworden.

- De meeste mensen die het Internet gebruiken hebben geen tijd voor het beantwoorden van algemene vragen over het Internet en hoe het werkt. Stuur geen ongevraagde mail met zulke vragen aan mensen wier naam u misschien ergens in een RFC als dit of op een maillijst gezien hebt.

- Denk eraan dat de mensen met wie u communiceert zich over de hele wereld kunnen bevinden. Als u een bericht stuurt waarop u onmiddellijk antwoord verwacht, ligt de ontvanger misschien thuis te slapen wanneer het arriveert. Geef mensen de gelegenheid om wakker te worden, op te staan en de computer aan te zetten voordat u aanneemt dat uw mail niet is aangekomen of dat zij niet willen antwoorden.

- Controleer alle adressen voordat u een lange of persoonlijke verhandeling begint. Het is bovendien goed gebruik om het woord ›Lang‹ in het onderwerp (het subject) te zetten, zodat de ontvanger weet dat het meer tijd zal kosten om het bericht te lezen en er op te reageren. Meer dan honderd regels wordt beschouwd als lang. 

- Weet wie u moet benaderen voor hulp. Gewoonlijk heeft u het meest aan hulp vlakbij. Ga na wie in uw omgeving kan helpen met computer- of softwareproblemen. Uw provider kan u helpen met internetproblemen. Uw provider is evenzeer het juiste adres als u iets ontvangt dat verdacht of illegaal is.

- Bedenk dat de ontvanger een menselijk wezen is wiens cultuur, taal en humor andere referentiepunten kent dan de uwe. Denk er ook aan dat bestandsformaten, maateenheden en idioom wellicht niet geschikt zijn om te reizen. Wees met name voorzichtig met sarcasme.

- Gebruik grote en kleine letters. ALLEEN HOOFDLETTERS GEBRUIKEN ZIET ERUIT OF U SCHREEUWT.

- Gebruik symbolen om ergens de nadruk op te leggen. Dat *is* wat ik bedoelde. Gebruik liggende strepen (zgn. underscores) om een onderstreping aan te geven: _Oorlog en Vrede_ is mijn lievelingsboek.

- Gebruik emoticons om stembuigingen aan te geven, maar gebruik ze spaarzaam. :-) is een voorbeeld van een smiley (leg uw hoofd op uw linkerschouder om het gezichtje te zien). Ga er niet vanuit dat het gebruik van een emoticon de ontvanger gelukkig maakt met wat u zegt, of een belediging uitwist.

- Als u emotioneel reageert op een bericht, bewaar dan uw antwoord een nacht. Als u ergens zeer sterke gevoelens over hebt, geef dat dan aan met de aanduiding Flame aan/uit. Bijvoorbeeld: Flame aan: Deze ruzie is de bandbreedte niet waard die het kost om het te verzenden. Het is onlogisch en slecht beargumenteerd. De rest van de wereld is het met mij eens. Flame uit

- Gebruik in berichten geen controletekens of attachments die niet-ascii (zgn. platte tekst) zijn, tenzij het mime-attachments zijn of uw mailprogramma ze codeert. Als u gecodeerde berichten stuurt, verzeker u er dan van dat de ontvanger ze kan decoderen.

- Wees beknopt zonder al te kort te zijn. Citeer bij het beantwoorden van een bericht genoeg van de oorspronkelijke mail om begrepen te worden, maar niet meer dan dat. Het is bijzonder onbehoorlijk om bij een antwoord (›reply‹) het hele origineel te laten staan. Knip er alles uit dat niet relevant is.

- E-mails horen een onderwerp (›subject‹) te hebben dat de inhoud van het bericht weergeeft.

- Als u een vaste handtekening (›signature‹) gebruikt: houd het kort. Vuistregel is: niet meer dan vier regels. 

- Evenzeer als mail (op het ogenblik) niet privé kan zijn, zijn mail en nieuws (op het ogenblik) onderwerp van falsificatie en parodiëring in verschillende mate van naspeurbaarheid. Gebruik uw gezonde verstand om een bericht te onderzoeken voordat u aanneemt dat een bericht is wat het lijkt. Controleer in geval van twijfel of groot belang de identiteit van een verzender via een alternatieve route. telefoon of persoonlijk.

- Als u denkt dat een bericht er belangrijk genoeg voor is, geef dan een onmiddellijke korte reactie om de verzender te laten weten dat u het ontvangen hebt, zelfs als u later een uitgebreider antwoord zult sturen. Wat u redelijkerwijs kunt verwachten van andermens’ gedrag per e-mail hangt af van uw relatie tot die persoon en de context van de communicatie. De normen die in een bepaalde e-mail omgeving gelden, zijn misschien niet toepasbaar op uw verkeer met mensen op de rest van het Internet. Wees voorzichtig met jargon en plaatselijke afkortingen.

- De kosten van het bezorgen van een bericht per e-mail zijn in het algemeen gelijkelijk verdeeld tussen verzender en ontvanger (of hun organisatie). Dit is anders dan bij andere media als papieren post, telefoon, televisie of radio. Het sturen van mail aan anderen kan hen ook technische kosten opleveren als netwerk-bandbreedte, schijfruimte of processorkracht. Dit is een fundamentele economische reden waarom ongevraagde e-mail advertenties (›spam‹) onwelkom zijn, en op veel plaatsen verboden zijn.

- Weet hoe groot een bericht is dat u verstuurt. Het bijsluiten van grote bestanden of attachments maakt uw bericht zo groot dat het niet bezorgd kan worden of in ieder geval buitensporige middelen in beslag neemt. Vuistregel is om geen berichten te versturen die groter zijn dan 1 Megabyte, en dit alleen als de ontvanger tevoren op de hoogte is. Plaats desnoods een bestand op een website als een alternatief

- Verstuur geen grote hoeveelheden ongevraagde informatie. 

- Als uw mailsysteem het toestaat om mail door te sturen (te forwarden) van uw ene account naar uw andere, kijk dan uit voor de gevreesde ›forwarding loop‹. Verzeker u ervan dat u niet op verschillende adressen het doorsturen hebt ingesteld, met als gevolg dat zo’n bericht in een eindeloos boemerangeffect raakt van de ene computer naar de volgende naar de volgende.

Chatten is een pakket protocollen die het twee mensen toestaat om een interactieve dialoog te hebben via de computer.

- Gebruik hoofd- en kleine letters en goede interpunctie, alsof u een brief schrijft of een e-mail.

- Zeg altijd gedag, of neem op een andere manier afscheid, en wacht op een reactie van de ander voordat u een sessie beëindigt. Dit is vooral belangrijk wanneer u communiceert met iemand die zich ver weg bevindt. Denk eraan dat uw communicatie afhankelijk is van zowel bandbreedte (de maat van de pijp) als latentie.

- Onthoud dat chatten een onderbreking is voor de ander. Gebruik het alleen als het toepasselijk is. En praat nooit met vreemden.

- De reden voor het niet krijgen van een reactie zijn velerlei. Ga er niet vanuit dat alles correct werkt. Niet alle versies van chatprogramma’s sluiten op elkaar aan.

- Als iemand de oproep niet beantwoordt, kunt u eventueel een andere manier proberen.  Als de persoon dan nog niet reageert, stop dan met contact zoeken.

- Chatten laat zien hoe typevaardig u bent. Als u langzaam tikt en fouten maakt terwijl u schrijft, is het vaak niet de moeite of de tijd waard om het te verbeteren, omdat de ander meestal wel kan zien wat u bedoelde.

- Wees voorzichtig als u meer dan één chatsessie open hebt staan!

Beheerkwesties

- Behandel verzoeken tijdig – uiterlijk de volgende werkdag.

- Reageer prompt op mensen die zorgen hebben over het ontvangen van onbehoorlijke of illegale berichten. Verzoeken die gaan over kettingbrieven moeten onmiddellijk afgehandeld worden.

- Leg alle regels, zoals beschikbare schijfruimte, uit aan uw gebruikers. Verzeker u ervan dat ze begrijpen wat de gevolgen zijn van het opvragen van bestanden per e-mail, zoals het vollopen van harde schijven, het stijgen van telefoonrekeningen, vertragingen van e-mail enzovoort.

- Zorg ervoor dat »Postmaster« en »Root« een alias hebben; zorg ervoor dat iemand die mail leest en afhandelt. Doe hetzelfde met »Abuse«.

Communicatie met groepen

(maillijsten, nieuwsgroepen)
Telkens wanneer u met een groep communiceert zijn dezelfde regels van toepassing als voor e-mail. De manier van communiceren is immers analoog, behalve dat het mogelijk is om veel meer mensen tegelijk op hun tenen te staan. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk te weten over het publiek dat uw bericht gaat krijgen.

Richtlijnen voor de gebruiker

Algemene richtlijnen voor maillijsten en nieuwsgroepen

- Lees zowel maillijsten als nieuwsgroepen gedurende twee weken voordat u iets post. Op deze manier krijgt u begrip voor het ›klimaat‹ van de groep.

- Geef de systeembeheerder niet de schuld van het gedrag van de gebruikers.

- Denk eraan dat een groot publiek uw berichten ziet. Wellicht zit uw huidige of toekomstige baas daar ook bij. Wees voorzichtig met wat u schrijft. Onthoud ook dat maillijsten en nieuwsgroepen vaak gearchiveerd worden, en dat uw woorden voor zeer lange tijd kunnen worden opgeslagen op een plaats waar heel veel mensen toegang hebben.

- Ga ervan uit dat mensen voor zichzelf spreken, en dat wat ze zeggen niet hun werkgever of organisatie vertegenwoordigt (tenzij ze dat specifiek vermelden).

- Onthoud dat zowel mail als nieuws systeembronnen gebruiken. Besteed aandacht aan alle speciale regels over het gebruik ervan die wellicht voor uw situatie gelden.

- Berichten horen kort en bondig te zijn. Dwaal niet af van het onderwerp van de lijst of groep en stuur geen berichten louter om te wijzen op iemands tik- of spelfouten. Meer dan wat ook afficheert dit u als onvolwassen beginner.

- Maak de onderwerpregel (het ›subject‹) van uw berichten volgens de conventies van de lijst of groep.

- Het aanmaken van nep-persoonlijkheden en het parodiëren van anderen is niet toegestaan.

- Advertenties worden verwelkomd op sommige lijsten en nieuwsgroepen, en zijn een doodzonde bij veel andere! Dit is opnieuw een voorbeeld van de noodzaak uw publiek te kennen voordat u post. Ongevraagde advertenties die ook nog niets te maken hebben met het onderwerp van de groep (›off topic‹) verzekeren u van een heleboel haat-mailberichten.

- Als u een antwoord stuurt op een bericht maak dan een korte samenvatting van het originele bericht bovenaan uw antwoord, of citeer net genoeg tekst om de context te bewaren. Zo weten lezers waar het overgaat wanneer ze aan uw antwoord beginnen. Omdat met name nieuwsgroepen worden verspreid door ze van de ene machine naar de andere te sturen, is het mogelijk een antwoord te zien voordat het origineel verschenen is. Het geven van context helpt iedereen. Maar citeer niet het hele origineel! Antwoord altijd onder de geciteerde tekst.

- Nogmaals, zorg dat u een handtekening aan uw berichten toevoegt. Dit garandeert dat het, ondanks grillen van mailprogramma’s of nieuwslezers die de verzendinformatie (›headers‹) eraf knippen, toch duidelijk is hoe u bereikt kunt worden.

- Wees voorzichtig bij het beantwoorden van berichten. Vaak staan de instellingen van een lijst of nieuwsgroep zodanig dat uw antwoord teruggaat naar de hele groep. Zo stuurt u per abuis een persoonlijk bericht aan heel veel mensen, wat voor alle betrokkenen vervelend is.
U kunt het best het adres met de hand intikken, en in ieder geval even nakijken aan wie uw mail- of nieuwsprogramma automatisch het antwoord adresseert.

- Geautomatiseerde berichten van ontvangst, van niet ontvangen en vakantiemeldingen zijn niet gestandaardiseerd noch erg betrouwbaar vanwege de grote variatie in systemen die internetberichten afhandelen. Ze verspreiden zichzelf wanneer ze op een maillijst terechtkomen en sommige mensen beschouwen een afleverbericht als een schending van hun privacy. Kort gezegd: gebruik ze niet.

- Als u ontdekt dat een persoonlijk bericht naar een hele lijst of groep is gestuurd, stuur dan een verontschuldiging naar de persoon en naar de groep.

- Als u het oneens bent met iemand, beantwoord elkaar dan buiten de lijst of groep om in plaats van de hele lijst of groep berichten te sturen. Als u debatteert over een kwestie die wellicht voor de hele groep interessant is, kunt u eventueel later een samenvatting sturen.

- Houd u buiten mail- of nieuws-›oorlogen‹, de zgn. flame wars. Post geen licht ontvlambaar materiaal en reageer niet op zulke berichten van een ander.

- Vermijd het sturen van berichten die niet meer zijn dan een onnodige reactie op een beleefdheid.

- Wees voorzichtig met grafieken en monogespatieerde fonts. Deze zien er verschillend uit op verschillende systemen, en met verschillende mailprogramma’s op hetzelfde systeem.

- Er zijn nieuwsgroepen en maillijsten waar onderwerpen besproken worden met een heel brede variatie aan interesses. Deze vertegenwoordigen een diversiteit aan levensstijlen, religies en culturen. Het posten van berichten aan een groep van welke u het gezichtspunt beledigend vindt, louter om hen te vertellen dat u beledigd bent, is onacceptabel. Berichten die beledigend zijn op het gebied van sekse of ras kunnen ook juridische gevolgen hebben. Er bestaat software die onderwerpen kan filteren die u wellicht bezwaarlijk vindt

Richtlijnen voor maillijsten

Er zijn verschillende manieren om informatie te vinden over welke maillijsten er zijn op Internet en hoe u zich daarbij kunt aanmelden. Als u vanaf uw werk mailt, informeer dan bij de systeembeheerder of er regels verbonden zijn aan het inschrijven bij een groep. In het algemeen kunt u beter eerst zelf iets opzoeken voordat u anderen om hulp vraagt. Desondanks is er een reeks berichten die periodiek gepost wordt op news.answers (in het Nederlandse deel van Usenet bij nl.internet.welkom) met een overzicht van maillijsten en hoe erop in te schrijven. Dit is een bron van onschatbare waarde voor het vinden van een lijst over enig onderwerp. Zie ook de verwijzingen [9,13,15] in de Beknopte Bibliografie, hoofdstuk 5.

- Bewaar het inschrijfbericht van elke maillijst waarop u inschrijft: Ze vertellen u gewoonlijk ook hoe u moet uitschrijven.

- In het algemeen kunnen berichten niet worden teruggetrokken als u ze eenmaal hebt verzonden. Zelfs uw systeembeheerder zal een bericht niet kunnen terughalen of vernietigen als u het eenmaal hebt verzonden. Dit betekent dat u erop moet letten dat u een bericht werkelijk wilt verzenden zoals u het hebt geschreven.

- De automatische beantwoorder (›auto-reply‹) die veel mailprogramma’s hebben, kan erg handig zijn voor gebruik binnenshuis, maar is behoorlijk irritant wanneer een hele maillijst het bericht ontvangt. Onderzoek ›reply-to‹ adressen wanneer u antwoordt op berichten van een lijst. Meestal gaat een automatisch antwoord naar alle leden van een lijst.

- Stuur geen grote bestanden naar een maillijst wanneer het adres van een webpagina (een URL) of een aanwijzing naar een ftp-versie voldoende is. Als u iets als meerdere bestanden wilt versturen, verzeker u dan van de cultuur van de groep. Als u niet weet wat die is, vraag het dan even na.

- Overweeg u uit te schrijven of een ›no mail‹-optie in te stellen wanneer u een tijdlang niet uw e-mail kunt lezen.

- Als u een bericht stuurt naar meerdere lijsten tegelijk, vooral indien de lijsten gerelateerd zijn, excuseer u dan voor het zgn. crossposten.

- Als u een vraag stelde, stuur dan achteraf een overzicht van de antwoorden naar de lijst. Maak een samenvatting in plaats van dat u slechts alle mailtjes onder elkaar plakt.

- Sommige lijsten zijn besloten. Stuur niet ongevraagd mail naar zo’n lijst. Stuur mail van zo’n lijst niet door naar anderen.

- Als u verzeild raakt in een woordenwisseling, focus dan op de argumenten en het onderwerp, niet op de betrokken personen.
Stuur aan- en afmeldingen (subscribe- en unsubscribe-berichten) naar het juiste adres. Hoewel sommige maillijst-software slim genoeg is om uw bericht op te vangen, kunnen niet alle programma’s het zelfstandig uitvogelen. Het is uw verantwoordelijkheid om te leren hoe de lijsten werken, en om de juiste mail naar het juiste adres te sturen. Hoewel heel veel maillijsten de conventie gebruiken om een ›request‹-alias alle aan- en afmeldingen te laten opvangen, werkt lang niet elke lijst zo. Zorg ervoor dat u de werkwijze kent van de lijst waarop u inschrijft.

Richtlijnen voor nieuwsgroepen (Usenet)

Usenet is een wereldwijd gedistribueerd systeem waarmee mensen kunnen communiceren over specifieke interesses. Het systeem is onderverdeeld in zogeheten hiërarchieën. In het internationale deel zijn de belangrijkste groepen:

sci – wetenschappelijk gerelateerde discussies
comp – computeronderwerpen
news – voor discussies over Usenet zelf
rec – vrijetijdsactiviteiten
soc – sociale onderwerpen
talk – breedvoerige nooit eindigende discussies
biz – zakelijk gerichte onderwerpen
alt – de alternatieve hiërarchie

Alt is zo genoemd omdat het aanmaken van een alt-groep niet via dezelfde procedure gebeurt als in de overige hiërarchieën. Er zijn ook regionale hiërarchieën, hiërarchieën die wijd verspreid worden zoals Bionet, en uw bedrijf of beroepsgroep zou ook best eigen groepen kunnen hebben. Later is ook een groep ›humanities‹ toegevoegd, geesteswetenschappen, en in de loop der tijd worden er steeds nieuwe groepen toegevoegd. Voor een uitgebreidere uiteenzetting over Usenet en nieuwsgroepen: zie de verwijzingen [2,8,22,23] in de Beknopte Bibliografie.

- In het jargon van Usenet is ›posten‹ de term voor het sturen van een nieuw bericht naar een groep, of het antwoorden op een bericht van iemand anders. ›Cross-posten‹ betekent het posten van een bericht in meer dan één groep. Waarschuw de lezers indien u cross-post, of wanneer u de functie ›followup-to:‹ in de header van uw bericht aanpast. Lezers zullen er gewoonlijk vanuit gaan dat het bericht aan een specifieke groep werd gestuurd en dat vervolgberichten naar dezelfde groep gaan. Headers kunnen dit gedrag veranderen.

- Lees alles van een lopende discussie (dat heet een ›thread‹ of een draad) voordat u ergens op reageert. Vermijd het posten van »ik ook«-berichten, waarbij u slechts meldt het eens te zijn met een eerdere schrijver. De inhoud van een vervolgbericht of reactie hoort langer te zijn dan het deel dat u citeert.

- Stuur een mailtje als het antwoord op een vraag voor maar één persoon bestemd is. Denk eraan dat nieuwsgroepen over de hele wereld verspreid worden en dat de hele wereld waarschijnlijk niet geïnteresseerd is in een persoonlijke reactie. U kunt iets echter gerust posten wanneer het van algemeen belang is voor alle deelnemers aan de nieuwsgroep.

- Kijk het distributiegedeelte van de header na, maar vertrouw er niet teveel op. Vanwege de complexe manier waarop de nieuwsgroepen worden bezorgd, zijn de distributieheaders onbetrouwbaar. Maar als u iets post dat alleen voor een beperkte groep interessant is, gebruik dan een distributieregel die probeert de verspreiding te beperken tot die mensen. Voorbeeld: zet de distributieregel op »nj« als u iets wilt posten dat alleen interessant is voor lezers uit NewJersey.

- Als u denkt dat een artikel interessant is voor meer dan één nieuwsgroep, cross-post het dan liever dan dat u het apart naar elke groep post. In het algemeen zullen er waarschijnlijk hooguit vijf of zes groepen van toepassing zijn.

- Zoek zelf naar een antwoord (in de handleiding van uw computer, in de krant of bijvoorbeeld in helpt-functie van een programma) voordat u een vraag post. Iets vragen aan een nieuwsgroep terwijl het antwoord elders heel gemakkelijk te vinden is levert antwoorden op zoals het knorrige »RTFM«, een niet beleefd bedoelde aanmaning om de gebruiksaanwijzing te gaan lezen.

- Hoewel er nieuwsgroepen bestaan waar advertenties welkom zijn, wordt het in het algemeen als niet minder dan strafbaar beschouwd om producten te adverteren die niets met het onderwerp van de groep te maken hebben. Adverteren in alle bestaande groepen zorgt er vrijwel zeker voor dat u uw aansluiting verliest. Uw provider zal u afsluiten.

- Als u een fout in uw bericht ontdekt, trek het bericht dan zo snel mogelijk in (in jargon: cancelen).

- Cancel geen andere berichten dan uw eigen. Neem contact op met uw systeembeheerder als u niet weet
hoe te cancelen of als u een ander bericht ziet dat gecanceld moet worden, zoals een kettingbrief.

- Als u iets post en het is niet direct te zien, herpost het dan niet meteen in de veronderstelling dat het verloren ging.

- Sommige groepen staan berichten toe die op andere plaatsen worden beschouwd als slechte smaak; in andere groepen worden deze zelfs verwelkomd. Desondanks is er geen garantie dat alle mensen die de groep lezen het materiaal zo zullen waarderen als u. Gebruik de Rotate-voorziening, die alle tekens in uw bericht 13 tekens laat opschuiven, om te zorgen dat u geen aanstoot geeft. De Rot13-toepassing voor Unix is een voorbeeld.

- In groepen waar films of boeken worden besproken, wordt het als essentieel beschouwd om berichten die belangrijke delen van de inhoud onthullen te markeren met het woord ›Spoiler‹, dat zoiets betekent als Verklapper. Zet dit woord in uw onderwerpregel. U kunt verder enkele witregels aan het begin van uw bericht maken, of het coderen met Rotate.

- Het vervalsen van nieuws-postings wordt algemeen afgekeurd. U kunt
u vrijwaren van vervalsingen door software te gebruiken die manipulatie ontdekt middels een ›vingerafdruk‹, zoals PGP.

- Het posten via anonieme servers wordt geaccepteerd in sommige nieuwsgroepen, en in andere niet op prijs gesteld. Materiaal dat ongepast is onder iemands eigen naam is dat nog steeds bij anoniem posten.

- Verwacht een kleine vertraging wanneer u post naar een gemodereerde groep. De moderator kan eventueel uw onderwerpregel veranderen om uw bericht conform een bepaalde draad te laten zijn.

- Raak niet betrokken bij een ›flame war‹, een scheldoorlog. Post geen brandbaar materiaal en reageer niet op zulk materiaal.

- Lees voor u begint de handleidingen in nl.internet.welkom. Gebruik voor testberichtjes geen andere groep dan alt.test.

- Het posten van binary’s (zoals plaatjes en Word-documenten) is niet toegestaan in de Nederlandse groepen. Ze nemen onnodig veel bandbreedte in beslag. Posten in html is niet toegestaan.

- Reageer nooit op spam in een nieuwsgroep. Zo maakt u de overlast alleen erger.

Richtlijnen voor het beheer

Algemene zaken

- Geef duidelijk aan welk beleid u heeft op het gebied van inschrijven bij nieuwsgroepen en maillijsten.

- Geef duidelijk aan welk beleid u heeft over het posten van berichten naar nieuwsgroepen of maillijsten, inclusief het gebruik van disclaimers in handtekeningen.

- Onderzoek beschuldigingen over uw gebruikers onmiddellijk en met een open geest.

- Houd immer de gezondheid van uw systeem in de gaten.

Maillijsten

- Help lijsteigenaren wanneer er problemen zijn.

- Informeer lijsteigenaren over onderhoudsmomenten.

- Zorg dat u ›-request‹ aliassen hebt voor inschrijving en administratie.

- Zorg dat alle mailgates soepel werken.

Usenet/Nieuwsgroepen

- Publiceer de kwaliteit van de toevoer die u krijgt. Als u geen volledige toevoer krijgt, kunt u gebruikers wellicht vertellen waarom niet.

- Wees er alert op dat de grote verscheidenheid in nieuwsleesprogramma’s ervoor kan zorgen dat uw server de schuld krijgt van problemen bij deze programma’s.

- Voldoe onmiddellijk aan verzoeken van gebruikers als ze vragen om de canceling van hun eigen berichten of verboden berichten, zoals kettingmails.

- Maak ›Usenet‹, ›Netnews‹ en ›News‹ als alias aan en zorg dat iemand die mail leest.

Richtlijnen voor de moderator

Algemene richtlijnen

- Zorg dat de lijst van Veel Voorkomende Vragen (vvv of faq) regelmatig gepost wordt. Zet daarin ook uw richtlijnen voor berichten. Als u niet degene bent die de FAQ onderhoudt, zorg dan dat de verantwoordelijken dit doen.

- Maak een goed welkomstbericht, waar in- en uitschrijfinformatie in staat.

- Nieuwsgroepen horen hun charter/ richtlijnen regelmatig te posten.

- Houd maillijsten en nieuwsgroepen actueel. Post berichten tijdig. Wijs een vervanger aan wanneer u een tijdje weg moet.

Informatiediensten WWW, ftp, Gopher, Wais, telnet

Richtlijnen voor de gebruiker

Algemene richtlijnen

- Bedenk dat al deze diensten iemand anders toebehoren. De mensen die de rekeningen betalen, maken ook de regels uit. Informatie kan gratis zijn, maar dat hoeft niet! Altijd even navragen.

- Als u problemen hebt met een informatiedienst, kijk dan eerst bij uw eigen systeem of alles in orde is.
Kijk naar bestandsconfiguraties, software-instellingen, netwerkverbindingen enz. Doe dit voordat u aanneemt dat het probleem bij de leverancier ligt.

- Hoewel er afspraken zijn over hoe bepaalde bestandstypen genoemd worden, kunt u er niet altijd even vast op rekenen dat iedereen zich daaraan houdt. Zo is een .doc niet altijd een Word-bestand.

- Informatiediensten gebruiken ook conventies, zoals www.xyz.com. Hoewel het nuttig is deze conventies te gebruiken is het ook hier verstandig er niet al te zeer op te vertrouwen.

- Weet hoe bestandsconventies op uw eigen systeem werken.

- Let op conventies voor het geven van informatie tijdens sessies. Ftp-sites hebben gewoonlijk bestanden met de naam ›readme‹ bovenin de structuur staan, waarin meer informatie te vinden is over de beschikbare bestanden. Neem echter niet klakkeloos aan dat deze bestanden altijd actueel en/of accuraat zijn.

- Neem nooit aan dat welke informatie dan ook die u vindt actueel is of accuraat. Bedenk dat nieuwe technologieën iedereen een uitgever laten zijn, maar dat niet alle mensen de verantwoordelijkheden hebben ontdekt die bij het publiceren horen.

- Bedenk dat, tenzij u zeker bent dat beveiligings- en autorisatietechnologie wordt gebruikt, alle informatie die u verstuurt over het Internet
in alle openheid wordt getransporteerd, dus zonder bescherming tegen kwaadwillenden.

- Aangezien het Internet de hele aarde omvat, moet u eraan denken dat informatiediensten wellicht culturen en levensstijlen laten zien die flink verschillen van uw eigen omgeving. Materiaal dat u aanstootgevend of beledigend vindt, kan uit een omgeving komen waar het acceptabel gevonden wordt. Houd een open geest.

- Wanneer u materiaal wilt van een populaire server, gebruik dan de dichtstbijzijnde ›mirror‹ wanneer een lijst wordt gegeven.

- Gebruik niet de ftp-site van iemand anders om materiaal te parkeren dat voor derden bestemd is. Dit heet ›dumpen‹ en zulk gedrag wordt niet geaccepteerd.

- Wanneer u problemen hebt met een site en om hulp vraagt, geef dan zoveel mogelijk informatie om het probleem te helpen oplossen. Vertel om te beginnen welk systeem computer u hebt en welke software u gebruikte toen het probleem zich voordeed.

- Wanneer u uw eigen informatievoorziening begint, zoals uw eigen homepage, vraag dan altijd even bij uw systeembeheerder of provider na wat de regels zijn.

- Bedenk dat u de systeembelasting bij populaire sites kunt helpen spreiden door ze te bezoeken buiten de spitsuren.

Richtlijnen voor live interactieve diensten (MUD’s, MOO’s, IRC)

- Zoals ook in andere omgevingen is het verstandig eerst mee te ›luisteren‹ om de cultuur van de groep te leren kennen.

- Het is niet nodig iedereen apart te begroeten op een kanaal of in een ruimte. Gewoonlijk is eenmaal »Hallo« of iets vergelijkbaars genoeg. Geautomatiseerde software-begroetingen zijn onacceptabel.

- Waarschuw de deelnemers als u van plan bent grote hoeveelheden informatie te versturen. Als iedereen ermee instemt, kunt u het versturen, maar het zenden van ongevraagde informatie zonder waarschuwing wordt beschouwd als slechte manieren, evenals in e-mail en chat.

- Ga er niet vanuit dat mensen die u niet kennen wel met u willen praten. Als u zich geroepen voelt privé-berichten te sturen aan mensen die
u niet kent, wees dan bereid tot het elegant accepteren van het feit dat zij het wellicht druk hebben of gewoon niet (apart) met u willen praten.

- Respecteer de richtlijnen van de groep. Zoek naar introductiemateriaal van de groep. Dat kan op een gerelateerde ftp-site staan.

- Zeur niet bij andere gebruikers om persoonlijke informatie als leeftijd, sekse of lokatie. Nadat u een zekere vertrouwdheid hebt opgebouwd met een andere gebruiker kunnen zulke vragen meer gepast zijn. Toch geven veel mensen zulke informatie niet graag aan mensen die ze niet goed kennen.

- Als een gebruiker een bijnaam, ›nickname‹ of pseudoniem gebruikt, respecteer dan zijn of haar wens voor anonimiteit. Zelfs als u boezemvrienden bent met deze persoon is het welgemanierder om de nickname te gebruiken. Gebruik de echte naam van iemand niet zonder toestemming op het Internet.

Richtlijnen voor het beheer

Algemene richtlijnen

- Geef duidelijk aan wat gekopieerd mag worden en wat niet.

- Beschrijf wat beschikbaar is op uw site en beschrijf uw organisatie. Zorg ervoor dat algemene regels duidelijk zijn.

- Houd informatie, vooral de READMEs, actueel. Bied READMEs aan in zgn. platte tekst (ASCII).

- Geef een lijst van de zgn. ›mirrors‹ van uw site, als u die weet. Verzeker u ervan dat u een bericht opneemt over het toepasselijke copyright voor uw mirrors. Geef indien mogelijk een lijst van hun update-schema.

- Zorg ervoor dat populaire en omvangrijke informatie voldoende bandbreedte heeft.

- Gebruik conventies voor bestandsextensies:
.txt voor ASCII tekst;
.html of .htm voor HTML;
.ps voor Postscript;
.pdf voor Portable Document Format;
.sgml of .sgm voor SGML;
.exe voor non-Unix programma’s, enz.

- Probeer bestanden die getransporteerd gaan worden een unieke bestandsnaam te geven in de eerste acht karakters.

- Als u informatie aanbiedt: zorg ervoor dat uw site iets unieks te bieden heeft. Vermijd het oprichten van een informatiedienst die alleen wijst naar andere diensten op Internet.

- Onthoud dat het opzetten van een informatiedienst meer is dan ontwerpen en opzetten. Het omvat ook onderhoud.

- Zorg dat door u gepost materiaal gepast is voor de organisatie waarnaar u het verstuurt.

- Test applicaties met een veelheid aan toepassingen. Ga er niet vanuit dat alles werkt als u het getest heeft met slechts één techniek. Ga er eveneens vanuit dat de ontvanger niet de allernieuwste toepassingen in huis heeft en maak geen applicaties die alleen maar gebruikt kunnen worden door grafische programma’s.

- Houd een consistente visie over uw informatie. Zorg dat de ›look and feel‹ hetzelfde blijft in al uw toepassingen. 

- Wees gevoelig voor de levensduur van uw informatie. Zorg dat tijdgevoelig materiaal van een datum voorzien is en wees waakzaam dat deze informatie goed onderhouden wordt.

- Exportrestricties variëren van land tot land. Zorg dat u begrijpt wat de implicaties zijn van exportrestricties wanneer u post.

- Vertel gebruikers wat u van plan bent met alle informatie die u verzamelt, zoals www-feedback. U moet mensen waarschuwen als u iets wilt publiceren van hun opmerkingen, ook wanneer u dat passief doet door het alleen maar beschikbaar te stellen aan andere gebruikers.

- Zorg dat uw beleid op het gebied van gebruikersinformatiediensten, zoals homepages, duidelijk bekend is.

Beknopte bibliografie

Deze bibliografie werd gebruikt voor het vergaren van de meeste informatie in de delen hierboven alsook voor algemene referentie. Items die niet speciaal vermeld staan in deze stukken zijn verzameld uit de ervaring van de ietf-run werkgroep.

[1] Angell, D., en B. Heslop, »The Elements of E-mail Style«, New York: Addison-Wesley, 1994.

[2] »Answers to Frequently Asked Questions about Usenet« Oorspronkelijke auteur:
jerry at eagle.UUCP (Jerry Schwarz)
Onderhouden door: Netannounce at deshaw.com
Archiefnaam: usenet-faq/part1

[3] Cerf, V., »Guidelines for Conduct on and Use of Internet«, op:
<//http://www.isoc.org/proceedings/conduct/cerf-Aug-draft. html>

[4] Dern, D., »The Internet Guide for New Users«, New York: McGraw-Hill, 1994.

[5] »Emily Postnews Answers Your Questions on Netiquette«
Oorspronkelijke auteur:
brad at looking.on.ca
Onderhouden door:
etannounce at deshaw.com
Archiefnaam: emily-postnews/part1

[6] Gaffin, A., »Everybody's Guide to the Internet«, Cambridge, Mass., MIT Press, 1994.

[7] »Guidelines for Responsible Use of the Internet« van de gopher van het Huis van Afgevaardigden van de Verenigde Staten van Amerika, op:
<gopher://gopher.house.gov:70/OF 1%3a208%3aInternet%20Etiquette>

[8] How to find the right place to post (FAQ) door buglady at bronze.lcs.mit.edu
Archiefnaam: finding-groups/ general

[9] Hambridge, S

[10] Hambridge, S., en J. Sedayao, »Horses and Barn Doors: Evolution of Corporate Guidelines for Internet Usage«, LISA VII, Usenix, November 1-5, 1993, pp. 9-16.
<ftp://ftp.intel.com/pub/papers/horses.ps or horses.ascii>

[11] Heslop, B., and D. Angell, »The Instant Internet guide: Hands-on Global Networking«, Reading, Mass., Addison-Wesley, 1994.

[12] Horwitz, S., »Internet Etiquette Tips«,
<ftp://ftp.temple.edu/pub/info/help-net/netiquette.infohn>

[13] Internet Activities Board, »Ethics and the Internet«, RFC 1087, IAB, January 1989.
<ftp://ds.internic.net/rfc/rfc1087.txt>

[14] Kehoe, B., »Zen and the Art of the Internet: A Beginner's Guide«, Netiquette-informatie staat verspreid over de hoofdstukken van dit werk. 3e ed. Englewood Cliffs, NJ., Prentice-Hall, 1994.

[15] Kochmer, J., »Internet Passport: NorthWestNet's Guide to our World Online«, 4e ed. Bellevue, Wash., NorthWestNet, Northwest Academic Computing Consortium, 1993.

[16] Krol, Ed, »The Whole Internet: User's Guide and Catalog«, Sebastopol, CA, O'Reilly & Associates, 1992.

[17] Lane, E. en C. Summerhill, »Internet Primer for Information Professionals: a basic guide to Internet networking technology«, Westport, CT, Meckler, 1993.

[18] LaQuey, T., en J. Ryer, »The Internet Companion«, Hoofdstuk 3 »Communicating with People«, pp 41-74. Reading, MA, Addison-Wesley, 1993.

[19] Mandel, T., »Surfing the Wild Internet«, SRI International Business Intelligence Program, Scan No. 2109. March, 1993.
<gopher://gopher.well.sf.ca.us:70/00/Communications/surf-wild>

[20] Martin, J., »There's Gold in them thar Networks! or Searching for Treasure in all the Wrong Places«, FYI 10, RFC 1402, January 1993.
<ftp://ds.internic.net/rfc/rfc1402.txt>

[21] Pioch, N., »A Short IRC Primer«, Text conversie door by Owe Rasmussen. Edition 1.1b, February 28, 1993.
<http://www.kei.com/irc/IRCprimer1.1.txt>

[22] Polly, J., »Surfing the Internet: an Introduction«, Versie 2.0.3. Gereviseerd 15 mei 1993.
<gopher://nysernet.org:70/00/ftp%20archives/pub/resources/guides/surfing.2.0.3.txt>
<ftp://ftp.nysernet.org/pub/resources/guides/surfing.2.0.3.txt>

[23] »A Primer on How to Work With the Usenet Community« Originele auteur: chuq at apple.com Onderhouden door: netannounce at deshaw.com Archiefnaam: usenet-primer/part1

[24] Rinaldi, A., »The Net: User Guidelines and Netiquette«, 3 september 1992.
<http://www.fau.edu/rinaldi/net/index.htm>

[25] »Rules for posting to Usenet« Originele auteur: spaf at cs.purdue.edu Onderhouden door: netannounce at deshaw.com Archiefnaam: posting-rules/part1

[26] Shea, V., »Netiquette«, San Francisco: Albion Books, 1994?.

[27] Strangelove, M., met A. Bosley, »How to Advertise on the Internet«, ISSN 1201-0758.

[28] Tenant, R., »Internet Basics«, ERIC Clearinghouse of Information Resources, EDO-IR-92-7. September 1992.
<gopher://nic.merit.edu:7043/00/introducing. the.internet/internet.basics.eric-digest>
<gopher://vega.lib.ncsu.edu:70/00/library/reference/guides/tennet>

[29] Wiggins, R., »The Internet for everyone: a guide for users and providers«, New York, McGraw-Hill, 1995.